Restrukturyzacja deszczowni wielkoobszarowych

• Autorzy: Kozaczyk P. , Przybyła C.

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/64521

Warianty tytułu

EN

Restructuring large-scale sprinklers

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jednym z najlepszych sposobów uniezależnienia się rolnictwa od niedoborów opadów jest nawadnianie. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych ubiegłego wieku na terenie Wielkopolski zostało wybudowanych szereg deszczowni wielkoobszarowych. W końcu lat 70-tych ubiegłego wieku w województwie poznańskim zainstalowanych było 67 deszczowni o łącznej powierzchni 6400 ha. Średnia wielkość deszczowni wynosiła 95 ha. W roku 1989 było już 98 deszczowni, o łącznej powierzchni ponad 10 130 ha. Badania prowadzono w Katedrze Melioracji i Kształtowania Środowiska Akademii Rolniczej w Poznaniu w latach 1986–1998 na terenie 7 deszczowni wielkoobszarowych o powierzchni od 230 do 520 ha. Po wprowadzeniu na początku lat 90-tych gospodarki rynkowej i zmianach własnościowych w rolnictwie, wielkoobszarowe deszczownie uległy znacznej lub całkowitej dewastacji. Grunty po Państwowych Gospodarstwach Rolnych, poprzez Państwową Agencję Nieruchomości Rolnych, zostały wydzierżawione bądź sprzedane, a nowi właściciele w bardzo małym stopniu wykorzystywali istniejące deszczownie. Wiązało się to ze zmianą struktury upraw, popytu oraz wzrostem kosztów eksploatacji. Nastąpił także trzykrotny wzrost cen energii elektrycznej. Eksploatacja deszczowni wielkoobszarowych natrafiła w praktyce na różnego rodzaju bariery i ograniczenia. Wynikały one z rozwiązań systemowych, trudności zaopatrzeniowych i wysokim poziomem awaryjności urządzeń, co nie skłaniało do racjonalnego wykorzystania posiadanych deszczowni. Efektem przeprowadzonej wizji lokalnej w terenie było pokazanie aktualnego stanu pozostałej infrastruktury deszczownianej. Przyjęty system restrukturyzacji polskiego rolnictwa nie był najlepszym rozwiązaniem, powodującym zniszczenie ogromnego majątku wcześniej zainwestowanego między innymi w systemy deszczowniane.

EN

One of the best ways for agriculture to become independent from shortages of precipitation is irrigation. In the seventies and eighties of the last century a number of large-scale sprinklers in Wielkopolska was built. At the end of 1970’s in the Poznan province 67 sprinklers with a total area of 6400 ha were installed. The average size of the sprinkler reached 95 ha. In 1989 there were 98 sprinklers, and the area which was armed with them was more than 10 130 ha. The study was conducted on 7 large sprinklers with the area ranging from 230 to 520 hectares in 1986÷1998. After the introduction of the market economy in the early 90’s and ownership changes in agriculture, large-scale sprinklers have gone under a significant or total devastation. Land on the State Farms of the State Agricultural Property Agency has leased or sold and the new owners used the existing sprinklers to a very small extent. This involved a change in crop structure, demand structure and an increase in operating costs. There has also been a threefold increase in electricity prices. Operation of large-scale irrigation encountered all kinds of barriers in practice and limitations of system solutions, supply difficulties, high levels of equipment failure which is not inclined to rational use of available sprinklers. An effect of a vision of the local area was to show the current status of the remaining irrigation infrastructure. The adopted scheme for the restructuring of Polish agriculture was not the best solution, causing massive destruction of assets previously invested in the sprinkler system.

Słowa kluczowe

PL

deszczownia wielkoobszarowa; amortyzacja; energia elektryczna; restrukturyzacja

EN

large-scale sprinklers; depreciation; electricity; restructuring

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2016
• Tom: Nr 49
• Strony: 50--55
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys., fot.

Twórcy

autor

Kozaczyk P.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Wojska Polskiego 28, 60-637 Poznań

autor

Przybyła C.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Wojska Polskiego 28, 60-637 Poznań

Bibliografia

• 1. Drupka S. 1976. Techniczna i rolnicza eksploatacja deszczowni. PWRiL, Warszawa.
• 2. Gruszka J. 1995. Koszty eksploatacji deszczowni wielkoobszarowych w regionie Kujaw. Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu, 266, 321–327.
• 3. Jankowiak J. 1990. Ekonomiczne i organizacyjne uwarunkowania rolniczego wykorzystania deszczowni. Mat. Konf. Nauk. pt. „Usprawnienie eksploatacji deszczowni wielkoobszarowych”, Poznań, 45–49.
• 4. Kosturkiewicz A., Przybyła Cz. 1990. Problemy eksploatacji deszczowni wielkoobszarowych w regionie Wielkopolski. Mat. Konf. Nauk. pt. „Usprawnienie eksploatacji deszczowni wielkoobszarowych”, Poznań, 20–28.
• 5. Przybyła Cz., Kozaczyk P. 1991. Wykorzystanie deszczowni wielkoobszarowych w Wielkopolsce. Wiad. Melior. i Łąk., 3, 5–7.
• 6. Przybyła Cz., Kozaczyk P. 1995. Problemy eksploatacji deszczowni w warunkach gospodarki rynkowej. Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu, 266, 39–47.
• 7. Przybyła Cz., Szafrański Cz. 2004. Problemy gospodarowania wodą w rolnictwie wielkopolskim. Wyd. IMUZ Falenty Woda –Środowisko – Obszary Wiejskie, 4(2a), 25–38.
• 8. Stachowski P., Bergandy B. 2001. Ocena systemów deszczownianych i kierunki ich modernizacji w regionie Wielkopolski. Środ. Pomorskie Towarzystwo Naukowe Ochrony Środowiska, 5, 251–267.
• 9. Urbala S. 1997. Technologiczno-ekonomiczne wskaźniki deszczowni wielkoobszarowych. Wiad. Melior. i Łąk., 11, 4–6.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.