Elektrownia Jaworzno I (1898-1998)

• Autorzy: Kwiatkowski M.

Warianty tytułu

EN

Jaworzno I power plant (1898-1998)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Elektrownia uruchomiona w 1898 roku na potrzeby jaworznickich kopalń węgla kamiennego, była jedną z pierwszych elektrowni Galicji. Z racji właściwości złóż węgla jaworznickiego, służyła głównie do odwadniania kopalń. Już w 1910 roku uruchomiono tam pierwszy turbozespół. Mechanizacja robót górniczych zwiększała ilość posiadanych turbozespołów. Odzyskanie przez Polskę niepodległości zachęciło lokalne władze do wykupienia z rąk austriackich kopalni i utworzenia spółki: „Jaworznickie Komunalne Kopalnie Węgla SA w Krakowie”, właścicielami jej były miasta Kraków i Lwów oraz konsorcjum polskich banków. Elektrownia kopalniana stopniowo rozszerzała obszar swego zasilania. Momentem znacząco wpływającym na rozwój elektrowni było zamówienie przez Kraków 6 MW mocy. Do jej przesyłu wybudowano linię 60 kV łączącą elektrownię jaworznicką z elektrownią krakowską i rozbudowano elektrownię. W czasie II wojny światowej okupanci rozpoczęli kolejną rozbudowę elektrowni. Wyzwolenie zastało rozpoczętą żelbetową konstrukcję nośną kotła. Kontynuowano rozbudowę elektrowni. Oparto ją na dostawach zagranicznych urządzeń. Dopiero w 1952 roku uruchomiono pierwszą turbinę. Rozbudowę zakończono w 1959 roku uzyskując prawie 158 MW mocy. Dalsze modernizacje były prowadzone w celu poprawy sprawności wytwarzania energii. Rozwój Jaworzna wymusił przekształcenie elektrowni w elektrociepłownię. Po 100 latach istnienia została wyłączona.

EN

Power plant, commissioned in 1898 for the needs of Jaworzno hard-coal mines, was one of the first power plants operating in the former Galicia. Due to the characteristics of Jaworzno coal beds, the power plant was mainly used for the water removal in the mines. Poland’s restored independence encouraged local authorities to buy the coal mine from the Austrians and set up a company called Jaworzno Municipal Coal Mines Ltd. in Krakow. The power plant gradually enlarged its area of electrical energy supply. The breakthrough moment was the order of 6 MW from the Municipality of Krakow. 60 kV distribution line was constructed for this purpose to connect Jaworzno and Krakow power plants. During the WWII, the Nazi occupants commenced further development of the power plant. The end of WWII marked the initiated construction of reinforced concrete boiler support structure. The entire modernization was completed in 1959 with the total installed capacity amounting to 158 MW. Further works were carried out so as to improve the electrical energy generation efficiency. Development of the city of Jaworzno impacted on the power plant’s restructuration into combined heat and power plant. The CHP-plant was permanently shut down after 100 years of operation.

Słowa kluczowe

PL

elektrownia Jaworzno I; Historia elektrowni; elektrownia cieplna; elektrownia kopalniana; Jaworznickie Komunalne Kopalnie Węgla

EN

Jaworzno I Power Plant; History of Power Plant; thermal power plant; Coal mine-owned Power; Plant Jaworzno Municipal Coal Mines

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Górnośląski Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Maszyny Elektryczne : zeszyty problemowe
• Rocznik: 2018
• Tom: Nr 4 (120)
• Strony: 217--224
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., rys.

Twórcy

autor

Kwiatkowski M.

• TAURON Wytwarzanie, Jaworzno

Bibliografia

• [1]. Janicki J., Pierzchała T., Leś-Runicka M., Dzieje górnictwa węgla kamiennego w Jaworznie 1767-2002. Zakład Górniczo-Energetyczny Sobieski Jaworzno III, Jaworzno 2002.
• [2]. Elektryfikacja ziemi krakowskiej, Materiały Komisji Energetyczno-Elektryfikacyjnej Izby Przemysłowo Handlowej w Krakowie, Kraków 1937,
• [3]. Jaworznickie Komunalne Kopalnie Węgla Sp. Akc. w Krakowie, Archiwum Państwowe w Krakowie, zbiór 591
• [4]. Jaworznickie Komunalne Kopalnie Węgla SA Dyrekcja Kopalń w Jaworznie, Archiwum Państwowe w Krakowie, zbiór 1296
• [5]. Zakłady Energetyczne Okręgu Południowego w Katowicach, Archiwum Państwowe w Katowicach, zbiór 429
• [6]. Zespół elektrowni „Jaworzno” w Jaworznie. Archiwum Państwowe w Katowicach, zbiór 2064
• [7]. Historia elektryki polskiej, tom II, Elektroenergetyka, Stowarzyszenie Elektryków Polskich, zespół redakcyjny, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1977
• [8]. Wójcik E., Kalendarium Elektrowni w Jaworznie. Seminarium. 120 lat Elektryki i 100 lat Elektroenergetyki Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego. Stowarzyszenie Elektryków Polskich. Gliwice-Katowice, 1997 r.
• [9]. TRÓJKA w Jaworznie Biuletyn informacyjny Elektrowni Jaworzno III, miesięcznik z lat 1995–2007
• [10]. Zdjęcia – archiwum Elektrowni „Jaworzno III”

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).