Czasowe zmiany pola siły ciężkości w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym i ich związek z eksploatacją górniczą

• Autorzy: Kotyrba A.

Warianty tytułu

EN

Temporal changes in the gravity field of the Upper Silesian Coal Basin and their relation to mining

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań zmian pola siły ciężkości zachodzących współcześnie w północnej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW). W przeszłości w badanym obszarze podziemną eksploatację górniczą prowadziło wiele kopalń węgla kamiennego, rud cynku i ołowiu. Część kopalń została zlikwidowana. Pozostałe prowadzą eksploatację nadal. W 2002 roku w obszarze badań założono sieć monitoringowych punktów geodezyjnych. W wyniku okresowych pomiarów na tych punktach zgromadzono trzy zbiory danych obejmujących wartości składowej pionowej siły ciężkości g, wartości anomalii siły ciężkości w redukcji Bouguera dg oraz wysokości punktów siatki z lat 2002, 2003 i 2011. Dane te przeanalizowano w odniesieniu do prędkości ruchów pionowych skorupy ziemskiej w obszarze zagłębia górnośląskiego, sejsmiczności oraz hydrogeologii regionu.

EN

This paper presents the research results of the gravity field changes taking place nowadays in the northern part of the Upper Silesian Coal Basin (USCB). In the past, in the tested area underground mining operations were led by numerous coal and ore mines. Some mines have been closed. Others continue their operation. In 2002, in the area of research a geodetic ne-twork of monitoring points has been established. As a result of periodic measurements on these points, three data sets were collected which covered the vertical component of the force of gravity g, the gravity anomalies in Bouguer reduction dg and the elevation of grid points from the years 2002, 2003 and 2011. This data was analyzed in relation to the speed of vertical movement of the earth crust in the area of the Upper Silesian basin, seismic activity and hydrogeology of the region.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo; eksploatacja; badania; monitoring

EN

mining industry; exploitation; research; monitoring

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2014
• Tom: T. 70, nr 5
• Strony: 48--57
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys.

Twórcy

autor

Kotyrba A.

• Główny Instytut Górnictwa, Katowice

Bibliografia

• 1. Fajklewicz Z: Grawimetria górnicza. Wyd. „Śląsk", Katowice 1980.
• 2. Fajklewicz Z., Szuster J,, Graca K., Radomiński J:. Prognozowanie grawimetryczne możliwości powstawania w wyniku ekspansji pustek, deformacji nieciągłych powierzchni terenu pod szlakiem kolejowym w obszarze górniczym KWK Mysłowice. „Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie" 1997, 9,37(9-14).
• 3. Fajklewicz Z: Grawimetria stosowana. Wydawnictwa AGH. Kraków 2007.
• 4. Goszcz A.: Wpływ naprężeń tektonicznych na niektóre własności skał i warunki górnicze w północno-wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW). „Zeszyty Naukowe AGH" 1980, nr 27.
• 5. Kotyrba A., Balicki A., Kortas Ł.: Zmiany regionalnego pola grawitacji w północnej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego w latach 2002-2003. „Przegląd Geologiczny" 2005, t. 53, nr. 4.
• 6. Kowalczyk K.: Cały kraj się obsuwa. „Geodeta. Magazyn Geoinformacyjny" 2006, nr 8 (135).
• 7. Lyness D.: The gravimetric detectionof mining subsidence. Geophysical Prospecting, 33, 1985 s.567-576
• 7. Marcak H.: Geomechaniczna interpretacja struktury danych geofizycznych, w szczególności sejsmologicznych, gromadzonych dla potrzeb oceny hazardu sejsmicznego. „Przegląd Górniczy" 2010, nr 6 (1051).
• 8. Marks L, Ber A., Gogołek W. (red). Mapa geologiczna Polski w skali 1:500000. PIG. Warszawa 2005.
• 10. Szczerbowski Z:. Deformacje powierzchni a zmiany siły ciężkości-relacje w warunkach eksploatowanego górotworu. Biblioteka Eksploatacji Podziemnej. IGSMiE PAN, Kraków 2003.
• 11. Stec K.: Baza danych o wstrząsach górniczych Górnośląskiej Regionalnej Stacji Sejsmologicznej GIG. Katowice 2012 (niepublikowana).
• 12. Wyrzykowski T.: Mapa prędkości współczesnych pionowych ruchów skorupy ziemskiej na obszarze Polski. Skala 1:2 500 000. Instytut Geodezji i Kartografii. Warszawa 1985.