Wykorzystanie potencjału wód siarczkowych : inwestycja w przyszłość regionu tarnobrzeskiego

• Autorzy: Sokołowski Jakub , Gągulski Tomasz , Zdechlik Robert , Wątor Katarzyna

Identyfikatory

DOI

10.7306/2023.49

Warianty tytułu

EN

Using the potential of sulphide waters : an investment in the future of the Tarnobrzeg region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Long-term exploitation of sulphur deposits in the Tarnobrzeg region, along with intense groundwater drainage, caused a change in hydrodynamic and hydrogeochemical conditions. After the mining activities had been completed, the area was reclaimed, causing a return to near-natural conditions. Chemical tests of the groundwater of the Neogene aquifer in the area of Tarnobrzeg Lake were performed. The results showed that this area is prospective for the extraction of mineralized sulphide waters and their use in balneotherapy.

Słowa kluczowe

PL

skład chemiczny wody; balneoterapia; złoża siarki; teren pogórniczy; jezioro antropogeniczne

EN

chemical composition of water; balneotherapy; sulphur deposits; post-mining area; anthropogenic lake

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2023
• Tom: Vol. 71, nr 12
• Strony: 620--630
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., fot., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Sokołowski Jakub

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00–975 Warszawa

• https://orcid.org/0000-0002-6368-6682

autor

Gągulski Tomasz

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00–975 Warszawa

• https://orcid.org/0000-0001-9037-5428

autor

Zdechlik Robert

• Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, al. Mickiewicza 30, 30–059 Kraków

• https://orcid.org/0000-0003-2808-0527

autor

Wątor Katarzyna

• Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, al. Mickiewicza 30, 30–059 Kraków

• https://orcid.org/0000-0002-1921-5146

Bibliografia

• 1. CIĘŻKOWSKI W., KIEŁCZAWA B., LATOUR T., LIBER E., PRZYLIBSKI T.A., SZIWA D., ŻAK S. 2007 - Dopuszczalne wahania eksploatacyjnych i fizyczno-chemicznych parametrów wód leczniczych. Zasady ustalania. Oficyna Wydaw. PWr, Wrocław.
• 2. FELTER A., STOŻEK J., SOCHA M., SOKOŁOWSKI J. 2017 - Występowanie i możliwości zagospodarowania wód siarczkowych w rejonie Tarnobrzega. Prz. Geol., 65 (11/1): 956-961.
• 3. FELTER A., FILIPPOVITS E., GRYSZKIEWICZ I., LASEK-WOROSZKIEWICZ I., SKRZYPCZYK L., SOCHA M., SOKOŁOWSKI J., SOSNOWSKA M., STOŻEK J. 2022 - Mapa zagospodarowania wód podziemnych zaliczonych do kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2021 r. Państw. Inst. Geol.-PIB.
• 4. GĄGULSKI T., PAWELEC K., TOTT M., PATORSKI R., SOKOŁOWSKI J. 2022 - Projekt robót geologicznych na wykonanie otworu hydrogeologicznego w celu poszukiwania i rozpoznania wód siarczkowych w utworach neogeńskich nad Jeziorem Tarnobrzeskim. CAG Państw. Inst. Geol.-PIB,nr arch. 3394/2023.
• 5. GOŁDA T., HAŁADUS A., KULMA R. 2006 - Racjonalna gospodarka wodna na terenach pogórniczych Tarnobrzeskiego Zagłębia Siarkowego. Gosp. Sur. Miner., 22 (2): 27-37.
• 6. http://geologia.pgi.gov.pl
• 7. KANIA J. 2002 - Wpływ likwidacji kopalń odkrywkowych siarki na zmiany stosunków wodnych w ich otoczeniu. Biul. Państw. Inst. Geol., 403: 5-61.
• 8. KUBICA B. 1992 - Rozwój litofacjalny osadów chemicznych Badenu w północnej części zapadliska przedkarpackiego. Pr. Państw. Inst. Geol., 133.
• 9. LISIK R., RABIEJ L. 2020 - Wody siarczkowe w Polsce i ich wykorzystanie. Hydrogeotechnika, Kielce.
• 10. MACIOSZCZYK A., DOBRZYŃSKI D. 2002 - Hydrogeochemia strefy aktywnej wymiany wód podziemnych. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• 11. MESZCZYŃSKI J., SZCZERBICKA M. 2006 - Baza danych GIS Mapy Hydrogeologicznej Polski 1:50 000. Pierwszy poziom wodonośny. Występowanie i hydrodynamika, ark. Tarnobrzeg (888). Państw. Inst. Geol.-PIB.
• 12. MESZCZYŃSKI J., SZCZERBICKA M. 2007 - Baza danych GIS Mapy Hydrogeologicznej Polski 1:50 000. Pierwszy poziom wodonośny. Wrażliwość na zanieczyszczenia i jakość wód, ark. Tarnobrzeg (888). Państw. Inst. Geol.-PIB.
• 13. PACZYŃSKI B., PŁOCHNIEWSKI Z. 1996 - Wody mineralne i lecznicze Polski. Państw. Inst. Geol.
• 14. PAWŁOWSKI S. 1983 - O historii odkrycia złóż siarki rodzimej w Polsce (1952-1982). Kwart. Hist. Nauki i Tech.,28(2):405-424.
• 15. PEREK M. 1997 - Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali1:50000,ark. Tarnobrzeg (888). Państw. Inst. Geol.
• 16. PN-ISO 5667-11:2017-10 - Jakość wody - Pobieranie próbek - Część 11: Wytyczne dotyczące pobierania próbek wód podziemnych.
• 17. ROMANEK A. 1984 - Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski, ark. Tarnobrzeg (888). Państw. Inst. Geol.
• 18. ROMANEK A. 1988 - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski, ark. Tarnobrzeg (888). Państw. Inst. Geol.
• 19. ROZPORZĄDZENIE Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości. Dz. U. 2018 poz. 605, j.t.
• 20. SELINUS O., ALLOWAY B., CENTENO J.A., FINKELMAN R.B., FUGE R., LINDH U., SMEDLEY P. (red.) 2013 - Essentials of Medical Geology - Impacts of the Natural Environment on Public Health. Elsevier Inc., New York.
• 21. SOKOŁOWSKI J., SOCHA M., FELTER A., STOŻEK J. 2016 - Studium możliwości występowania i wykorzystania wód leczniczych i termalnych w Tarnobrzegu. CAG Państw. Inst. Geol.-PIB, nr arch. 906/2017.
• 22. STRABURZYŃSKA-LUPA A., STRABURZYŃSKI G. 2008 - Fizjoterapia z elementami klinicznymi. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa.
• 23. TUREK S. 1977 - Własności hydrogeologiczne osadów piaszczystych warstw baranowskich w rejonie Tarnobrzega. Biul. Geol., 21: 203-215.
• 24. TUREK S. 1982 - Własności hydrogeologiczne osadów chemicznych na obszarze złoża siarki w rejonie Tarnobrzega. Biul. Inst. Geol., 339, Z badań hydrogeologicznych w Polsce, 6: 5-40.
• 25. USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze. Dz.U. 2023 poz. 633, j.t.
• 26. WĄTOR K., KMIECIK E. 2017 - Formy występowania składników swoistych w wodach wykorzystywanych w balneologii w rejonie Buska-Zdroju. Acta Balneol., 59 (3): 241.
• 27. WITCZAK S., ŚWIĄDERA. 2010 - Analiza składników swoistych wód siarczkowych rejonu Buska-Zdroju. [W:] LisikR. (red.), Wody siarczkowe w rejonie Buska-Zdroju. Hydrogeotechnika, Kielce: 245-266.
• 28. WITCZAK S., KANIA J., KMIECIK E. 2013 - Katalog wybranych fizycznych i chemicznych wskaźników zanieczyszczeń wód podziemnych i metod ich oznaczania. Inspekcja Ochrony Środowiska. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.
• 29. ZDECHLIK R., DRZYMAŁA M., WĄTOR K. 2013 - Praktyczne aspekty opróbowania wód w systemie monitoringu wód podziemnych. Biul. Państw. Inst. Geol., 456: 659-666.
• 30. ZDECHLIK R., WĄTOR K. 2022 - Ocena stanu chemicznego wód podziemnych z otworu O-22 (rejon Jeziora Tarnobrzeskiego). Analiza statystyczna wyników badań z roku 2021 i określenie stabilności składu chemicznego. Arch. Katedry Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH w Krakowie.