Nikiel i jego związki. Metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy

• Autorzy: Wasilewski Paweł

Identyfikatory

DOI

10.54215/PiMOSP/6.110.2021

Warianty tytułu

EN

Nickel and its compounds. Determination in workplace air

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Nikiel dzięki swoim właściwościom fizykochemicznym jest stosowany do wytwarzania stopów o wysokiej wytrzymałości, odpornych na korozję i temperaturę, o wysokiej rezystancji i kwasoodpornych. Nikiel w postaci drobnego proszku może wywoływać odpowiedź alergiczną w kontakcie ze skórą, udowodniono również właściwości rakotwórcze przy długotrwałym narażeniu na pył niklowy. Zgodnie z proponowaną dyrektywą Parlamentu Europejskiego nr 2020/0262 zaproponowano wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) w powietrzu na stanowiskach pracy dla frakcji wdychalnej 0,05 mg/m³ , a dla frakcji respirabilnej 0,01 mg/m³ (2020/0262/COD). Celem badań było opracowanie metody oznaczania niklu do oceny narażenia zawodowego w zakresie 1/10 ÷ 2 zaproponowanych wartości NDS. Metoda polega na: pobraniu aerozolu niklu i jego związków zawartych w powietrzu na filtr, mineralizacji filtra w kwasie azotowym(V) i kwasie chlorowodorowym w podwyższonej temperaturze, a następnie oznaczeniu zawartości niklu w próbce z zastosowaniem absorpcyjnej spektrometrii atomowej (AAS) z atomizacją w płomieniu. Metoda oznaczania niklu została przedstawiona w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu i inżynierii środowiska.

EN

Nickel due to its physicochemical properties is used to produce high strength, corrosion resistant, temperature resistant, high resistance and acid resistant alloys. Nickel in the form of fine powder can induce an allergic response when in contact with the skin, carcinogenic properties have been proven with long-term exposure to nickel dust. According to the proposed directive of the European Parliament No. 2020/0262, a value of maximum allowable concentration (MAC) in a workplace air in Poland for the inhalable fraction should be at 0.05 mg/m³ and for the respirable fraction at 0.01 mg/m³ (2020/0262/COD). The aim of this study was to develop a method for determining nickel in the range of 1/10 ÷ 2 of the MAC. The method is based on gathering nickel aerosol and its compounds contained in the air on a filter, filter mineralization in nitric acid(V) and hydrochloric acid at elevated temperature then determination of nickel content in the sample using atomic absorption spectrometry (AAS) with flame atomization. The method for the determination of nickel is presented in the form of an analytical procedure, which is included in the appendix. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

Słowa kluczowe

PL

nikiel; substancje rakotwórcze; absorpcyjna spektrometria atomowa; narażenie zawodowe; powietrze na stanowiskach pracy; nauki o zdrowiu; inżynieria środowiska

EN

nickel; carcinogens; atomic absorption spectrometry; occupational exposure; workplace air; health sciences; environmental engineering

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 4 (110)
• Strony: 179--189
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Wasilewski Paweł

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa, ul. Czerniakowska 16 POLAND

• https://orcid.org/0000-0001-6735-4207

Bibliografia

• 1. Bielański A. (2005). Podstawy chemii nieorganicznej 2. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• 2. ChemPył (2021). Baza wiedzy o zagrożeniach chemicznych i pyłowych. Warszawa, CIOP-PIB.
• 3. Dobrzański L.A. (1999). Metaloznawstwo z podstawami nauki o materiałach. Warszawa, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.
• 4. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2020/0262 zmieniająca dyrektywę 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy (2020/0262/COD). GESTIS (2021).
• 5. GESTIS Substance database. Germany, Sankt Augustin, BG Institute for Occupational Safety and Health.
• 6. Konieczka P. (2004). Ocena i kontrola jakości wyników analitycznych. Gdańsk, CEEAM Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska.
• 7. Lee J.D. (1997). Zwięzła chemia nieorganiczna. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• 8. National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH), (2003a). Elements by ICP (Nitric/Perchloric Acid Ashing) − Method 7300. NIOSH Manual of Analytical Methods (NMAM), Fourth Edition.
• 9. National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH), (2003b). Elements by ICP (Aqua Regia Ashing) − Method 7301. NIOSH Manual of Analytical Methods (NMAM), Fourth Edition.
• 10. National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH), (2003c). Elements by ICP (Hot Block/HCl/HNO3 Digestion) − Method 7303. NIOSH Manual of Analytical Methods (NMAM), Fourth Edition.
• 11. Occupational Safety and Health Administration (OSHA), (1985). Method No. ID-121. Metal and metalloid particulates in workplace atmospheres (atomic absorption), (sampling and analytical method, revised February 2002). Organic Methods Evaluation Branch, OSHA Analytical Laboratory, Salt Lake City, Utah.
• 12. PN-Z-04008-7:2002/Az1:2004 Ochrona czystości powietrza – Pobieranie próbek – Zasady pobierania próbek powietrza na stanowiskach pracy i interpretacji wyników.
• 13. PN-Z-04502:2019-10 Ochrona czystości powietrza – Oznaczanie niklu i jego związków na stanowiskach pracy metodą płomieniowej absorpcyjnej spektrometrii atomowej.
• 14. Rozporządzenie Komisji (UE) 2018/669 z dnia 16 kwietnia 2018 r. zmieniające, w celu dostosowania do postępu naukowo-technicznego, rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin. Dz. Urz. UE z dnia 4.05.2018 r. (L 115/1) [Commission Regulation (EU) 2018/669 of 16 April 2018 amending, for the purposes of its adaptation to technical and scientific progress, Regulation (EC) No 1272/2008 of the European Parliament and of the Council on classification, labelling and packaging of substances and mixtures. OJEU L115/1].
• 15. Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU 2018, poz. 1286 ze zm.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).