Wpływ nieciągłości tektonicznych na strukturę wewnętrzną węgla kamiennego pochodzącego z wybranych pokładów KWK Pniówek, Borynia-Zofiówka i Brzeszcze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

• Autorzy: Godyń K.

Warianty tytułu

EN

The effect of tectonic discontinuities upon the internal structure of coal from some Upper Silesian Coal Basin coal seams of Pniówek, Borynia-Zofiówka and Brzeszcze

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Węgiel kamienny pochodzący z pokładów Górnośląskiego Zagłębia Węglowego odznacza się zróżnicowanymi cechami petrograficznymi. Parametry różnicujące tę kopalinę wiążą się również z oddziaływaniem zewnętrznych czynników tektonicznych na te formacje. Na obszarach pociętych uskokami węgiel ujawnia specyficzną osłabioną „odmienioną" budowę strukturalną. Taki przyuskokowy węgiel tworzy pokłady o podwyższonym stopniu ryzyka migracji gazów kopalnianych i w skutek znacznej porowatości, wykazuje zwiększoną pojemność gazową, jest więc obarczony podwyższonym ryzykiem zaistnienia zjawisk gazogeodynamicznych. Analizom poddano materiał węglowy z trzech metanowych („wyrzutowych") kopalni GZW (KWK Pniówek, Borynia-Zofiówka, Brzeszcze), z pokładów, w których stwierdzono występowanie lokalnych dyslokacji tektonicznych. Stosując analizy mikroskopowe wykonano ilościowy i jakościowy opis próbek węgla, uwzględniając grupy macerałów, rodzaj i stopień destrukcji struktury węgla. Przedstawiono wstępne wyniki badań dotyczące wpływu składu macerałowego na podatność węgla na powstawanie zniszczeń i deformacji w jego strukturze.

EN

The petrographic features of hard coal coming from the Upper Silesian Coal Basin (USCB) coal seams are very different. Additionally some differences among them are associated with the influence of external tectonic factors on these formations. The coal with specific, “altered” structure appears very often near tectonic disturbances. This “altered” and in consequence structure-weakened coal creates seams of elevated risk of mine gases migration, and – due to their high porosity – increased gas capacity. Therefore, in such locations there is a higher risk of some dangerous dynamic phenomena like outbursts. Coal material which was analyzed came from three so called “outburst“ mines from the USCB: Pniówek, Borynia-Zofiówka and Brzeszcze. The tested coal pieces were sampled from seams where local tectonic discontinuities occurred. A quantitative and qualitative description of the coal samples were performed by means of microscopic analysis. In the description maceral groups and type and degree of destruction of coal structure were taken into account. In the paper some preliminary results are presented with special consideration to the effect of maceral composition on the vulnerability of the coal formation and deformability of coal structure.

Słowa kluczowe

PL

analiza stereologiczna; struktura węgla; macerały; węgiel kamienny; uskoki; GZW

EN

stereological analysis; coal structure; macerals; hard coal; faults; USCB

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 448 (1)
• Strony: 215--227
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys., tab., wykr., zdj.

Twórcy

autor

Godyń K.

• Instytut Mechaniki Górotworu Polskiej Akademii Nauk, ul. Reymonta 27, 30-059 Kraków

Bibliografia

• [1] BEAMISH B., CROSDALE P.J., 1998 — Instantaneous outbursts in underground coal mines: An overview and association with coal type. Inter. J. Coal Geol., 35: 27-55.
• [2] BODZIONY J., LAMA R.D., 1996 — Sudden outburst of gas and coal in underground coal mines. Publisher Lama & Associates, Mt. Pleasant.
• [3] BUKOWSKA M., 2004 — Wytrzymałość na ściskanie wytypowanych węgli Górnośląskiego Zagłębia Węglowego na tle ich budowy petrograficznej. Pr. Nauk GIG. Górn. i Środ., 4:65-80.
• [4] CAO Y., MITCHELL G.D., DAVIS A., WANG D., 2000 — Deformation metamorphism of bituminous and anthracite coals from China. Inter. J. Coal Geol, 43: 227-242.
• [5] GENTZIS T., 2006 — Economic coalbed methane production in the Canadian Foothills: Solving the puzzle. Inter. J. Coal Geol, 65: 79-92.
• [6] GODYŃ K., 2011 — Advancement of structural changes of near-fault coals as a parameter useful in predicting the possibility of gas-geodynamic phenomena. Dokumenta Geonica. 8 czesko-polska konferencja „Geologia Zagłębi Węglonośnych" 2001/1. 8 Ustav Geonoky AV CR, v.v.I. Ostrava 2011.
• [7] JAKUBÓW A., TOR A., WIERZBICKI M., 2006 — Własności strukturalne węgla w rejonie wyrzutu węgla i gazu w chodniku transportowym D-6 pokład 409/4 KWK „Zofiówka", Konf. Nauk.-Tech. „Gómicze Zagrożenia Naturalne".
• [8] JIANG B., JU Y., QUIN Y., 2004 — Textures of tectonic coals and their porosity. Mining and Science technology: 317-320. Taylor & Group, London.
• [9] LI H., OGAWA Y., SHIMADA S., 2003 — Mechanism of methane flow through sheared coals and its role on methane recovery. Fuel, 82: 1271-1279.
• [10] SHEPHERD J., RIXON L.K., CREASEY J.W., 1980 — Analysis and prediction of geological structures associated with out-bursts at Collinsville, Queensland. The Occurrence, Prediction and Control of Outbursts in Coal Mines Symposium: 159-171. Australian Institute of Mining and Metallurgy, Parkville, Victoria, Australia.
• [11] STAN BEZPIECZEŃSTWA i higieny pracy w górnictwie w 2010. WUG, Katowice, 2010.
• [12] ZORYCHTA A., TOR A., JAKUBÓW A., 2007 - Wpływ czynników geomechanicznych na zagrożenie wyrzutami metanu i skał w kopalniach Zofiówka i Pniówek Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. Polski Kongres Górniczy, Eksploatacja podziemna. Pr. Nauk GIG. Mechanizacja i Automaryzacja Górnictwa, 9: 156-172.

Uwagi

PL

Artykuł w: Część 2, Samowystarczalność energetyczna Polski a krajowa baza surowcowa