Prawo do fotografowania zabytków jako forma korzystania z prawa do dziedzictwa kulturowego. Zakres swobody i ograniczenia

• Autorzy: Kowalski Wojciech

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK71PHOTOGRAPH

Warianty tytułu

EN

Right to photograph monuments as a form of exercising the right to cultural heritage: scope of freedom and constraints

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza prawa do fotografowania zabytków, a szczególna uwaga poświęcona jest zakresowi swobody korzystania z niego i jego niezbędnym ograniczeniom. Zdaniem autora jest to forma korzystania z prawa do dziedzictwa kulturowego, które nie ma jednak charakteru absolutnego. W takim stanie prawnym powstaje zatem pytanie, na czym te ograniczenia polegają i jaka jest ich formalna podstawa. Odpowiadając na nie, autor wywodzi, że z jednej strony ich źródłem jest prawo własności zabytku, obejmujące także wyłączność komercyjnego korzystania z jego wyglądu, z drugiej zaś pozostające w mocy autorskie prawa majątkowe, przysługujące np. twórcom dzieł architektury współczesnej, stanowiącej już chronione dziedzictwo kulturowe. Szczegółową analizę treści tych uprawnień podsumowuje wniosek, w myśl którego stanowią one usprawiedliwioną podstawę uzasadniającą wynikające z nich ograniczenia prawa do fotografowania zabytków jako jednej z form prawa do korzystania z dziedzictwa.

EN

The subject of this paper is an analysis of the right to photograph monuments, and particular attention is paid to the extent of the freedom to exercise it and its necessary restrictions. In the author’s view, this is a form of exercise of the right to cultural heritage, which is nevertheless not absolute. In such a legal situation, the question therefore arises as to what these limitations consist of and what is their formal basis. Answering this question, the author deduces that their source is, on the one hand, the ownership right to the monument, including the exclusivity of the commercial use of its appearance, and on the other hand, the residual author’s economic rights to which e.g., authors of works of contemporary architecture, which already constitute protected cultural heritage, are entitled. A detailed analysis of the content of these rights is summarized by the conclusion that they constitute a justifiable basis justifying the resulting restrictions on the right to photograph monuments as one of the forms of the right to enjoy heritage.

Słowa kluczowe

PL

prawo do dziedzictwa; prawo do fotografowania; zabytek; własność; autorskie prawa majątkowe

EN

right to heritage; right to photograph; monument; property; copyright

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2022
• Tom: Nr 71
• Strony: 182--192
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz.

Twórcy

autor

Kowalski Wojciech

• Wydzial Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego

• https://orcid.org/0000-0001-6532-9796

Bibliografia

• Opracowania / Secondary sources
• 1. Barta Janusz, Markiewicz Ryszard, Muzea a nowe prawo autorskie, „Opuscula Musealia” 1996, z. 8.
• 2. Brown Weiss Edith, In fairness to future generations: International Law, Common Patrimony, and IntergenerationalEquity, Tokyo–New York 1989.
• 3. Drela Monika, Prawne aspekty rozpowszechniana wyglądu muzealiów, [w:] Prawo muzeów, red. Józef Włodarski, Kamil Zeidler, Warszawa 2008.
• 4. Drela Monika, Własność zabytków, Warszawa 2006.
• 5. Grzegorczyk Krzysztof, Prawne aspekty fotografowania w muzeach z perspektywy orzecznictwa i doktryny w Niemczech, [w:] Własność intelektualna a dziedzictwo, red. Marlena Jankowska, Paulina Gwoździewicz Matan, Piotr Stec, Warszawa 2020.
• 6. Ignatowicz Jerzy, Stefaniuk Krzysztof, Prawo rzeczowe, Warszawa 2009.
• 7. Kowalski Wojciech, Intellectual Property and Museums, [w:] Rechtsfragen der international Museumspraxis, red. Haimo Schack, Karsten Schmidt, Köln–Berlin–München 2006.
• 8. Kowalski Wojciech, Kwalifikacja wartości zabytku w świetle prawa Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, „Ochrona Dziedzictwa Kulturowego” 2016, nr 2.
• 9. Kowalski Wojciech, Miasta i ich symbole: uwarunkowania prawne marketingowego wykorzystywania wyglądu znanych zabytków, „Santander Art and Culture Law Review” 2021, nr 1.
• 10. Kowalski Wojciech, Prawno-autorska ochrona architektury XX wieku, „Ochrona Dziedzictwa Kulturowego” 2017, t. 3.
• 11. Kowalski Wojciech, Wartość zabytku a wartość adaptacji i modernizacji w świetle prawa autorskiego oraz prawa dziedzictwa kulturowego. Wzmocnienie ochrony czy konkurencja tych wartości?, [w:] Ochrona wartości w procesie adaptacji zabytków, red. Bogusław Szmygin, Warszawa 2015.
• 12. Kowalski Wojciech, Zalasińska Katarzyna, Prawo do wyglądu muzealiów i ich fotografowania, „Państwo i Prawo” 2013, nr 2.
• 13. Nieć Halina (red.), Cultural rights and wrongs: a collection of essays in commemoration of the 50th anniversary of the Universal Declaration of Human Rights, Paris 1998.
• 14. Niewęgłowski Adrian, Poźniak-Niedzielska Maria, Przyborowska-Klimczak Anna, Ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturalnego, Warszawa 2015.
• 15. Revet Thierry, Propriété et droits réels. Image des biens, „Revue trimestrielle de droit civile” 2001, t. 3.
• 16. Stelmachowski Andrzej, [w:] System prawa prywatnego. Prawo rzeczowe, t. 3, red. T. Dybowski. Warszawa 2003.
• 17. Wojciechowski Krzysztof, Ochrona obrazu rzeczy?, „Przegląd Prawa Handlowego” 2005, nr 1.
• Akty prawne / Legal acts
• 18. Ustawa o muzeach z 21 listopada 1997, Dz. U. 2022, poz. 385.
• 19. Ustawę z 4 lutego 1994 o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Dz.U. 1994, poz. 83, z późn. zm.
• Źródła elektroniczne / Electronic sources
• 20. https://www.cnbc.com/2021/08/23/venice-set-to- in-troduce-an-entry-fee-and- booking-system-for-to-urists.html (dostęp: 11 X 2021).
• 21. https://www.gov.pl/web/re/polska-podpisala-konwencje- ramowa-rady- europy-o-wartosci-dziedzictwa-kulturowego- dla-spoleczenstwa (dostęp: 9 X 2021).
• 22. www.culturecommunication.gouv.fr/tousphotographes (dostęp: 4 X 2021).