Identyfikatory
DOI
Warianty tytułu
Joint-Stock Company Coal Mines „Flora” In Dąbrowa Górnicza (Poland)
Języki publikacji
Abstrakty
Wydobycie węgla kamiennego w rejonie Zagłębia Dąbrowskiego było jednym z koniecznych warunków, do rozwoju przemysłu hutniczego oraz maszynowego w Królestwie Polskim. Na terenie lokalizacji kopalni Flora wydobywano węgiel wcześniej, istniały tam kopalnie „Maciej”, „Mikołaj”, „Zofia”, „Władysław”. Spowodowało to dynamiczny rozwój gospodarki industrialnej w rejonie Gołonoga, coraz więcej włościan podejmowało pracę w przemyśle. Poszukiwania wiadomości nt. Kopalni „Flora” są istotne ze względu na jej istotną rolę w kształtowaniu się świadomości ludności włościańskiej na tym terenie w początkach tworzenia się społeczeństwa industrialnego. Zebrane informacje pozwoliły nie tylko na odtworzenie historii wydobycia rudy żelaza w tym rejonie Zagłębia Dąbrowskiego, ale również na zrozumienie administracyjnych procesów które zachodziły w czasie pierwszych lat Polskiej państwowości po ponad wiekowym niebycie. Na przykładzie małej kopalni można prześledzić wpływ jaki tego typu małe przedsiębiorstwa miały na lokalną społeczność, a tym samym na warunki bytowania zatrudnionej w niej osób. Mimo iż średnich rozmiarów, kopalnia „Flora” zatrudniała znaczny odsetek zamieszkałych w rejonie Gołonoga osób.
Mining of the coal in the Zagłębie Dąbrowskie region of southern Poland, was one of the key conditions for the development of steelwork and machinery industry in the Kingdom of Poland. The mining in this location had been undertaken well before the first recorded date in 1903 which is documented. Moreover, a few mines such as: “Maciej”, “Mikołaj”, “Zofia”, “Władysław”, have been established. This has resulted in a dynamic development of the industry in Gołonóg region, in which more and more landowners had moved to industry. The research into the history of Mine “Flora” are crucial for better understanding of its role in creation and a development of new identity of ‘industrial society’ within the local landowners. Collected information has also allowed not only for the recreation of the history of exploitation of coal in the region of Zagłębie Dąbrowskie, but also for a better insight into the administrational processes in the first years after Poland regained its independence after 123 years under Partitions. Based on an example of a relatively small mine we are able to trace the influences that such small enterprises had on the local community and hence the living conditions of its employees. Although “Flora” was a medium-size mine it employed a significant proportion of local Gołonóg population.
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
199--214
Opis fizyczny
Bibliogr. 58 poz., rys., tab.
Twórcy
autor
- Muzeum Miejskie „Sztygarka”, ul. Legionów Polskich 69, 41-300 Dąbrowa Górnicza, Polska
Bibliografia
- BANDUCH R., GREINER P., 2009. Materiały kartograficzne zgromadzone przez Kuratora Państwowych Pól Górniczych w latach 1945–1953. Dzieje górnictwa – element europejskiego dziedzictwa kultury, 2. Ofic. Wyd. Polit. Wr. Wrocław.
- BIAŁY F., 1906. Projekty zmian w rosyjskiem prawodawstwie robotniczem. Przegląd Górniczo-Hutniczy, R. 3, 4 (58): 132–135; nr 5 (59), s.152–158; nr 6(60), s.183–189; nr 7(61), s.197–219.
- BODA-KRĘŻEL Z., 1956. Notatka o strajku załogi kopalni „Flora” w Gołonogu w roku 1940. Archeion, 25: 337–9. 33.
- CZARNOCKI S., 1908. Budowa geologiczna utworów węglowych w zagłębiu Dąbrowskim. Przegl. Górniczo-Hutniczy, 1908, R. 6, 4: 93–95; 6: 155–159; 7: 177–180; 8: 211–214; 9: 237–240; 10: 273–277; 11: 318–319; 12: 331–335; 14: 383–387; 15: 413–416; 16: 442–445; 17: 469–471; 21: 588–589; 23: 648–650.
- CZARNOCKI S., 1935. Polskie Zagłębie Węglowe w świetle badań geologicznych ostatnich lat dwudziestu (1914–1934). Z.1. Wyd. PIG. Warszawa.
- DAHRENDORF R., 2008. Klasy i konflikt klasowy w społeczeństwie przemysłowym. Zakład Wydawniczy NOMOS. Kraków.
- DZIUROK A., MUSIAŁ B., 2009. „Bratni rabunek”. O demontażach i wywózce sprzętu z terenu Górnego Śląska w 1945 r. [W:] K. Rokicki K., Stępień S. (red.). W objęciach Wielkiego Brata. Sowieci w Polsce 1944–1993, Rokicki K., Stępień S. (red.). IPN, Warszawa.
- FAŁĘCKI T., 1986. Rozwój ruchu robotniczego na początku XX wieku (do 1918 roku) [W:] Walczak J. (red.). Dzieje robotnicze Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego. Śląski Instytut Naukowy. Katowice.
- FRANK M., 1957. Przyczynek do badania wydobycia węgla w Polsce na tle rozwoju sieci kolejowej w Śląsko-Dąbrowsko-Krakowskim Zagłębiu Węglowym do pierwszej Wojny Światowej. Zesz. Nauk. Nr 1 Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Katowicach. PWN. Kraków.
- GĄSIOROWSKA N., 1957. Górnicy i hutnicy w Królestwie Polskim 1864–1866. PWN. Warszawa.
- GERLOTKA S., 2009. Historia górnictwa. Technika. Mechanizacja. Elektryfikacja. Wyd. Nauk. Śląsk. Katowice.
- GURTL A., 1883. Górnictwo i Hutnictwo. Krótki wykład historycznego i technicznego rozwoju Górnictwa i hutnictwa. Nakład Gebethnera i Wolffa. Warszawa.
- HAUPT G., 1884. Die Stollenanlagen (Leitfaden fur Bergleute und Tunnelbauer). Kessinger Pub. Co. Berlin.
- HEMPEL J., 1856. Karta geognostyczna zagłębia węglowego w Królestwie Polskiem, ułożona z rozkazu dyrektora górnictwa Jenerała Majora Szenszyna. Skala 1:20000. Litogr. M. Fajans. Warszawa.
- JAROS J., 1965. Historia górnictwa węglowego w Zagłębiu Górnośląskim do roku 1914. Inst. Hist. Kult. Mat. PAN. Ossolineum. Wrocław-Warszawa-Kraków.
- JAROS J., 1969. Historia Górnictwa Węglowego w Zagłębiu Górnośląskim w latach 1914–1945. Śląski Inst. Nauk. w Katowicach. Katowice-Kraków.
- JAROS J., 1978. Dzieje polskiej kadry technicznej w górnictwie (1136–1976). Śląski Inst. Nauk., Warszawa-Kraków.
- JAROS J., 1984. Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Śląski Inst. Nauk., Katowice.
- JAROS J., ZIEMBA J., ZIEMBA M., DŁUŻEWSKI E., 1985. Kopalnia „Generał Zawadzki” [1785–1985]. Śląski Inst. Nauk. Katowice.
- JAWORSKA-CYGORIJNI K., 1969. Rozwój hutnictwa cynku w XIX w. w Okręgu Dąbrowskim. Rudy i Metale Nieżel., 1: 49–52.
- JAWORSKA-CYGORIJNI K., 1989. Produkcja cynku z rud galmanowych w XIX wieku na ziemiach polskich. Ossolineum. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź.
- KALIŃSKI J., 2008. Historia gospodarcza XIX i XX w., Polskie Wyd. Ekonom. Warszawa.
- KOŁODZIEJCZYK R. (red.), 1992. Miasteczka polskie w XIX–XX wieku. Z dziejów formowania się społeczności. Kieleckie Towarzystwo Naukowe. Kielce.
- KOŁODZIEJCZYK R., 1999. Środowiska małomiasteczkowe w latach 1815-1915. Uwagi i postulaty badawcze. [W:] Kołodziejczyk R., Markowski M.B. (red.). Społeczności małomiasteczkowe w regionie świętokrzyskim (XIX–XX w.). Pamięci Stanisława Marcinkowskiego w dziesiątą rocznicę śmierci. Kieleckie Towarzystwo Naukowe. Kielce.
- KONTKIEWICZ S., 1887. Kilka słów o Karcie Pokładowej Dąbrowskiego Zagłębia Węglowego. Wszech-świat, R. 6, 3: 40–42; 4: 51–54.
- KOSZUTSKI S., 1905. Rozwój ekonomiczny Królestwa Polskiego w ostatniem trzydziestoleciu (1870–1900 r.). Nakładem Księgarni Naukowej, Krucza 44. Warszawa.
- KOWALCZYK R.W., 2000. Przemiany własnościowe i kapitałowe w górnictwie węgla kamiennego i brunatnego Zagłębia Dąbrowskiego w latach 1796–1877. Rocznik Łódzki, 47: 37–51.
- KOWALCZYK R.W., 2009. Wpływ rosyjskiej polityki protekcyjnej na sytuację gospodarczą Królestwa Polskiego w latach 1877–1914. [W:] Wiesław Puś (red.). Studia z hist. społeczno-gosporadczej XIX i XX wieku, 6. Łódź 2009.
- KOWALCZYK R., 2011. Przemysł cynkowy w Królestwie Polskim w latach 1859–1914. Studia Hist. 54, 2 (214): 159–178.
- KRUPIŃSKI B., 1946. Wpływ okupacji niemieckiej na stan techniczny kopalń Polskiego Zagłębia Wę-glowego. Górnik 2, 1.
- KRZEMIEŃ A., 2007. Górnictwo węgla kamiennego w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1945–1949 (praca doktorska). Bibl. Uniw. Śl. Katowice.
- KWIECIEŃ F., 1890. Kopalnie Węglowe Dąbrowskie. Tydzień. Numer Gwiazdkowy 18, 50: 5–8.
- LUKSA J., 1959. Rozwój wydobycia w kopalniach węgla kamiennego w Polsce w latach 1769–1948. Studia i materiały. Seria C – Biuletyny Naukowe. Polskie Tow. Ekonom. Katowice.
- ŁABĘCKI H., 1841. Górnictwo w Polsce pod względem technicznym, historyczno-statystycznym i prawnym 1841, T.1–2. Druk. Juliana Kaczanowskiego. Warszawa.
- ŁEMPICKI M., 1895. Przemysł górniczy okręgu sosnowickiego w roku 1893–1894. Przegl. Techniczny 32, 8: 172–175.
- ŁEMPICKI M., 1898. Eksploatacya cienkich pokładów węgla w zagłębiu Dąbrowskiem. Przegl. Techniczny R.24, T. 36, 41: 532–535; 42: 549–552.
- MORAWSKI W., 2003. Kronika kryzysów gospodarczych. Wyd. TRIO. Warszawa.
- NIEPIELSKI A., 1927. Nieco o przeszłości i rozwoju Dąbrowy Górniczej (z okazji 10-lecia istnienia jej jako miasta) maszynopis. Muzeum Miejskie „Sztygarka” w Dąbrowie Górniczej, Archiwum Bocianowskich, sygn. B00206.
- PIECHA – van SCHAGEN B., 2014. Kult świętej Barbary wśród górników kopalń węgla kamiennego Bytomia, Zabrza i Gliwic w XIX i XX wieku (praca doktorska). Bibl. Uniw. Śl. Katowice.
- PŁACHCIŃSKI J., 1909. Wypadek nieszczęśliwy w kopalni węgla Jan w Dąbrowie Górniczej”. Przegl. Górniczo-Hutniczy 19: 557–559, 20: 575–577.
- RIPPEL E., 1960. Wydobycie węgla w kopalniach Zagłębia Dąbrowskiego 1919-1939. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice.
- RECHOWICZ H., 2001. Zagłębie Dąbrowskie – ukształtowanie się regionu i jego losu. Zesz. Nauk. Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej 2 (10): 9–53.
- RIPPEL E., 1960. Wydobycie węgla kamiennego w kopalniach Zagłębia Dąbrowskiego w latach 1919–1939. Pols. Tow. Ekonom. Katowice.
- SROKOWSKI K., HOFMAN J., 1910. Przemysł węglowy w Królestwie Polskim. Przegląd Gómiczo-Hutniczy. Dąbrowa.
- STRZESZEWSKI W., 1935. Monografia górnictwa Polskiego Zagłębia Węglowego. T.1 – Sposoby odbudowy pokładów węgla. Stow. Inżynierów Górn. i Hutn. Koło Śląskie. Katowice.
- WÓJCIK A.J., 2006 a. Jan Hempel – górnik i geolog – autor „Mapy geognostycznej zagłębia węglowego...”(1856 r.). Pr. Nauk. Inst. Górn. Polit. Wr. 117, Studia i Materiały 32: 349–360.
- WÓJCIK A.J., 2006 b. Kartografia górnicza Fryderyka Krumpla (1792–1855). Pr. Nauk. Inst. Górn. Polit. Wr. 117, Studia i Materiały 32: 361–368.
- WÓJCIK A.J., 2011. Obraz krajobrazu górniczego Zagłębia Dąbrowskiego na przykładzie „Karty Geognostycznej Zagłębia Weglowego” Jana Hempla (1856r.). Górnictwo i Geologia, 2011, T.6, Z.1 s.223–236.
- WÓJCIK A.J., 2013. Cadmia Fossilis – Działalność Piotra Steinkellera polskiego „króla” cynku. Dzieje górnictwa – element europejskiego dziedzictwa kultury, 2. Ofic. Wyd. Polit. Wr. Wrocław.
- ŻYROMSKI M., 2000. Dziewiętnastowieczna rodzina polska. Roczniki Socjologii Rodziny, 12. Uniw. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Poznań.
- Artykuły prasowe
- Przegląd Górniczo-Hutniczy, 1900, 1, 1: 24.
- Przegląd Techniczny, 1897. O rozwoju przemysłu górniczo-hutniczego w guberniach Królestwa Polskiego w ostatnich 25 latach. T. 35, 1: 20–24; 3: 52–56.
- Dziennik Zachodni, 1945, R.1, 128: 3 – Z najbardziej zniszczonej kopalni Europy. Płoną podziemne ognie – Codzienny trud zagłębiowskiego górnika.
- Świat, 1909. Z doli górniczej. 4, 36: 15.
- Źródła archiwalne
- Archiwum Państwowe w Katowicach: Kopalnia „Flora”; nr zesp. 854; sygn. 1–527; Dąbrowskie Zjednoczenie Przemysłu Węglowego w Sosnowcu, nr.zesp.936; sygn.: 1/12; 1/51;/52; 1/68; 1/189; 1/194; Kurator Państwowych Pól Górniczych; nr.zesp.392; sygn.: 70; 71; 123; 124; 125; 193; 209; 608; 984; 1028; 1049; 1079; 1122; 1152; 1247; 1248; 1913; 1918.
- Okręgowy Urząd Górniczy w Dąbrowie Górniczej; nr.zesp.840; sygn.: 94–104; 143–159; 295; 306;796; 851–854; 861.
- Urząd Górniczy Sosnowiec-Północ 1939–1945; nr.zesp.841; sygn.: 29–31.
- Urząd Górniczy Sosnowiec-Południe; nr.zesp.842; sygn.: 60–62; 149; 158–160; 187; 205–208; 229; 245; 259; 278; 294; 301; 308–309; 312; 327; 337; 346; 367; 375; 383; 390; 400; 434–436
Uwagi
PL
Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-4de15e1e-e349-472c-9e8c-e318a32595f8