Archaeological remains of the copper metallurgy in Lower Silesia

• Autorzy: Garbacz-Klempka A. , Rzadkosz S. , Stolarczyk T. , Piękoś M. , Kozana J.

Identyfikatory

DOI

10.7494/mafe.2013.39.2.29

Warianty tytułu

PL

Archeologiczne ślady metalurgii miedzi na Dolnym Śląsku

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Many traces of copper metallurgy, such as slag and other copper melts, can be found in the area of Lower Silesia. The tested material mainly consists of copper slag with different content of copper melts, being a semi product. The copper metallurgy remains, discovered during the research, undergo specialistic analyses, which will help better characterise the findings as well as contribute to documenting metallurgical processes in the historical bloomeries in Lower Silesia, and moreover to prepare further research in this field. The material coming from the area of Miedzianka, being the oldest and the longest working exploitation centre of copper ores and pollymetalic ores, is of special significance for the research. Mining activity in the area of Miedzianka took place as early as the beginning of the 14th century, the first record from 1311 (Cuprifodina in montubus) is the oldest information concerning copper mining in Poland.

PL

Dolny Śląsk jest terenem, na którym odnaleziono liczne ślady metalurgii miedzi w postaci żużli i wytopów miedzianych. Badany materiał stanowią głównie żużle miedzi o zróżnicowanej zawartości miedzi i wytopki miedziane, mające charakter półproduktu. Odkryte w czasie badań pozostałości metalurgii miedzi poddawane są specjalistycznym analizom, co pozwala na lepsze scharakteryzowanie znalezisk i przyczyni się do udokumentowania procesów metalurgicznych na terenie historycznie działających hut Dolnego Śląska oraz przygotowania dalszych badań w tym zakresie. Szczególnie istotny dla badań jest materiał metalurgiczny pochodzący z rejonu Miedzianki, będącego najstarszym i najdłużej działającym ośrodkiem eksploatacji rud miedzi i rud polimeta licznych na Dolnym Śląsku. Okręg górniczy w rejonie Miedzianki funkcjonował przynajmniej od początków XIV w., a pierwsza wzmianka na jej temat z 1311 r. (Cuprifodina in montubus) jest najstarszą informacją na temat górnictwa miedzi na terenie Polski.

Słowa kluczowe

EN

copper metallurgy; archaeometallurgy; mining; smelting

PL

metalurgia miedzi; archeometalurgia; górnictwo; hutnictwo

• Wydawca: AGH University of Science and Technology Press
• Czasopismo: Metallurgy and Foundry Engineering
• Rocznik: 2013
• Tom: Vol. 39, no. 2
• Strony: s. 29--36
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Garbacz-Klempka A.

• AGH University of Science and Technology, Faculty of Foundry Engineering

autor

Rzadkosz S.

• AGH University of Science and Technology, Faculty of Foundry Engineering

autor

Stolarczyk T.

• Copper Museum in Legnica

autor

Piękoś M.

• AGH University of Science and Technology, Faculty of Foundry Engineering

autor

Kozana J.

• AGH University of Science and Technology, Faculty of Foundry Engineering

Bibliografia

• [1] StolarczykT.: Pozostałości średniowiecznego górnictwa jako przedmiot badań archeologicznych na terenie Europy Środkowej. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały, 117, 32, 2006, pp. 267-277
• [2] Stolarczyk T: Badania archeologiczne nad dawnym górnictwem na terenie Gór Ołowianych oraz Rudaw Janowickich. Miesięcznik Wyższego Urzędu Górniczego, 4, 2007, pp. 58-59
• [3] Stolarczyk T: Badania nad średniowiecznym i nowożytnym górnictwem na terenie Pogórza Kaczawskiego w latach 2008-2009. Szkice Legnickie, t. XXXI, 2010, pp. 65-80
• [4] StolarczykT.: Górnictwo rud metali nieżelaznych na Dolnym Śląsku od XIII do początku XVII w.Wrocław 2010 (maszynopis rozprawy doktorskiej)
• [5] StolarczykT.: Der Buntmetallbergbau in Niederschlesien vom 13. bis zum Anfang des 17. Jah-rhunderts. Aufbruch unter Tage. Stand und Aufgaben der montanarchaologischen Forschung in Sachsen. Internationale Fachtagung Dippoldiswalde 9. bis 11 September 2010, Dresden 2011, pp. 200-214
• [6] Stolarczyk T., Piątek E., Piątek Z.: Studium historyczne górnictwa i metalurgii na obszarze Parku Krajobrazowego „Chełmy", maszynopis, Wrocław 1995
• [7] Wutke K.: Zur Geschichte des Bergbaues bei Kolbnitz. ZVGAS, 32, 1898, pp. 229-266
• [8] Festenberg-Packisch H.: Der metallische Bergbau Niederschlesiens unter Benutzung amtli-chen Quellen in geognostischer historischer und technischer Beziehung. Wien 1881
• [9] Dziekoński T.: Wydobywanie i metalurgia kruszców na Dolnym Śląsku od XIII do połowy XX wieku. Ossolineum, Wrocław 1972
• [10] Garbacz-Klempka A., Rzadkosz S.: Dawne metody wytopu miedzi z rud. Próba analizy w oparciu o przekaz Georgiusa Agricoli i prace archeologiczne na Rynku Głównym w Krakowie. Materiały XXXI Konferencji Naukowej z okazji Święta Odlewnika „Nowoczesne Technologie w Odlewnictwie", Kraków 2007, pp. 69-78
• [11] Garbacz-Klempka A., Rzadkosz S., KarwanT: Fromthe bloomeries of Casimirthe Greatto the copperfoundry of Jan Turzo. Copper metallurgy in the MiddleAges, [Od topni Kazimierza Wielkiego do huty miedzi Jana Turzo. Metalurgia miedzi w średniowieczu], Rudy i Metale Nieżelazne,12, 2013 (in press)