Od bursztynu do prądnicy – czyli początki przygody ludzkości z elektrycznością

• Autorzy: Tadeusiewicz R.

Warianty tytułu

EN

From amber to a generator - the beginning of the adventure of humanity with electricity

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł stanowi popularne, a więc dalekie od naukowej ścisłości, omówienie niektórych ważnych etapów rozwoju – najpierw obserwacji przyrodniczych, a potem badań naukowych związanych ze zjawiskami elektromagnetycznymi. Nawiązano także do pierwszych prac technicznych związanych z wykorzystywaniem elektryczności. Założono, że jako początek przygody ludzkości z elektrycznością przyjęty będzie w tej pracy moment zaobserwowania zjawiska elektryzacji pocieranego bursztynu, a jej koniec wyznacza wynalezienie, wytworzenie i rozpowszechnienie prądnicy. Oczywiście są to granice przyjęte arbitralnie, ale mające swoje uzasadnienie. Dla osób znających ową historię rozwoju elektryczności podane w artykule informacje są elementarne. Jednak celem tego artykułu nie jest wzbogacanie wiedzy specjalistów, ale zainteresowanie tematem laików. Osób, które nic na ten temat historii elektryczności nie wiedzą, a powinny wiedzieć, bo posługując się nią na co dzień warto czasem pomyśleć, skąd się ona wzięła i komu ją zawdzięczamy. Jak wspomniano wyżej, omawianie historii poznawania elektryczności zakończono na momencie wprowadzenie i upowszechnienia prądnic. Przyjęto taką granicę, bo od tej chwili elektryczność z obiektu naukowej fascynacji zmieniła się w użytkowy towar. Natomiast różne sposoby wykorzystania elektryczności są wszystkim czytelnikom znane z codziennej praktyki, więc ich nieopisywano.

EN

The article is a popular, and therefore far from scientific strictness, discussion of some important stages of development of the electricity. Firstly it was natural observations. Next scientific research related to electromagnetic phenomena. They was also first technical work related to the use of electricity. It was assumed that as the beginning of the adventure of humanity with electricity in this work will be pointed the moment of observing the phenomenon of electrification of rubbed amber. It was also assumed, that its end determines the discovery and distribution of the generators. Of course, these are boundaries accepted arbitrarily, but having their justification. For those who know this history of electricity development, the information given in the article is elementary. However, the purpose of this article is not to enrich the knowledge of specialists, but to interest in the subject of laymen. The target are people, who do not know anything about the history of electricity, but should know, because using it on a daily basis is worth thinking sometimes, where it came from and to whom we owe it. As mentioned above, discussing the history of getting to know electricity was completed at the moment the generators were introduced and popularized. Such a limit was adopted, because from thatmoment electricity from the object of scientific fascination turned into a usable commodity. However, various ways of using electricity are known to all readers from everyday practice, so they have not been described.

Słowa kluczowe

PL

historia elektryczności; obserwacje elektrostatyczne; historyczne metody wytwarzania elektryczności

EN

history of electricity; electrostatic observations; historical methods of generating electricity

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Górnośląski Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Maszyny Elektryczne : zeszyty problemowe
• Rocznik: 2018
• Tom: Nr 4 (120)
• Strony: 1--7
• Opis fizyczny: Bibliogr. 5 poz., rys.

Twórcy

autor

Tadeusiewicz R.

• Katedra Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej, AGH – Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków.

Bibliografia

• [1]. Grant M., Krótka historia cywilizacji klasycznej, Zysk i S-ka, Poznań, 1998.
• [2] Praca zbiorowa, Technika. Multimedialna encyklopedia PWN, PWN, Warszawa, 2002.
• [3] Tadeusiewicz R., Historia rewolucyjnego odkrycia i wielu wynalazków, czyli elektryzowanie kultury, Kraków – Miesięcznik Społeczno-Kulturalny, nr 12(14), str. 40-43, 2005.
• [4] Whittaker E.T., Brief History of Electricity and Magnetism, Willey, New York, 2002.
• [5] Wróblewski A.K., Historia fizyki, PWN, Warszawa 2007.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).