Kwestie narodowościowe na Bałkanach jako przykład konfliktu cywilizacyjnego – wybrane zagadnienia

Jagiełło-Szostak, A.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Kwestie narodowościowe na Bałkanach jako przykład konfliktu cywilizacyjnego – wybrane zagadnienia

Autorzy

Jagiełło-Szostak A.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

National issues in the Balkans as example of civilization conflict. Selected aspects

Języki publikacji

Abstrakty

Na obszarze Bałkanów ścierają się wpływy trzech cywilizacji. Wojna w latach 90. XX w. i rozpad wielonarodowościowej Jugosławii uwidoczniły istnienie zadawnionych konfliktów między cywilizacją prawosławną, cywilizacją zachodnią oraz cywilizacją islamską (np. spór serbsko-chorwacki czy muzułmańsko-serbski). Obecnie potencjalnymi punktami zapalnymi są: w Serbii-Wojwodina ze znaczną mniejszością węgierską oraz dążący do autonomii muzułmański Sandżak, trudne współistnienie w jednym państwie Bośni i Hercegowinie trzech narodów: Muzułmanów Serbów i Chorwatów, kwestia mniejszości tureckiej i Pomaków w Bułgarii. Podziały te spowodowane są występowaniem różnic historycznych, językowych, religijnych, kulturowych i narodowościowych. Odmienność ta sprawia, że narodom i mniejszościom narodowym, zamieszkującym region Bałkanów, trudniej jest się integrować, co przejawia się w chęci tworzenia własnych autonomii lub dążeniu do stworzenia własnych jednolitych narodowościowo obszarów. Poszczególne kraje wspierane są również politycznie w obrębie kręgów cywilizacyjnych, np.: Bośniaccy Muzułmanie przez kraje arabskie, Serbia przez Rosję, a Chorwacja przez UE i Watykan.

The huge impact of three civilizations on the Balkan Peninsula is the basis of this article. The war that took place in the 1990s and after the breakup of Yugoslavia exposed the existence of several unresolved conflicts between Catholic, Orthodox and Islamic civilizations. In the article the author also takes account of present trouble spots such as: in Serbia, Vojvodina with a large Catholic Hungarian minority and Muslim Sanjak of Novi Pazar, aiming to gain autonomy; the mutual coexistence of Muslims, Serbs and Croats in the strongly divided state of Bosnia and Herzegovina; the question of Turkish and Pomaks minority in Bulgaria. This sort of divisions are caused by historical, linguistic, religious, cultural and nation-al differences. The variety of dissimilarities have caused various problems such as: problems with the integration of minorities, with the creation of national autonomous regions or with the building of national states. Moreover, the minorities and states from one civilization circles are supported politically, militarily or economically by the same civilization (for example Bosnian Muslims are supported by Arab states, Serbia by Greece and Russia, Croatia and Slovenia by the European Union).

Słowa kluczowe

Bałkany Bułgaria Jugosławia konflikt narodowościowy muzułmanie zderzenie cywilizacji

Balkans Bulgaria Yugoslavia national conflicts Muslims clash of civilizations

Wydawca

Wydawnictwo Akademii Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki

Czasopismo

Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki

Rocznik

2013

Tom

Nr 1

Strony

24--35

Opis fizyczny

Bibliogr. 36 poz.

Twórcy

autor

Jagiełło-Szostak A.

anna.jagiello-szostak@handlowa.eu

Instytut Studiów Międzynarodowych, Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

1. Bilandžić, D., Nasljeđe prošlosti i budućnosti odnosa južnoslovenskih naroda i država [w:] Dijalog povjesničara – istoričara, pod red. H-G Fleck, I. Graovac, br. 2, Zagreb 2000, s. 43.
2. Bitwa pod meczetem, [online]. [dostęp: 12.07.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.euroisl am.pl/ index.php/2011/05/bitwa-pod-meczetem/.
3. Bosna postaje Bošnjakistan, [online]. [dostęp: 12.07.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.vesti-online.com/Vesti/Ex-YU/139489/Bosna-postaje-Bosnjakistan.
4. Bujwid-Kurek, E., Państwa pojugosłowiańskie. Szkice politologiczne, Kraków 2008.
5. Cilj: autonomia Sandžaka, Večernje novosti, [online]. [dostęp: 14.07.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.novosti.rs/vesti/naslovna/aktuelno.69.html:296252-Cilj-autonomija-Sandzaka; Sandzak: In-evitable Radicalization, Helsinki Bulletin, no. 40, September 2009, http://www.helsinki.org.rs/doc/HB-No40.pdf, Autonomija Sandžaka sve izvesnija, Vesti online, [online]. [dostęp: 14.07.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.vesti-online.com/Vesti/Srbija /138210/Autonomija-Sandzaka-sve-izvesnija.
6. Eberhardt, P., Problematyka narodowościowa w Bułgarii, [w:] Sprawy narodowościowe, pod red. W.J. Burszta, z. 27, Poznań – Warszawa 2005, s. 53-69.
7. Eberhardt, P., Przemiany demograficzno-etniczne na obszarze Jugosławii w XX wieku, Lublin 2005, s. 71-97.
8. Fethullah Gulen, [online]. [dostęp: 12.07.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.fethullahg ulen.org/about-fethullah-gulen/introducing-fethullah-gulen.html.
9. Górka-Winter, B., Unia Europejska a Bośnia i Hercegowina – w kierunku nowego modelu partnerstwa [w:] Europejski protektorat? Bośnia i Hercegowina w perspektywie Środkowoeuropejskiej pod red. M. Gniazdowski, Warszawa 2008, s. 163-165.
10. Huntingtona, S.P., Zderzenia Cywilizacji ,1993.
11. Kecmanović, N., Nemoguća država. Bosna i Hercegovina, Beograd 2007.
12. Ljudska Prava u Srbiji i Crnoj Gori 2004, Beograd 2005, s. 311-312.
13. Ljudska Prava u Srbiji i Crnoj Gori 2004, op. cit., s. 310-311.
14. Lugert, A.C., Preventing and Combatting Terrorism in Bosnia and Herzegovina, Sarajevo 2002, s. 67-73, [online]. [dostęp: 22.09.2010r.]. Dostępny w Internecie: http://www.bmlv.gv.at/wissen-forschung/publikationen/publikation.php?id=9.
15. Majuk, E., Pomacy i Torbesze, [online]. [dostęp: 12.07.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.pk. org.pl/artykul.php?id=33
16. Marchand, S., Arabia Saudyjska. Zagrożenie, Warszawa 2004, s. 65.
17. Młodzieżowy Ruch 64 Żupani (srb.Omladinski pokret 64 Županije) – węgierska neonazistowska organi-zacja. R. Kukobati, Nacionalisti Sajnaju veliku Mađarsku, Glas javnosti, [online]. [dostęp: 10.12.2010]. Dostępny w Internecie: http://arhiva.glas-javnosti.co.yu i 64 Vármegye Ifjúsági Mozgalom; http://www.hvim.hu/.
18. Muzułmanie w Europie pod red. A. Parzymies, Warszawa 2005, s. 118.
19. Nikšić, S., Bośniaccy muzułmanie – zagrożenie czy szansa dla Europy, [online]. [dostęp: 14.07.2011]. Dostępny w Internecie: www.pk.org.pl/artykul.php?id=460, G. Kepel, Święta wojna. Ekspansja i upadek fundamentalizmu muzułmańskiego, Warszawa 2003, s. 244, 256.
20. Parzymies, A., Muzułmanie w Bośni i Hercegowinie [w:] Muzułmanie w Europie, pod red. A. Parzymies, Warszawa 2005, s. 160-161.
21. Parzymies, A., Muzułmanie w Bułgarii The World Fact Book, [online]. [dostęp: 14.07.2011]. Dostępny w Internecie: www.cia.gov; Report about Compliance with the Principles of the Framework Convention for the Protection of National Minorities, 18 September 1999, [online]. [dostęp: 12.07.2011]. Dostępny w Internecie: http://miris.eurac.edu/mugs2/do/blob.html?type=html&serial=1044526702223.
22. Perica, V., Balkanski idoli (1), Beograd 2006, s. 253 -263, 276-280; V. Perica, op. cit.
23. Raduški, D., BiH plodno tlo za islamski ekstremizam, [online]. [dostęp: 14.05.2010]. Dostępny w Internecie: www.nezavisne.com.
24. Said, E.W., The Clash of Ignorance, [online]. [dostęp: 23.12.2011]. Dostępny w Internecie: www.thenation.com/article/clash-ignorance?page=0,2.
25. Selimbegović, V., Bošnjakistan, [online]. [dostęp: 11.07.2011]. Dostępny w Internecie: http://www. oslobodjenje.ba/index.php?id=1514.
26. Sharon-Krespin, R., Fethullas Gulen’s Grand Ambition. Turkey’s Islamist Danger, Middle East Quar-terly, winter 2009, volume XVI no. 1, [online]. [dostęp: 15.07.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.meforum.org/2045/fethullah-gulens-grand-ambition.
27. Strategija kulturne politike u BiH, Ministarstvo civilnih poslova, Sarajewo 2008, s. 45.
28. Szczerkowski, P., Bośnia zaczyna wyrzucać terrorystów, [w:] „Gazeta Wyborcza” z dnia 15.12.2007 r., [online]. [dostęp: 14.07.2011]. Dostępny w Internecie: www.wyborcza.pl.
29. The World Factbook, [online]. [dostęp: 10.07.2011]. Dostępny w Internecie: https://www.cia. gov/library/publications/the-world-factbook/geos/hr.html.
30. Vlada Autonomne Pokrajine Vojvodine, [online]. [dostęp: 14.07.2011]. Dostępny w Internecie: www.vojvodina.gov.rs/index.php?option=com_content&task=view&id=100&Itemid=68; Статистич ки годишњак Србије и Црне Горе, Београд 2005, s. 29.
31. Waldenberg, M., Rozbicie Jugosławii. Jugosłowiańskie lustro międzynarodowej polityki, Warszawa 2005.
32. Walkiewicz, W., Jugosławia. Państwa sukcesyjne, Warszawa 2009.
33. Zacharias, M.J., Komunizm, federacja, nacjonalizmy. System władzy w Jugosławii 1943-1991. Powstanie – przekształcenia – rozkład, Warszawa 2004.
34. Zajednički koncept autonomije Stranaka Vojvođinskih Mađara, [online]. [dostęp: 10.07.2011]. Dostępny w Internecie: http://www.autonomija.info/zajednicki-koncept-autonomije-stranaka-vojvoda nskih-madara.html.
35. Zderzenie cywilizacji. Sąd nad teorią Samuela Huntingtona, pod red. P. Marczewski, P. Świerzak, Warszawa 2006, s. 23, 29, [online]. [dostęp: 23.12.2011]. Dostępny w Internecie: http://psz.pl/images /stories/strefa/psz.pl_zderzenie_cywilizacji.pdf;
36. Zieliński, B., Serbowie na ziemi, [w:] Tygiel kultury pod red. Z. W. Nowak, nr 7-9, Łódź 2003, s. 16.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-4e0629ca-8d0e-4284-82b5-9349f049ab80