Analiza wybranych właściwości różnych typów luksomierzy

• Autorzy: Banaszak A. , Tabaka P. , Wtorkiewicz J.

Warianty tytułu

EN

Analysis of the chosen attributes of different types of luxmeters

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Podstawowym i najczęściej stosowanym miernikiem w fotometrii jest luksomierz. Aby mierzone natężenie oświetlenia odpowiadało wartości odniesienia, miernik ten musi spełniać szereg wymagań, do których zalicza się m.in. korekcję widmową oraz przestrzenną głowicy foto-metrycznej luksomierza. W ostatnich latach na rynku można spotkać coraz więcej fotometrów, które z uwagi na niską cenę cieszą się dużym zainteresowaniem. Bardzo często ich koszt jednostkowy jest niższy od ceny wzorcowania. W artykule, na podstawie przeprowadzonych pomiarów laboratoryjnych, przeanalizowano wybrane właściwości metrologiczne powszechnie używanych typów luksomierzy podczas weryfikacji parametrów oświetlenia we wnętrzach. Pomiarom poddano zarówno mierniki o wysokiej, jak i o niższej dokładności. Wobec faktu, że do oświetlania wnętrz stosowane są źródła światła o różnych rozkładach widmowych emitowanego promieniowania, zarejestrowano wskazania poszczególnych luksomierzy przy oświetleniu ich powierzchni światłoczułych lampami wyładowczymi oraz źródłami LED. Uzyskane wartości odniesiono do pomiarów otrzymanych przy użyciu lampy żarowej o temperaturze barwowej Tc = 2856 K – źródle, którego promieniowanie wykorzystywane jest przy wzorcowaniu fotometrów. Na podstawie przeprowadzonych badań wyznaczono błędy względne oraz błędy kosinusowe luksomierzy, a także współczynniki (wskaźniki) korekcji barwy. Pomiary uzupełniono rejestracją rozkładów widmowych źródeł światła wykorzystanych podczas pomiarów eksperymentalnych.

EN

An iluminance meter is the basic and most frequently used measuring instrument in photometry. This instrument must meet a number of requirements e.g. a spectral and space correction of the photoelement in order to have the illuminance corresponding to the actual value. In the recent years, more and more photometers can be found on the market, which have generated a lot of attention because of their low price. Their individual cost is very often lower than the calibration price. On the grounds of the performed laboratory measurements, the chosen metrological attributes of commonly used luxmeters during the indoor verification of lighting parameters were analysed in the article. Instruments of high as well as low accuracy were tested. During the indoor lighting the light sources of different spectral concentration are used. Concerning this fact the individual luxmeters read-outs with light-sensitive surfaces lighted by the discharge lamp as well as LED sources were registered. Obtained results were compared with the values received during measurements carried out with the use of an electric lamp of the colour temperature Tc = 2856 K, i.e. a source, which radiation is used during the calibration of photometers. The relative and cosine errors as well as the colour correction coefficients (factors) were set down based on the carried out measurements. They were complemented with the registration of the spectral concentration locus of the light sources used during the experimental measurements.

Słowa kluczowe

PL

luksomierz (fotometr); błąd kosinusowy; współczynnik (wskaźnik) korekcji barwowej; rozkład widmowy; wzorcowanie; błędy pomiaru; źródła światła

EN

illuminance meter; cosine error the colour correction coefficient; spectral concentration; calibration; measurement error; light sources

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Elektrotechniki
• Czasopismo: Prace Instytutu Elektrotechniki
• Rocznik: 2015
• Tom: Z. 268
• Strony: 83--99
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., rys., tab., wz.

Twórcy

autor

Banaszak A.

• Okręgowy Urząd Miar w Łodzi

autor

Tabaka P.

• Politechnika Łódzka

autor

Wtorkiewicz J.

• Okręgowy Urząd Miar w Łodzi

Bibliografia

• 1. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r.
• 2. PN-91/E-04040/02 Pomiary promieniowania optycznego. Pomiary fotometryczne. Pomiar światłości.
• 3. PN-89/E-04040/00 Pomiary promieniowania optycznego. Pomiary fotometryczne. Wymagania ogólne.
• 4. Pietrzykowski J.: Ocena niepewności pomiaru natężenia oświetlenia z użyciem temperaturowych źródeł światła o temperaturze barwowej najbliższej różnej od 2856 K, Prace Instytutu Elektrotechniki, zeszyt 245, 2010, s. 87.
• 5. Pietrzykowski J.: Pomiary promieniowania optycznego, Technika Świetlna’09, Poradnik – Informator, tom 1.
• 6. Helbig E.: Podstawy fotometrii. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa, 1975.
• 7. PN-EN 12464-1:2004 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Oświetlenie miejsc pracy we wnętrzach.
• 8. PN-EN 12464-1:20012 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Oświetlenie miejsc pracy we wnętrzach.
• 9. Fryc I.: Korekcja widmowa detektorów stosowanych w głowicach fotometrycznych. Przegląd Elektrotechniczny, 7/1997, s. 191-195.
• 10. Fryc I.: Błędy korekcji widmowej wnoszone przez element rozpraszający głowicy foto-metrycznej, powstające podczas pomiarów natężenia oświetlenia luksomierzem, III Krajowe Sympozjum Kolorymetryczne, Spała, 9-11 września 1998.
• 11. Fryc I.: Spectral correction of detector used in illuminance measurements. Proceedings of SPIE, Vol. 3820, pp. 343-348, Bellingham, Washington, 1999.
• 12. Fryc I.: Korekcja widmowa i przestrzenna fotometrów, Rozprawy Naukowe, Nr 71, Politechnika Białostocka, Białystok, 2000.
• 13. Czech E.: Model nowego konstrukcyjnego rozwiązania luksomierza, VI Krajowe Sympozjum Kolorymetryczne, Białystok-Białowieża, 4-6 czerwca 2003, s. 27-34.
• 14. Publikacja CIE 69-1987 Methods of characterizing illuminance meters and luminance meters.