Forgotten shelters of Kłodzko Land. On architecture inspired by the local building tradition

• Autorzy: Suchodolski Jacek

Identyfikatory

DOI

10.35784/bud-arch.817

Warianty tytułu

PL

Zapomniane schroniska Ziemi Kłodzkiej. O architekturze inspirowanej miejscową tradycją budowlaną

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

The article addresses the problem of the decline in the number of tourist facilities with outstanding features of regional architecture, built before 1945 in Kłodzko Land. Their destruction is an irreparable loss for the cultural heritage of the described region. Usually designed in the spirit of the local building tradition – born out of centuries of experience of the people living here – hostels, inns and taverns were a characteristic, regional distinguishing feature of the landscape of Kłodzko Land. Meanwhile, the new architecture of objects related to tourism, built after the end of the Second World War, most often does not refer to the characteristic forms and structures of local buildings. The article stresses the need to put an end to the often deliberate practice of destroying old pre-war buildings and to draw the attention of architects working today to the importance of continuing local, regional forms in the emerging tourist facilities.

PL

W artykule został poruszony problem zmniejszania się liczby obiektów turystycznych o wybitnych walorach architektury regionalnej, powstałych do 1945 roku na Ziemi Kłodzkiej. Ich ubytek stanowi niepowetowaną stratę dla dziedzictwa kulturowego opisywanego regionu. Wznoszone przeważnie w duchu miejscowej tradycji budowlanej – zrodzonej z wielowiekowych doświadczeń mieszkającej tu ludności – schroniska, zajazdy, gospody, stanowiły charakterystyczny, regionalny wyróżnik w pejzażu Ziemi Kłodzkiej. Tymczasem nowa architektura obiektów związanych z turystyką, powstających po zakończeniu drugiej wojny światowej, najczęściej nie nawiązuje do powstałych tu charakterystycznych form i konstrukcji rodzimej zabudowy. W artykule podkreśla się konieczność przerwania nierzadko umyślnego procederu niszczenia dawnej, przedwojennej zabudowy oraz zwrócenia uwagi obecnie projektujących architektów na wagę kontynuacji miejscowych, regionalnych form w powstających obiektach turystycznych.

Słowa kluczowe

EN

architecture; shelters; Kłodzko Land

PL

architektura; schronisko; Ziemia Kłodzka

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Budownictwo i Architektura
• Rocznik: 2021
• Tom: Vol. 20, no 3
• Strony: 119--133
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., fig.

Twórcy

autor

Suchodolski Jacek

• Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska Polska

Bibliografia

• 1. Bocheński S., Trocka-Leszczyńska E., Wiatrzyk S., “Architektura regionalna Ziemi Kłodzkiej – tradycja, stan istniejący, możliwość kontynuacji”, Raporty Instytutu Architektury Politech-niki Wrocławskiej (PRE series), no. 384, (1986).
• 2. Brygier W., Dudziak T., Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Rewasz, 2010.
• 3. Chmielewski W. J., Regionalizm współczesnej architektury reakcją na procesy globalizacji. Cracow: Dział Poligrafii Politechniki Krakowskiej, 2017.
• 4. Dziedzic M., “Schroniska Kłodzkiego Towarzystwa Górskiego”, Sudety, no. 8, (2009), p. 37.
• 5. Dziedzic M., Kłodzkie Towarzystwo Górskie -1945, Wrocław: Quaestio, 2013.
• 6. Ferien und Wochenend in der Grafschaft Glatz, Herausgegeben vom Hauptvorstand des G.G.V.. Glatz: Kłodzkie Towarzystwo Górskie, 1932.
• 7. Góry Bystrzyckie, Góry Orlickie. Mapa turystyczna skala 1:35000. Catalogue numer: 1473/2019, Cracow: Wydawnictwo Compas, 2019.
• 8. Kosiński W., Setkowicz B., “Śnieżnik – organizacja przestrzenna rekreacji”, Turystyka w Sude-tach, Prace Karkonoskiego Towarzystwa Naukowego, no. 10, part 2, Jelenia Góra: Wydaw-nictwo Turystyczne "PLAN”, 1977.
• 9. Löwe L., Schlesische Holzbauten. Düsseldorf: Werner-Verlag, 1969.
• 10. Marx J., Vom Schneeberg zur Hohen Eule. Leimen/Heidelberg: Marx Verlag, 1975.
• 11. Mazurski Krzysztof R., Góry Bystrzyckie i Orlickie, Sudety. Wrocław 1993.
• 12. Mazurski Krzysztof R., “Schronisko PTTK Orlica”, Na Szlaku, no. 10(136), (2000), p. 19.
• 13. Mazurski R. K., Historia turystyki sudeckiej. Cracow: Oficyna Wydawnicza Wierchy, 2012.
• 14. Michna W., Zieleniec i okolice. Okruchy historii. 1st ed., Paczków: Wiesław Michna, 2016.
• 15. Otto A., Glatzer Wanderbuch. Ein Erinerungsbuch an die Grafschaft Glatz / Schlesien. 3rd ed., Leimen/Heidelberg: Marx Verlag, 1981.
• 16. Potocki J., Rozwój zagospodarowania turystycznego Sudetów od połowy XIX wieku do drugiej wojny światowej. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turystyczne "PLAN”, 2004.
• 17. Słownik Geografii Turystycznej Sudetów. Góry Bystrzyckie i Orlickie. Vol. 14, ed. M. Staffa, Warsaw: Wydawnictwo PTTK Kraj, 1992.
• 18. Słownik Geografii Turystycznej Sudetów, T. XIV Góry Bystrzyckie i Orlickie. M. Staff (ed.), Warsaw: Wydawnictwo PTTK “Kraj, – Krakow 1992.
• 19. Słownik Geografii Turystycznej Sudetów. Masyw Śnieżnika, Góry Bialskie. M. Staff (ed.), vol. 16, Warsaw: Wydawnictwo PTTK Kraj, 1993.
• 20. Bździach K., ed., Wspaniały krajobraz – Artyści i kolonie artystyczne w Karkonoszach w XX wieku. Berlin: Gesellschaft für Interregionalen Kulturaustausch; Jelenia Góra: Muzeum Okręgowe, 1999, pp. 223-237.
• 21. Przerwa T., Między lękiem a zachwytem. Sporty zimowe w śląskich Sudetach i ich znaczenie dla regionu (do 1945 r.). Wrocław: Atut, 2012.
• 22. Sroka P.,“Hindenburgbaude w płomieniach”, Sudety, no. 113, (2010), p. 29.
• 23. Suchodolski J., Regionalizm w kształtowaniu formy architektury współczesnej na obszarze Sudetów. Habilitation thesis, Wrocław: Oficyna Wydawnicza PWR, 1996.
• 24. Suchodolski J., „Architektura regionalna schronisk i zajazdów w Masywie Orlicy”, Konferen-cja Kłodzko-Orlicka, Duszniki Zdrój 21-22.04.2005, Biuletyn pokonferencyjny, Nowa Ruda, pp. 47-62.
• 25. Suchodolski J., Architektura schronisk górskich w Sudetach. Wrocław: Oficyna Wydawnicza PWR, 2005.
• 26. Tomczak M., “Orlica – szczyt zapomniany”, Pielgrzymy´88. Informator krajoznawczy XXXIII Ogólnopolskiego Rajdu Sudeckiego, Wrocław: SKPS, 1988, pp. 77-89.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).