Legal Dimension of the Protection of Critical Infrastructure – Selected Aspects

• Autorzy: Roman Łukasz , Cygańczuk Krzysztof

Identyfikatory

DOI

10.12845/sft.59.1.2022.10

Warianty tytułu

PL

Prawny wymiar ochrony infrastruktury krytycznej – wybrane aspekty

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Aim: As part of this article, an attempt was made to present the legislative process in Poland regarding critical infrastructure, for which valid is the Act of 26 April 2007 on crisis management, specifying, inter alia, authorities competent in crisis management and their tasks and principles of operation in this area as well as implementing acts issued on its basis. The introduced legal regulations define both the concept of critical infrastructure, its protection and activities related to the prevention of crisis situations, reacting in the event of their occurrence and preparation to take control over them, as well as removing their effects and recreating key resources. Introduction: Regulations concerning the protection of critical infrastructure are included in legal acts covering various areas of the country’s functioning, including telecommunications activities, production and trade in fuels and electricity, performance of defence tasks by entrepreneurs, creation of strategic reserves, powers of the minister competent for the State Treasury in some companies, protection of persons and the property. The protection of critical infrastructure is related to the raison d’état, which indicates the need to make special efforts to protect the country’s key infrastructure. Therefore, it is reasonable to present selected legal elements needed to protect critical infrastructure, especially those issues that ensure the continuity of the operation of public administration bodies, which are to ensure the safety of the citizens. Methodology: The article was prepared based on the analysis of the literature on the subject and the analysis of legal acts in the area of strengthening the concept of critical infrastructure, taking into account the current situation related to the pandemic and, consequently, the loss of some officers and employees. During the analysis of the conducted research, compact publications, acts of Polish law as well as guidelines and recommendations published on the websites of governmental institutions were used. Conclusions: In the protection of critical infrastructure, there is a need to introduce legal regulations within the framework of cooperation between institutions. The preparation of effective activities in the area of critical infrastructure requires a comprehensive approach, including: physical, technical, personal, ICT, legal protection, as well as assistance from the government in the reconstruction of the damaged element. Each of the areas mentioned above is a complex set of activities requiring general and specialist knowledge, sometimes expert knowledge, extensive practical experience (using the so-called good practices), risk analysis skills, and risk prediction (profiling).

PL

Cel: W ramach niniejszego artykułu podjęto próbę przybliżenia procesu legislacyjnego w Polsce dotyczącego infrastruktury krytycznej, dla której właściwa jest Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym określająca m.in. organy właściwe w sprawach zarządzania kryzysowego oraz ich zadania i zasady działania w tym obszarze oraz akty wykonawcze wydane na jej podstawie. Wprowadzone regulacje prawne określają zarówno pojęcie infrastruktury krytycznej, jej ochrony, jak i działań związanych z zapobieganiem sytuacjom kryzysowym, reagowaniem w przypadku ich wystąpienia i przygotowaniem do przejmowania nad nimi kontroli, a także usuwaniu ich skutków oraz odtwarzaniu kluczowych zasobów. Wprowadzenie: Regulacje dotyczące ochrony infrastruktury krytycznej znajdują się w aktach prawnych obejmujących różne dziedziny funkcjonowania państwa, m.in. działalność telekomunikacyjną, wytwarzanie i obrót paliwami oraz energią elektryczną, wykonywanie zadań obronnych przez przedsiębiorców, tworzenie rezerw strategicznych, uprawnienia ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa w niektórych spółkach, realizację ochrony osób i mienia. Ochrona infrastruktury krytycznej w swoim przedmiocie związana jest z racją stanu, co wskazuje na konieczność podjęcia szczególnych starań w zakresie ochrony kluczowej infrastruktury państwa. W związku z powyższym zasadne jest przedstawienie wybranych elementów prawnych potrzebnych do ochrony infrastruktury krytycznej, zwłaszcza tych kwestii, które zapewniają ciągłość działania organów administracji publicznej, mających zapewnić bezpieczeństwo obywateli. Metodologia: Artykuł został opracowany przy wykorzystaniu analizy literatury przedmiotu oraz analizy aktów prawnych w zakresie wzmocnienia pojęcia infrastruktury krytycznej, biorąc pod uwagę obecną sytuację związaną z pandemią i co za tym idzie – utratę części funkcjonariuszy i pracowników. Podczas analizy przeprowadzonych badań wykorzystano publikacje zwarte, akty prawa polskiego oraz wytyczne i zalecenia ogłoszone na stronach instytucji rządowych. Wnioski: W ochronie infrastruktury krytycznej zachodzi potrzeba wprowadzenia regulacji prawnych w ramach współpracy między instytucjami. Przygotowanie efektywnych działań w zakresie infrastruktury krytycznej wymaga kompleksowego podejścia, obejmującego ochronę: fizyczną, techniczną, osobową, teleinformatyczną, prawną, a także pomoc strony rządowej w odbudowie zniszczonego (uszkodzonego) elementu. Każdy z wymienionych obszarów stanowi złożony kompleks działań wymagający wiedzy ogólnej oraz specjalistycznej, niekiedy eksperckiej, bogatego doświadczenia praktycznego (korzystania z tzw. dobrych praktyk), umiejętności analizy ryzyka, a także przewidywania (profilowania) zagrożeń.

Słowa kluczowe

EN

act on crisis management; legal acts; crisis management; protection of critical infrastructure; identification

PL

ustawa o zarządzaniu kryzysowym; akty prawne; zarządzanie kryzysowe; ochrona infrastruktury krytycznej; identyfikacja

• Wydawca: Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Safety & Fire Technology
• Rocznik: 2022
• Tom: Vol. 59, iss. 1
• Strony: 166--181
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., rys.

Twórcy

autor

Roman Łukasz

• The Academy of Justice/ Szkoła Wyższa Wymiaru Sprawiedliwości w Warszawie

• https://orcid.org/0000-0002-4159-3557

autor

Cygańczuk Krzysztof

• Scientific and Research Centre for Fire Protection – National Research Institute / Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej – Państwowy Instytut Badawczy

• https://orcid.org/0000-0003-1550-5880

Bibliografia

• [1] Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. 2007 r. Nr 89, poz. 590 z późn. zm.).
• [2] Stawnicka J., Wiśniewski B., Socha R. (red.), Zasadnicze problemy zarządzania kryzysowego w organizacjach zhierarchizowanych, Katowice 2011, 77–101.
• [3] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2010 r. w sprawie Raportu o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego (Dz. U. 2010 r. Nr 83, poz. 540).
• [4] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2010 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Infrastruktury Krytycznej (Dz. U. 2010 r. Nr 83, poz. 541).
• [5] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2010 r. w sprawie planów ochrony infrastruktury krytycznej (Dz. U. 2010 r. Nr 83, poz. 542).
• [6] Lidwa W., Krzeszowski W., Więcek W., Kamiński P., Ochrona infrastruktury krytycznej, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2012, 37.
• [7] Stec K., Wybrane prawne narzędzia ochrony infrastruktury krytycznej w Polsce, „Bezpieczeństwo Narodowe” 2011, nr 3, 181–197.
• [8] Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 sierpnia 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. 2013 r., poz. 1166).
• [9] Dyrektywa Rady 2008/114/WE z dnia 8 grudnia 2008 r. w sprawie rozpoznawania i wyznaczania europejskiej infrastruktury krytycznej oraz oceny potrzeb w zakresie poprawy jej ochrony (Dz. U. L 345 z 23.12.2008 r.), 75–82.
• [10] Zarządzenie nr 67 Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 października 2014 r. w sprawie organizacji i trybu pracy Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego (M.P. 2014 r., poz. 926).
• [11] https://www.gov.pl/web/rcb/o-rcb2 [dostęp: 10.05.2021].
• [12] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 września 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia organów administracji rządowej, które utworzą centra zarządzania kryzysowego, oraz sposobu ich funkcjonowania (Dz. U. 2018 r., poz. 1974).
• [13] Ustawa z dnia 23 sierpnia 2001 r. o organizowaniu zadań na rzecz obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców (Dz. U. 2001 r. Nr 122, poz. 1320).
• [14] Ustawa o ochronie osób i mienia (Dz. U. 2005 r. Nr 145, poz. 121).
• [15] Ustawa Prawo lotnicze (Dz. U. 2006 r. Nr 100, poz. 696).
• [16] Ustawa o transporcie kolejowym (Dz. U. 2007 r. Nr 16, poz. 94).
• [17] Ustawa Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. 2004 r. Nr 171, poz. 1800).
• [18] Ustawa Prawo wodne (Dz. U. 2005 r. Nr 239, poz. 2019).
• [19] Ustawa o rezerwach strategicznych (Dz.U. 2010 r. Nr 229, poz. 1496).
• [20] Ustawa z dnia 18 marca 2010 roku o szczególnych uprawnieniach ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa oraz ich wykonywaniu w niektórych spółkach kapitałowych lub grupach kapitałowych prowadzących działalność w sektorach energii elektrycznej, ropy naftowej oraz paliw gazowych (Dz. U. 2010 r. Nr 65, poz. 404).
• [21] Ustawa z 3 czerwca 2005 r. o szczególnych uprawnieniach Skarbu Państwa oraz ich wykonywaniu w spółkach kapitałowych o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego (Dz. U. z 2005 r. Nr 132, poz. 1108).
• [22] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 czerwca 2003 r. w sprawie obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa i obronności państwa oraz ich szczególnej ochrony (Dz. U. 2003 r. Nr 116, poz. 1090).
• [23] Sadowski J., Ochrona infrastruktury krytycznej. Uregulowania prawne, „Autobusy: technika, eksploatacja, systemy transportowe” 2018, nr 6, 1242–1248.
• [24] Sadowski J., Podstawy prawne ochrony infrastruktury krytycznej a zarządzanie kryzysowe, [w:] B. Kosowski (red), Elementy ochrony infrastruktury krytycznej w zarządzaniu kryzysowym, Katowice 2014, 30.
• [25] Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej – tekst jednolity, Rządowe Centrum Bezpieczeństwa 2020, https://www.gov.pl/web/rcb/narodowy-program-ochrony-infrastruktury-krytycznej [dostęp: 3.05.2021], 8–10, 13–14.
• [26] Świątkowska J. (red.), Bezpieczeństwo infrastruktury krytycznej wymiar teleinformatyczny, Kraków 2014, s. 32.
• [27] Szewczyk T., Pyznar M., Ochrona infrastruktury krytycznej a zagrożenia asymetryczne, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego” 2010, nr 2, 55–56.
• [28] Kopczewski M., Sienkiewicz D. (red.), Edukacja warunkiem bezpieczeństwa w XXI wieku – Sektory infrastruktury krytycznej i ich zagrożenia, Koszalin 2018, 15.
• [29] Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 2003 Nr 80, poz. 717).
• [30] Ustawa z dnia 4 września 2008 r. o ochronie żeglugi i portów morskich (Dz. U. 2008 Nr 171, poz. 1055).