Odtwarzalność rzeczywista, w testach PT, znormalizowanych procedur badawczych stosowanych w badaniu jakości paliw silnikowych. Część I. Badania kompetencji laboratoriów

• Autorzy: Altkorn B.

Identyfikatory

DOI

10.18668/NG.2017.05.09

Warianty tytułu

EN

Actual reproducibility, in PT tests, standardized testing procedures used in the testing of engine fuel quality. Part I. Proficiency testing of laboratories

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł ma na celu stwierdzenie, czy normatywna odtwarzalność znormalizowanych procedur badawczych, podana w normach czynnościowych badania parametrów jakościowych paliw silnikowych do silników z zapłonem iskrowym, a określona na etapie opracowywania lub nowelizacji norm czynnościowych, jest zgodna z odtwarzalnością rzeczywistą, jaka jest osiągana w praktyce przez szerokie grono użytkowników danej normy. Oceny w praktyce dokonano poprzez analizę wyników badań międzylaboratoryjnych, przeprowadzanych przez liczną grupę uczestników, w których brały udział laboratoria Zakładu Analiz Naftowych INiG – PIB w latach 2010–2016. Z uwagi na dużą liczbę uczestniczących laboratoriów i różny stopień kompetencji, uzyskana przez nie odtwarzalność rzeczywista ma wysoką wartość statystyczną. Część I opisuje problemy, które mogą wystąpić podczas organizacji badania kompetencji laboratoriów.

EN

The article seeks to ascertain whether the normative reproducibility of standardized test procedures, as set out in the functional standards for the quality testing of motor fuels for spark-ignition engines, and defined at the stage of developing or amending functional standards, is consistent with actual reproducibility achieved in practice by a wide circle of users of a given standard. Practical assessment was done by analyzing the results of interlaboratory tests carried out with the participation of a very large group of participants, amongst them the laboratories of the Department of Petroleum Analyses of the Oil and Gas Institute – National Research Institute in 2010–2016. Due to the large number of participating laboratories and the varying degrees of proficiency, the actual reproducibility achieved by them has a high statistical value. Part I describes the problems that may occur during the organization of proficiency testing of laboratories.

Słowa kluczowe

PL

norma czynnościowa; odtwarzalność; badanie kompetencji

EN

functional standard; reproducibility; proficiency test

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2017
• Tom: R. 73, nr 5
• Strony: 365--371
• Opis fizyczny: Bibliogr. 46 poz., tab.

Twórcy

autor

Altkorn B.

• Zakład Analiz Naftowych. Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Lubicz 25 A, 31-503 Kraków

Bibliografia

• [1] Altkorn B.: Określenie poddyscyplin wymagających uczestnictwa w badaniach międzylaboratoryjnych w laboratorium branży naftowej. Nafta-Gaz 2012, nr 12, s. 1069-1080.
• [2] Bayrak Ö., Okandan E., Uckardes H.: Practitioner’s report: Inter-laboratory comparison scheme for fuel sector, LABKAR in Turkey. Accreditation and Quality Assurance 2009, vol. 14, s. 497-502.
• [3] Bednarek T., Miąskiewicz H.: Badania biegłości i porównania międzylaboratoryjne w systemie akredytacji laboratorium kryminalistycznego. Problemy Kryminalistyki 2010, nr 269, s. 22-30.
• [4] Bertoni Olivares I.R., Lopes F.A.: Essential steps to proving reliable results using the Analytical Quality Assurance Cycle. Trends in Analytical Chemistry 2012, vol. 35, s. 109-121.
• [5] Burczyk A., Pilarczyk M.: Wynik niezadowalający z porównań międzylaboratoryjnych – czy zawsze świadczy o problemach analitycznych w laboratorium? Materiały konferencyjne Konserwatorium Analitycznego „Idealne laboratorium od A do Z – czyli od Analityki do Zapewnienia jakości”, Ślesin 16-18.05.2016, referat: http://www.msspektrum.pl/sympozja/pdfy/wyklady_abs_slesin2016_burczyk_wynik.pdf (dostęp: czerwiec 2016).
• [6] Burnus Z.: Aspekty badania próbek LPG na podstawie uczestnictwa w krajowych badaniach okrężnych. Nafta-Gaz 2012, nr 6, s. 368-376.
• [7] Burnus Z.: Problematyka walidacji metod badań w przemyśle naftowym na przykładzie benzyn silnikowych. Nafta-Gaz 2013, nr 2, s. 143-152.
• [8] Burnus Z.: walidacja metody oznaczania rozpuszczalnej pozostałości w skroplonych gazach węglowodorowych LPG z zastosowaniem chromatografii gazowej. Nafta-Gaz 2009, nr 8, s. 636-646.
• [9] Deptuła H.: Porównania międzylaboratoryjne jako element sterowania jakością badań w Zespole Laboratoriów Badawczych Instytutu techniki Budowlanej. Prace Instytutu Techniki Budowlanej 2010, t. 39, nr 3, s. 35-45.
• [10] Gratz L.D., Bagley S., Leddy D., Johnson J., Chiu C., Stommel P.: Interlaboratory comparison of HPLC-fluorescence detection and GC/MS: analysis of PAH compounds present in diesel exhaust. Journal of Hazardous Materials 2000, vol. 74, no. 1-2, s. 37-46.
• [11] Hund E., Massart D.L., Smeyers-Verbeke J.: Inter-laboratory studies in analytical chemistry. Analytica Chimica Acta 2000, vol. 423, no. 2, s. 145-165.
• [12] jackson G., Muzikar P., Goehring B.: A Bayesian approach to an interlaboratory comparison. Chemometrics and Intelligent Laboratory Systems 2015, vol. 141, s. 94-99.
• [13] Kania M., Janiga M.: Elementy walidacji metody analitycznej oznaczenia w mieszaninie gazowej związków węglowodorowych oraz N2, O2, CO i CO2 za pomocą dwukanałowego zaworowego chromatografu gazowego Agilent 7890A. Nafta-Gaz 2011, nr 11, s. 812-824.
• [14] Konieczka P.: Wzorce i materiały odniesienia w laboratorium analitycznym – rola i zasady stosowania. Materiały konferencyjne Konserwatorium Analitycznego „Idealne laboratorium od A do Z – czyli od Analityki do Zapewnienia jakości”, Ślesin 16-18.05.2016, referat: http://www.msspektrum.pl/sympozja/pdfy/Slesin_2016_Konieczka.pdf (dostęp: czerwiec 2016).
• [15] Korol W., Bielecka G., Rubaj J.: Statystyczna ocena wyników porównań międzylaboratoryjnych – nowe wymagania. Materiały firmy StatSoft; http://www.statsoft.pl/portals/downloads/porownania_miedzylaboratoryjne.pdf (dostęp: czerwiec 2016).
• [16] Kozak M.: Elementy walidacji metody oznaczania sodu techniką płomieniowej atomowej spektrometrii absorpcyjnej zgodnie z normą PN-EN 241:2007. Nafta-Gaz 2010, nr 2, s. 129-136.
• [17] Kwinta M.: Ocena wyników badań typu Round Robin dla paliw silnikowych. Nafta-Gaz 2012, nr 11, s. 805-858.
• [18] Kwinta M., Altkorn B.: Problematyka korelacji pomiędzy standaryzowaną a rzeczywista precyzją metod badań produktów naftowych w międzynarodowych badaniach porównawczych. Praca statutowa INiG, Kraków 2013, nr zlecenia: 0046/TA/13/01, nr archiwalny: DK-4100-46/13.
• [19] Kwinta M., Krasodomski M.: Problematyka korelacji pomiędzy standaryzowaną a rzeczywistą precyzją metod badań produktów naftowych w międzynarodowych badaniach porównawczych. Nafta-Gaz 2014, nr 11, s. 802-809.
• [20] makarewicz A., Garbarczyk P.: Metody sterowania jakością wyników badań w laboratorium w świetle wymagań normy PN-EN/IEC 17025:2005. IX Krajowa Konferencja Naukowo-Techniczna, Zakopane 11-13.05.2009 „Problematyka normalizacji, jakości i kodyfikacji w aspekcie integracji z NATO i UE. Jakość – problemy i rozwiązania, cz. II”. Materiały konferencyjne. Wydawnictwo Zakład Systemów Jakości i Zarządzania Instytutu Transportu Samochodowego, Warszawa.
• [21] materiały Polskiego Centrum Akredytacji: Badania biegłości – narzędzie w akredytacji laboratoriów. Strona internetowa PCA; http://www.pca.gov.pl/akredytacja/badania-bieglosci/ (dostęp: maj 2016).
• [22] Mehović M., Bobar S., Konjarić S.: Interlaboratory results comparison of analytical determination of lead (Pb) in petrol and sulphur (S) in diesel. Referat, 16th International research/Expert E=Conference “Trends in the Development of Machinery and Associated technology”, TMT 2012, Dubai, UAE, 10-12.09.2012.
• [23] Oleksiak S.: Walidacja rozszerzonego zakresu stosowania metody HFRR do oceny smarności olejów napędowych z biokomponentami. Nafta-Gaz 2013, nr 2, s. 178-187.
• [24] Pasławski P.: Materiały odniesienia i porównania międzylaboratoryjne – mit, konieczność czy alibi? Materiały konferencyjne Konserwatorium Analitycznego „Zielona chemia – nowe wyzwania analityki”, Ślesin 12-13.04.2009, referat: http://www.msspektrum.pl/sympozja/pdfy/slesin2009_paslawski.pdf (dostęp: maj 2016).
• [25] Rambla-Alegre M., Esteve-Romero J., Carda-Broch S.: Is it really necessary to validate an analytical method or not? That is the question. Journal of Chromatography A 2012, vol. 1232, s. 101-109.
• [26] Rukhin A., Possolo A.: Laplace random effects models for interlaboratory studies. Computational Statistics and Data Analysis 2011, vol. 55, no. 4, s. 1815-1827.
• [27] Sánchez-Laínez J., Zornoza B., Friebe S., Caro J., Cao S., Sabetghadam A., Seoane B., Gascon J., Kapteijn F., Le Guillouzer C., Clet G., Daturi M., Téellez C., Coronas J.: Influence of ZIF-8 particle size in the performance of polybenzimidazole mixed matrix membranes for pre-combustion CO2 capture and its validation through interlaboratory test. Journal of Membrane Science 2016, vol. 515, s. 45-53.
• [28] Szewczak E., Bondarzewski A.: Is the assessment of interlaboratory comparison results for a small number of tests and limited number of participants reliable and rational? Accreditation and Quality Assurance 2016, vol. 21, s. 91-100.
• [29] Trzaska E., Rycaj I.: Koordynacja i uczestnictwo w porównaniach międzylaboratoryjnych w zakresie smarów plastycznych i asfaltów. Nafta-Gaz 2011, nr 7, s. 496-501.
• [30] Urba R.: Międzylaboratoryjne badania w Instytucie Nafty i Gazu z zakresu pomiarów natężenia oświetlenia elektrycznego. Nafta-Gaz 2013, nr 7, s. 546-551.
• [31] Van leeuwen S.P.J., Bavel B.V., Abad E., Leslie H.A., Fiedler H., De Boer J.: POPs analysis reveals issues in bringing laboratories in developing countries to a higher quality level. Trends in Analytical Chemistry 2013, vol. 46, s. 198-206.
• [32] Vander Heyden Y., Smeyers-Verbeke J.: Set-up and evaluation of interlaboratory studies. Journal of Chromatography A 2007, vol. 1158, no. 1-2, s. 158-167.
• [33] Visser R.G.: Interpretation of interlaboratory comparison results to evaluate laboratory proficiency (IIS). Accreditation and Quality Assurance 2006, vol. 10, s. 521-526.
• [34] wróblewska A.: Aktualne wymagania i wytyczne dotyczące uczestnictwa laboratoriów akredytowanych w badaniach biegłości. Nafta-Gaz 2011, nr 2, s. 1190-1195.
• [35] Yatkin S., Belis C., Gerboles G.: An interlaboratory comparison study on the measurement of elements in PM10. Atmospheric Environment 2016, vol. 125, s. 61-68.
• Przewodniki techniczne, normy
• [36] EA-4/18 Guidance on the level and frequency of proficiency testing participation. 2nd Edition, eurachem 2011, eurachem_PT-guide_2011; http://www.european-accreditation.org (dostep: luty 2016).
• [37] EA-INF/12 Benefits and importance of the participation in EA highlighted PT schemes, rev 00, December 2014; http://www.european-accreditation.org (dostęp: luty 2016).
• [38] Guidelines for the requirements for the competence of providers of proficiency testing schemes, ILAC Guide G13, International Laboratory Accreditation Cooperation (ILAC) 2007; http://docplayer.net/30291401-Ilac-guidelines-for-the-requirements-for-the-competence-of-providers-of-proficiency-testing-schemes.html
• [39] IUPAC: The International Harmonized Protocol for the proficiency testing of analytical laboratories. Pure Appl. Chem. 2006, vol. 78, s. 145-196.
• [40] Mann I., Brookman B.: Selection, use and interpretation of proficiency testing (PT) schemes by laboratories. 2nd Edition, EURACHEM 2011; http://www.eurachem.org/images/stories/Guides/pdf/Eurachem_PT_Guide_2011.pdf (dostęp: luty 2016).
• [41] Materiały IIS: Interlaboratorystudies. Protocol for the organization, statistic and evaluation. Wersja 3.3, 2014; http://www.iisnl.com/pdf/iis_protocol_rev2014.pdf
• [42] Norma ASTM E 2489-2011 Practice for Statistical Analysis of One-Sample and Two-Sample Interlaboratory Proficiency Testing Programs.
• [43] Norma ISO 13528:2015 Statistical methods for use in proficiency testing by interlaboratory comparisons.
• [44] Norma PN-ISO/IEC 17043:2011 Ocena zgodności – Ogólne wymagania dotyczące badania biegłości.
• [45] Proficiency testing by interlaboratory comparisons – part I: development and operations of proficiency testing schemes (ISO 43). Geneva 1994.
• [46] Selection, use and interpretation of proficiency testing schemes, EURACHEM Nederland and Laboratory of the Government Chemist (LGC), UK (2000); http://www.eurachem.ul.pt/guides/ptguide2000.pdf

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).