Azja Centralna : rosnący w siłę dostawca surowców energetycznych

• Autorzy: Kochanek E.

Warianty tytułu

EN

Central Asia : growing supplier of energy resources

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ogromne zasoby surowców naturalnych, zwłaszcza pożądanych w dzisiejszym świecie surowców energetycznych (ropy naftowej i gazu ziemnego), sprawiły, że światowe potęgi gospodarcze skierowały swoją uwagę w kierunku Azji Centralnej. Z roku na rok zainteresowanie tym regionem wzrasta wobec perspektywy uczynienia z tamtejszych surowców dodatkowego obok rosyjskiego źródła zaopatrzenia, przede wszystkim dla Chin czy UE, ale również dla rozwijających się w szybkim tempie Indii. Po rozpadzie ZSRR młode republiki środkowoazjatyckie, mimo że niepodległe, były jednocześnie słabe gospodarczo i dodatkowo targane konfliktami wewnętrznymi. Z tego względu ich związki z Rosją były, i w wielu wypadkach pozostają, w dalszym ciągu niezwykle silne. Powiązania ze wschodnim mocarstwem widoczne są w głównej mierze w gospodarce. Uzależnienie od rosyjskich produktów, które zalewają rynki państw regionu powoduje obniżanie wartości rodzimej produkcji, a utrzymywanie kontroli nad systemem przesyłu kopalin, m.in. do Unii Europejskiej, prowadzi do braku możliwości dywersyfikacji odbiorców surowców energetycznych, tym samym przynosząc niskie wpływy z ich sprzedaży. Silniejsze kraje regionu, takie jak: Kazachstan, Turkmenistan czy Uzbekistan, dokonują redefinicji swojej polityki eksportowej. Rosyjski monopol surowcowy i transportowy został przełamany przez wkroczenie do regionu Chin, które oferują szeroki strumień kredytów na niezbędne do rozwoju inwestycje, zwłaszcza w przestarzały sektor energetyczny. Chińczycy przekształcają lokalne gospodarki w swoje bazy surowcowe, gdyż importują ponad połowę turkmeńskiego gazu, kazachską ropę naftową, poszukują węglowodorów we wszystkich republikach regionu i zarządzają kopalniami złota w Tadżykistanie.

EN

Huge resources of natural resources, especially desirable contemporary energy resources (crude oil and natural gas) have seen global economic powers turn their attention towards Central Asia. From year to year, interest in the region increases because of the potential of additional fuel besides the Russian sources of supply, primarily for China and the EU, but also for rapidly developing India. After the collapse of the USSR, the young Central Asia republics, although independent, were at the same time economically weak and additionally torn by internal conflicts. Because of this, their relations with Russia were and still remain extremely strong. Connections with Russia are mainly visible in the economy. Dependence on Russian products that flood the markets of the region’s countries results in the value of domestic production being reduced and maintaining control over the fuel transport system to the European Union restricts the opportunities for diversifying the recipients of energy raw materials, thereby bringing low revenues from their sale. Stronger countries in the region such as Kazakhstan, Turkmenistan and Uzbekistan are redefining their export policy. The Russian raw material and transport monopoly was broken due to China entering the region, which offers a wide stream of loans for investments necessary for development, especially in the outdated energy sector. The Chinese are transforming local economies into their raw material bases, because they import over half of Turkmen gas, Kazakh oil, look for hydrocarbons in all republics of the region and manage gold mines in Tajikistan.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo energetyczne; energia; surowce energetyczne; Azja Centralna

EN

energy security; energy; energy resources; Central Asia

• Wydawca: Akademia Sztuki Wojennej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Akademii Sztuki Wojennej
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 4(109)
• Strony: 99--127
• Opis fizyczny: Bibliogr. 44 poz.

Twórcy

autor

Kochanek E.

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• [1] Cohen A., Politicized Oil Trade: Russia and its Neighbors, Panel 5 – Case Studies: Special Relationships, Heritage Foundation, 2012.
• [2] Falkowski M., Polityka Rosji na Kaukazie Południowym i w Azji Centralnej, „Prace OSW” 2006, nr 23.
• [3] Gacek Ł., Azja Centralna w polityce energetycznej Chin, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.
• [4] Giampaolo R., Capisani R., Nowe państwa Azji Środkowej, Wydawnictwo Dialog, Warszawa 2004.
• [5] Gostomski E., Michałowski T., Euroazjatycka Unia Gospodarcza - próba ożywienia instytucjonalnej integracji gospodarczej na obszarze byłego ZSRR, „Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytet Szczeciński” 2015, nr 41.
• [6] Górecki W., Coraz dalej od Moskwy Rosja wobec Azji Centralnej, „Prace OSW” 2014, nr 48.
• [7] Jarosiewicz A., Kazachstan: początek zmiany ustrojowej, „Analizy OSW”, www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2017-01-26/kazachstan-poczatek-zmiany-ustrojowej.
• [8] Jarosiewicz A., Kirgistan wszedł do Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej, www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2015-08-12/kirgistan-wszedl-do-eurazjatyckiej-unii-gospodarczej.
• [9] Jarosiewicz A., Lang J., Turkmenistan patrzy na zachód, „Analizy OSW”, www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2015-04-01/turkmenistan-patrzy-na-zachod.
• [10] Jarosiewicz A., Pierestrojka Nazarbajewa. Kryzys i reformy w Kazachstanie, „Punkt Widzenia OSW” 2016, nr 58.
• [11] Jaroszewicz A., Rosja głównym korytarzem dla eksportu ropy z Kazachstanu, „Analizy OSW”, www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2010-12-29/rosja-glownym-korytarzemdla-eksportu-ropy-z-kazachstanu.
• [12] Kochanek E., Geopolityka energetyczna współczesnych państw, Wyd. Nauk. WH „Minerwa”, Szczecin 2016.
• [13] Lang J., Tadżykistan: Chroniczna stagnacja, „Komentarze OSW” 2016, nr 200.
• [14] Lang J., Uzbekistan: konsolidacja władzy nowego prezydenta, „Analizy OSW”, www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2017-05-10/uzbekistan-konsolidacja-wladzy-nowego-prezydenta.
• [15] Lang J., Uzbekistan: normalizacja relacji z sąsiadami, „Analizy OSW”, www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2017-01-04/uzbekistan-normalizacja-relacji-z-sasiadami.
• [16] Maitra R., The Multiple Dimensions of China’s One Belt One Road in Uzbekistan, „Build Up the People” 2016, t. 43, nr 53.
• [17] Menkiszak M., Aktywność zagraniczna Rosji w sferze energii nuklearnej, Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia, Warszawa 2011, www.atomstroyexport.ru/wps/wcm/connect/ase/eng/about/NPP+Projects/Perspective/VBER.
• [18] Misiągiewicz J., Misiągiewicz M., China’s „One Belt, One Road” Initiative - the Perspective of the European Union, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Sectio K: Politologia” 2016, nr 1.
• [19] Młynarski T., Implikacje rozpadu ZSRR dla geopolityki surowcowej Rosji i byłych republik radzieckich w basenie Morza Kaspijskiego [w:] Rozpad ZSRR i jego konsekwencje dla Europy i świata. Wspólnota niepodległych państw, M. Smoleń, M. Lubin (red), Księgarnia Akademicka, Kraków 2011.
• [20] Ogutcu O.N., China’s increasing interest in Uzbekistan, „Analysys” 2017, nr 10.
• [21] Polska. Gospodarka Kirgistanu, Ministerstwo Rozwoju, Warszawa 2016.
• [22] Repetowicz W., Bomba „W” - broń masowego rażenia Tadżykistanu?, www.energetyka24.com/293016,bomba-w-bron-masowego-razenia-tadzykistanu.
• [23] Russia Gives Kyrgyzstan $30M Lifeline, www.eurasianet.org/node/77676.
• [24] Sarek Ł., Uzbekistan [w:] Chiński projekt „Nowego Jedwabnego Szlaku”. Retoryka a rzeczywistość, Raport Ośrodka Badań Azji, Centrum Badań nad Bezpieczeństwem ASzWoj, Warszawa 2017.
• [25] Sternberg T., Ahearn A., McConnell F., Central Asian’Characteristics’ on China’s New Silk. Road: The Role of Landscape and the Politics of Infrastructure, „Line” 2017, nr 6.
• [26] Uzbekistan decyduje się na zacieśnianie współpracy z Chinami, „Analizy OSW”, www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2011-05-11/uzbekistan-decyduje-sie-na-aciesnianiewspolpracy-z-chinami.
• [27] www.atomstroyexport.ru/wps/wcm/connect/ase/eng/about/NPP+Projects/Perspective/VBER.
• [28] www.biznesalert.pl/gaz-z-turkmenistanu-moze-trafic-do-europy-za-trzy-lata-mozliwoscitechniczne-juz-sa.
• [29] www.biznesalert.pl/tadzykistan-dostal-70-mln-euro-na-budowe-casa-1000.
• [30] www.carnegieendowment.org/2013/03/25/solving-tajikistan-s-energy-crisis.
• [31] www.cpc.ru/EN/about/Pages/general.aspx.
• [32] www.eia.gov/beta/international/analysis.cfm?iso=KAZ.
• [33] www.hydrocarbons-technology.com/projects/kandym-gas-processing-complex-kgpc.
• [34] www.gazprom.com/about/production/projects/deposits/uzbekistan.
• [35] www.informatorekonomiczny.msz.gov.pl/pl/azja/kirgistan.
• [36] www.informatorekonomiczny.msz.gov.pl/pl/azja/uzbekistan.
• [37] www.intellinews.com/gazprom-to-replace-turkmen-gas-with-uzbek-supplies-87997.
• [38] www.kmg.kz/en/manufacturing/oil/atyrau_samara.
• [39] www.pb.pl/3613665,99324,gazprom-przejal-kyrgyzgaz-za-1-usd.
• [40] www.rferl.org/content/qishloq-ovozi-kyrgyzstan-energy-dreams/27499926.html.
• [41] www.timesca.com/news/7861-kyrgyzstan-aims-to-become-a-transit-country.
• [42] www.uranium1.com/index.php/en.
• [43] www.uzbekistan.trade.gov.pl/pl/uzbekistan/gospodarka/763,co-warto-wiedziec-o-gospodarce.html.
• [44] www.world-nuclear.org/information-library/country-profiles/countries-gn/kazakhstan.aspx.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).