Możliwości identyfikacji pierwiastków ziem rzadkich za pomocą podręcznego spektrometru XRF w rdzeniach wiertniczych z syenitowego masywu Ełku (otwór Ełk IG 3, NE Polska)

• Autorzy: Pańczyk M. , Bazarnik J. , Giro L.

Warianty tytułu

EN

Possibilities of identification of rare earth elements by portable XRF spectrometers in drill cores from the Ełk syenite massif (Ełk IG 3 borehole, NE Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań z użyciem podręcznego spektrometru XRF była ocena zawartości metali ziem rzadkich (REE) występujących w obrębie karbońskiego syenitowego masywu Ełku, usytuowanego w obrębie prekambryjskiego podłoża kratonu wschodnioeuropejskiego. W niniejszym artykule zaprezentowano wyniki analiz chemicznych z użyciem podręcznego spektrometru XRF (p-XRF) dla alkalicznych skał magmowych pochodzących z wiercenia Ełk IG 3. Analizy chemiczne in situ rdzenia wiertniczego wykonano z użyciem podręcznego spektrometru XRF Olympus Delta Premium (anoda tantalowa o mocy 4 W i napięciu 50 kV). Warunki pomiaru zoptymalizowano dla wybranych pierwiastków ziem rzadkich, takich jak: Y, La i Ce, jak również dla pierwiastków im towarzyszących (Zr, Hf, Th i U). Nie-inwazyjna analiza z użyciem podręcznego spektrometru XRF pozwala na identyfikację stref wzbogaconych w pierwiastki ziem rzadkich i wyznaczenie miejsca pobrania próbek do dalszych szczegółowych badań mineralogiczno-petrograficznych.

EN

The main aim of this study is to determine the contents of rare earth metals, using p-XRF, in the Carboniferous Ełk syenite massif that cuts the Precambrian basement of the East European Platform. The paper presents the results of drill core study in the Ełk IG 3 borehole. In situ chemical analyses of borehole materials were performed using the portable XRF Olympus Delta 50 Premium spectrometer (4 W Ta anode X-ray tube, 50 kV). Prior to analyses of natural rock samples the spectrometer parameters were optimized for selected rare earth elements, such as Y, La and Ce, as well as other elements ,such as Zr, Hf, U and Th. Handheld XRF non-destructive analyses have allowed the identification of anomalies of rare earth elements and places for further detailed petrographic and mineralogical analyses.

Słowa kluczowe

PL

REE; syenitowy masyw Ełku; p-XRF

EN

REE; Ełk syenite massif; p-XRF

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 465
• Strony: 123--129
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Pańczyk M.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Bazarnik J.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Giro L.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• [1] ARMBRUSTMACHER T.J., MODRESKI P.J., 1994 — Petrology and mineralogy of alkaline rocks from the Ełk complex. W: Geology of the Ełk syenite massif (Northeastern Poland) (red. W. Ryka), 1994. Pr. Państw. Inst. Geol., 144: 49–71.
• [2] BAREJA E., KUBICKI S., 1983 — Mineralizacja syenitów ełckich w strefach przeobrażeń metasomatyczno-hydrotermalnych (NE Polska). Kwar. Geol., 27: 215–223.
• [3] KRYSTKIEWICZ E., RYKA W., 1994 — Petrography of the Ełk syenite massif . W: Geology of the Ełk syenite massif (Northeastern Poland) (red. W. Ryka), 1994. Pr. Państw. Inst. Geol., 144: 19–48.
• [4] MIKULSKI S., MARKOWIAK M., SADŁOWSKA K., CHMIELEWSKI A., ZIELIŃSKI G., 2015 — Pilotażowe badania pierwiastków ziem rzadkich w strefie kontaktu bloku małopolskiego z blokiem górnośląskim. Biul. Państw. Inst. Geol., 465: 77–98.
• [5] PAŃCZYK M., BAZARNIK J., GIRO L., PACZEŚNA J., ZIELIŃSKI G., NAWROCKI J., KRZEMIŃSKA E., ROSOWIECKA O., KRZEMIŃSKI L., 2015 — Ocena zawartości metali ziem rzadkich (REE) w alkalicznych skałach magmowych kratonu wschodnioeuropejskiego i ich pokrywie osadowej, metodą skanowania XRF rdzeni wiertniczych. Opr. arch., Narod. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa. 1–234.
• [6] PETECKI Z., POLECHOŃSKA O., WYBRANIEC S., CIEŚLA E., 2003 — Mapa magnetyczna Polski 1 : 500 000. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [7] RYKA W., 1994 — Geology and evolution of the Ełk syenite massif. W: Geology of the Ełk syenite massif (Northeastern Poland) (red. W. Ryka), 1994. Pr. Państw. Inst. Geol., 144: 85–120.
• [8] SKUPIO R., 2014 — Wykorzystanie przenośnego spektrometru XRF do pomiarów składu chemicznego skał. Nafta - Gaz, 14: 771–777.
• [9] WYBRANIEC S., CORDELL L., 1994 — Geophisical mapping of the Ełk syenite massif. W: Geology of the Ełk syenite massif (Northeastern Poland) (red. W. Ryka), 1994. Pr. Państw. Inst. Geol., 144: 11–18.