Tuż po realizmie socjalistycznym. Architektura i urbanistyka Wrocławia z przełomu lat 50. i 60. XX wieku

• Autorzy: Majczyk J. , Tomaszewicz A.

Identyfikatory

DOI

10.17425/WK49SOCREALISM

Warianty tytułu

EN

Just after socialist realism. Architecture and urban planning in Wrocław in the late 1950s and early 1960s

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

W 1954 r. Nikita Chruszczow ocenił negatywnie formy budowli wznoszonych w okresie stalinowskim oraz koszty ich realizacji, wzywając do „racjonalizacji” i uprzemysłowienia budownictwa. Mimo to proces przechodzenia od wzorców realizmu socjalistycznego do architektury odwołującej się do przedwojennego modernizmu nie był rewolucyjny, ale raczej ewolucyjny. We Wrocławiu zachowało się wiele pojedynczych obiektów i zespołów budowli, w których socrealistyczny „historyzm” uproszczono i próbowano powiązać go z nowymi technologiami w budownictwie. W artykule zostały zatem przedstawione wybrane wrocławskie realizacje powstałe na styku dwóch wspomnianych „epok”.

EN

n 1954, Nikita Khrushchev criticised the forms of buildings erected during the Stalinist period and the costs of their construction, calling for “rationalisation” and industrialisation of the building industry. Nevertheless, the process of transition from the models of socialist realism to the architecture inspired by pre-war Modernism was rather evolutionary than revolutionary. Wrocław retains many individual buildings and building complexes in which the socialist-realist “historicism” was simplified and attempts were made to combine it with new building technologies. Therefore, the paper will present selected buildings constructed in Wrocław at the junction between the two aforementioned “epochs”.

Słowa kluczowe

PL

architektura XX w.; powojenny modernizm; Wrocław

EN

architecture of 20th c.; post-war Modernism; Wrocław

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2017
• Tom: Nr 49
• Strony: 181--190
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., rys.

Twórcy

autor

Majczyk J.

autor

Tomaszewicz A.

• Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska

Bibliografia

• [1] [b.a.], Domy przy placu Młodzieżowym szybko rosną, ale prace paraliżują projektanci i ZSE. Słowo Polskie 21.09.1956.
• [2] [b.a.], W pracowni architekta. Tu rodzi się dzielnica PKWN. Sprawy i Ludzie, nr 48, 15–16.12.1956.
• [3] [b.a.], Wnioski ogólnopolskiej Narady Architektów. Architektura, nr 5, 1956, 122–123.
• [4] Brzezowski W., Eysymontt R., Sawa-Borysławski T., Plac Nowy Targ. In: Eysymontt R., Ilkosz J., Tomaszewicz A., Urbanik J. (eds.) Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław, 2011, 261–264.
• [5] Khrushchev N. Industrialised Building Speech 1954. In: Goldhoorn B. (ed.) Volume, no 21, The Block, Amsterdam, 2009.
• [6] Lenkiewicz W. Osiągnięcia budownictwa miejskiego we Wrocławiu. Przegląd Budowlany 1957;8: 291–294.
• [7] Małachowicz E. Stare Miasto we Wrocławiu. Rozwój urbanistyczno-architektoniczny, zniszczenia wojenne i odbudowa. Warszawa–Wrocław, 1985.
• [8] Minorski J. Oblicza współczesnej polskiej twórczości architektonicznej. In: O polską architekturę socjalistyczną. Materiały z krajowej partyjnej narady architektów odbytej w dniu 20–21.VI.1949 roku w Warszawie, Warszawa, 1950, 48–94.
• [9] Morelowski S. Dzielnica Wrocław-Stare Miasto. Rejon: Nowy Targ, Plac Dzierżyńskiego, Nowe Miasto. Rocznik Wrocławski 1958, t. II, Wrocław, 1959, 136–158.
• [10] Natusiewicz R. Adaptacja staromiejskiego placu Nowy Targ we Wrocławiu na współczesny zespół mieszkaniowy. PhD thesis (typescript), Wrocław, 1967.
• [11] Opis techniczny architektoniczno-budowlany do projektu budynku mieszkalno-usługowego przy ul. Stalingradzkiej. Wrocław, 1955.
• [12] Skowronek W. Nowe spojrzenie na Stare Miasto. Gazeta Robotnicza 12.12.1956.
• [13] W swobodnej twórczości wykorzystując własne i cudze osiągnięcia twórzmy polską architekturę socjalistyczną. Przemówienie J. Cyrankiewicza na ogólnokrajowej naradzie architektów. Słowo Polskie 29.03.1956.
• [14] Wiszniewska T. PKWN – plac najbardziej wielkomiejski. Słowo Polskie 6.06.1956.