Imisja związków miedzi w zasięgu oddziaływania punktowego źródła emisji huty cynku w Miasteczku Śląskim (województwo śląskie)

• Autorzy: Stempin M. , Rochel R. , Kowol J. , Nogaj E. , Bebek M. , Mitko K. , Kwapuliński J.

Identyfikatory

DOI

10.15199/17.2016.8.6

Warianty tytułu

EN

Imission of copper compounds in the rangę of impact of one point emission source - Zincworks in Miasteczko Slaskie (The Upper Silesia region)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Określono imisję i emisję związków miedzi w zasięgu oddziaływania punktowego źródła emisji pyłów huty cynku. Celem badan było uzyskanie przestrzennego obrazu występowania związków miedzi w środowisku przyrodniczym po przeciwzawietrznej stronie w opadzie kierunkowym oraz ustalenie specjalnych form występowania miedzi w glebie. Ustalono, że wpływ huty cynku w Miasteczku Śląskim (woj. śląskie) obejmuje także obszar po przeciwzawietrznej stronie. Ogólne zasoby związków miedzi w odniesieniu do roślin stanowią rozpuszczalne związki w opadach atmosferycznych, formy miedzi bezpośrednio biodostępne (forma wymienna i odsorbowalna) i potencjalnie biodostępne np. przy obniżeniu pH gleby (węglany, połączenia organiczne). Zawartości jonów miedzi odpowiadające średniej geometrycznej w opadzie całkowitym i w opadzie kierunkowym stanowią układ odniesienia do śledzenia zmian stopnia narażenia środowiska przyrodniczego, bowiem miedź jest pierwiastkiem charakterystycznym dla emisji zakładów przetwórstwa rud ołowiowo-cynkowych.

EN

Imission and emission of copper compounds in the range of impact of a point source of dust emission Zincworks in Miasteczko Slaskie (The Upper Silesia region) were defined. The aim of the research was to obtain a spatial image of the occurrence of copper compounds in natural environment on a leeward side of the directional dustfall and to determine the special forms of copper which occur in the soil. It was found that the impact of Zincworks in Miasteczko Slaskie comprises also the area of the leeward side. General resources of copper compounds for plants include: soluble copper compounds in precipitations, copper directly bioavailable forms (exchangeable and adsorbable) and potentially bioavailable, for example by lowering the pH value of the soil (carbonates, organic compounds). Copper ion contents corresponding to the geometric mean for total dustfall and directional dustfall constitute a reference system to observe the changes of the degree of environmental hazard, because copper is a characteristic element for the emission coming from chemical plants processing lead and zinc ores.

Słowa kluczowe

PL

miedź; imisja; emisja; gleba; migracja; huta cynku

EN

cuprum; imission; emission; soil; migration; zinc smelter

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gaz, Woda i Technika Sanitarna
• Rocznik: 2016
• Tom: Nr 8
• Strony: 297--302
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Stempin M.

• Główny Instytut Górnictwa, Katowice

autor

Rochel R.

• Katedra Toksykologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Katowice

autor

Kowol J.

• Katedra Toksykologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Katowice

autor

Nogaj E.

• Katedra Toksykologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Katowice

autor

Bebek M.

• Główny Instytut Górnictwa, Katowice

autor

Mitko K.

• Główny Instytut Górnictwa, Katowice

autor

Kwapuliński J.

• Katedra Toksykologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Katowice

Bibliografia

• 1. Kabata-Pendias A. 1996. „Biochemia miedzi i molibdenu. Cu i Mo w środowisku - problemy ekologiczne i metodyczne” Zesz. Nauk. Komitetu „Człowiek i Środowisko”. PAN: 11-19.
• 2. Kwapuliński J., J. Mirosławski., D. Wiechuła. E. Nogoj, R. Rochel. 1998. „Metale ciężkie w składzie mineralnym roślin leczniczych” Problemy Ekologii (3): 24-29.
• 3. Kwapuliński J., J. Mirosławski, T. Kalitet. 1986. “Usability of directional dust sampler tor estimating the air pollution” Environ. Protection Eng. (4): 87-87.
• 4. Ostrowska A., S. Gawliński. 1991. „Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin” Inst. Ochrony Środowiska Warszawa.
• 5. Rochel R., A. Fischer, J. Kwapuliński, J. Mirosławski. 2003. „Występowanie metali ciężkich w glebie w sąsiedztwie huty metali nieżelaznych” Mat. Symp. „Chemia w służbie ekologii” Ustroń: 114-125.
• 6. Rochel R., K. Loska, D. Wiechuła, J. Kwapuliński. 2002. „Tal w wybranych elementach środowiska przyrodniczego w okolicy huty cynku” Praca doktorska Śląskiego Uniwersytetu Medycznego.
• 7. Rochel R., J. Kwapuliński. 2007. „Wykorzystanie analizy specjacyjnej do określenia biodostępności Cr, Cu, Co w glebie” Ekologia i Technika 15(6): 260-266.
• 8. Rochel R., J. Kwapuliński, A. Paukszto. 2002. Występowanie cynku w roślinach leczniczych i w glebie w otoczeniu huty cynku „Miasteczko Śląskie”. Cynk w środowisku - problemy ekologiczne i metodyczne, Warszawa (47).
• 9. Rochel R., J. Kwapuliński, A. Michalewska, G. Linkarczyk. 2003. Imisja wybranych metali w zasięgu oddziaływania Huty Cynku „Miasteczko Śląskie” w Skutki Zdrowotne Skażenia Środowiskowego 243, 22-25.
• 10. Rochel R., J. Kwapuliński, A. Paukszto. 2007. Zmienność występowania Fe i Mn w środowisku przyrodniczym w zasięgu oddziaływania huty cynku „Miasteczko Śląskie”. Materiały Sympozjum Międzynarodowego Żelazo i mangan w środowisku - problemy ekologicznej metodyczne 47, 26-27.
• 11. Stempin M., J. Kwapuliński, B. Brodziak, J. Trzcionka, B. Ahnert. 2002. „Ocena kontaminacji roślin metalami ciężkimi na terenach miedzianonośnych” Bromatologia i Chemia Toksykologiczna (35): 275-282.
• 12. Whiteside P.J., B. Miner. 1984. Pye Unicam Atomic Absorption Data Book. Cambridge.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.