Obosnovanie neobhodimosti peresmotra perečnâ naselennyh punktov, otnesennyh k zoham radioaktivnogo zagrâzneniâ ČAÈS

• Autorzy: Kalinenko L. V. , Perepeliatnikova L. V.

Warianty tytułu

EN

Rationale for The Revision of The List of Settlements Classified as Zones of Radioactive Contamination after the Chernobyl Disaster

PL

Uzasadnienie konieczności zmiany wykazu obszarów zamieszkanych zaklasyfikowanych do stref skażenia promieniotwórczego po awarii w czarnobylskiej elektrowni jądrowej

• Języki publikacji: RU

Abstrakty

EN

Aim: The purpose of this article was to provide the rationale for revising currently binding borders of radioactively contaminated areas in order to narrow these borders gradually. Introduction: In order to revive the territories contaminated after the Chernobyl disaster, ensure their economic activity, it is urgently needed to change the mode of their economic activity, develop an effective mechanism for changing the status of these territories and review the procedures for revising the boundaries of contaminated zones. Today the need for the transfer of inhabited areas from the zones with a large number of restrictions to less restricted zones is experimentally proven. Therefore, the procesess revision of currently binding legislation and its modification to the current needs are indispensable. The general tendency of population exposure dose in northwestern Polessie regions indicates that currently the dose is mainly (80-95%) formed by the consumption of food with high radionuclide content (137 Cs). External irradiation constitutes only 5-20% of the total dose. General population exposure dose is formed by locally produced contaminated food. Moreover, the biggest amount of radionuclides is absorbed into human body with animal products – milk and meat. In some areas the largest percentage of radioactive cesium enters into human body from a diet rich in products from forest ecosystems (mushrooms and wild berries). In such settlements up to 20% of inhabitants regularly consume wild mushrooms and berries. Therefore, animal products and forest products account for more than 90% of the annual human exposure dose. Methods: To change the status of inhabited areas that belong to the zones of radioactive contamination after Chernobyl accident, measurement data were analyzed and systematized, the analytical methods of radioecological situation investigation in critical localities were used, the gamma spectrometry analysis of selected samples (plants, milk, forest products) was done. Regulatory documents – laws, standards, procedures - on the status and exploitation of contaminated territories were reviewed. Conclusions: Since the accident the radiation situation in Ukraine has significantly improved. Out of 2293 settlements that were assigned to the areas of radioactive contamination in 1991, today 1851 settlements may be excluded from the zones of radioactive contamination and after the restoration of infrastructure can be returned to normal activities, without any limitations caused by radiation impact. However, there are 25 settlements that require regular countermeasures to ensure safety for their inhabitants. Practical significance: For the expert review of the possibility to change the status of settlements, the team of authors developed “Guidelines for the preparation of expert opinion on establishment and revision of the boundaries of the zones of radioactive contamination”. This guidance is constitutes only a methodological document intended for the use by specially authorized central executive authorities in the preparation of expert reports. To date, the use of these guidelines by the National Academy of Sciences of Ukraine, by central executive authorities that form state policy in the field of health care, exclusion zone management and zone of unconditional (mandatory) evacuation, liquidation of Chernobyl disaster consequences, environmental protection, nuclear safety, the central executive body that implements the state policy in the field of supervision (control) in agriculture, allowed to prepare expert conclusions on the establishment and revision of the borders of radioactive contamination zones, which were and submitted for approval to the Parliament of Ukraine.

PL

Cel: Celem artykułu było uzasadnienie konieczności ponownego ustalenia granic stref skażonych promieniowaniem w celu stopniowego wyprowadzania obszarów zamieszkanych poza te strefy. Wstęp: Aby przywrócić do życia obszary, które ucierpiały wskutek skażeń promieniotwórczych w katastrofie czarnobylskiej oraz odnowić ich gospodarkę należy zmienić w nich system działalności gospodarczej. W tym celu konieczne jest opracowanie skutecznego mechanizmu zmiany statusu tych obszarów oraz przeprowadzanie ponownej analizy procedur ustalania granic stref radioaktywnych. Obecnie można wykazać eksperymentalnie udowodnione przesłanki do zmiany klasyfikacji obszarów, na które nałożone zostały poważne restrykcje w związku z katastrofą czarnobylską. Zmiana klasyfikacji oznacza całkowite zdjęcie lub złagodzenie nałożonych ograniczeń. Aby wcielić zmiany w życie, najpierw należy dokonać ponownej analizy obowiązujących dokumentów prawnych i ich modyfikacji do aktualnych potrzeb. Na podstawie ogólnej tendencji formowania się dawki promieniotwórczej w północnozachodnich regionach Polesia można stwierdzić, że obecną dawkę promieniotwórczą tworzy głównie (80-95%) spożycie żywności o wysokiej zawartości radionuklidów (głównie Cezu-137). Napromieniowanie zewnętrzne stanowi tylko 5-20% całkowitej dawki napromieniowania. Główną dawkę napromieniowania ludności stanowi skażona żywność produkowana lokalnie. Co więcej, podstawowym źródłem radionuklidów w organizmie człowieka są produkty pochodzenia zwierzęcego – mięso i mleko. Na niektórych obszarach większość Cezu-137 trafia do organizmu człowieka z diety bogatej w produkty z ekosystemów leśnych (grzyby, jagody). Na takich obszarach prawie 20% populacji regularnie spożywa dzikie grzyby i jagody. Tak więc spożycie produktów pochodzenia zwierzęcego oraz owoców leśnych i grzybów stanowi ponad 90% dopuszczalnej ekspozycji rocznej człowieka. Metody: Aby zmienić status obszarów, które znalazły się w strefie skażenia radioaktywnego po katastrofie w Czarnobylu przeprowadzono analizę i systematyzację danych pomiarowych, zastosowano analityczne metody badawcze sytuacji radioekologicznej na najbardziej dotkniętych obszarach, dokonano analizy spektrometrii gamma wybranych próbek (produktów roślinnych, mleka, produktów leśnych), a także dokumentów regulacyjnych – przepisów, standardów, procedur – dotyczących statusu i eksploatacji skażonych terenów. Wnioski: W czasie, jaki upłynął od wypadku, sytuacja radiacyjna na Ukrainie znacznie się poprawiła. Z 2293 obszarów, które zostały przypisane do obszarów skażenia radioaktywnego w 1991 roku, dziś 1851 mogą zostać wyłączone ze stref skażeń promieniotwórczych i po odnowie infrastruktury powrócić do normalnego funkcjonowania – bez ograniczeń spowodowanych wpływem promieniowania. Jednak 25 obszarów wymaga regularnych środków zaradczych w celu zapewnienia bezpieczeństwa ich mieszkańcom. Znaczenie dla praktyki: W celu opracowywania analiz eksperckich dotyczących zmiany statusu obszarów, zespół autorski sporządził „Wytyczne do przygotowania specjalistycznych opinii w sprawie ustalenia i weryfikacji granic stref skażeń promieniotwórczych”. Przewodnik ten jest wyłącznie dokumentem metodologicznym dedykowanym uprawnionym organom centralnym do sporządzania ekspertyz. Do tej pory, wytyczne były wykorzystywane przez Narodową Akademię Nauk Ukrainy, centralne organy wykonawcze tworzące politykę w zakresie służby zdrowia, zarządzające strefą zamkniętą i strefą bezwarunkowej ewakuacji, zajmujące się usuwaniem skutków katastrofy w Czarnobylu, ochroną środowiska, bezpieczeństwem nuklearnym oraz centralne organy wykonawcze, realizujące politykę państwa w zakresie nadzoru w rolnictwie. Opracowany dokument wspomógł wymienione wyżej organy w przygotowaniu ekspertyz dotyczących utworzenia i weryfikacji granic stref skażeń promieniotwórczych przedstawionych do zatwierdzenia przez Parlament Ukrainy.

Słowa kluczowe

EN

Chernobyl Nuclear Power Station; radioactive contamination; agricultural land; radioactive situation

PL

czarnobylska elektrownia jądrowa; skażenie radioaktywne; ziemie uprawne; sytuacja radiacyjna

• Wydawca: Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza
• Rocznik: 2014
• Tom: Nr 1
• Strony: 21--28
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., tab.

Twórcy

autor

Kalinenko L. V.

• Ukrainian Scientific and Research Institute of Civil Protection in Kiev, Ukraine

autor

Perepeliatnikova L. V.

• Ukrainian Scientific and Research Institute of Civil Protection in Kiev, Ukraine

Bibliografia

• 1. 25 rokiv Chornobilskoi katastrofi. Bezpeka maibutnogo, Natsionalna dopovid Ukraini К.:КІМ, 2011, 355 s.
• 2. K.: Atika, 20 rokiv Chornobilskoi katastrofi. Pogliad u maibutne, Nastionalna dopovid Ukraini, 2006, 224 с.
• 3. Zakon Ukraini „Pro pravovii rezhim teritorii, sho zaznala radioaktivnogo zabrudnennia vnaslidok Chornobilskoi katastofi” vid. 27.02.1991 №791а-XII.
• 4. Pro stan podolannia naslidkiv Chornobilskoi katastrofi v Ukraini za 2007-2008 rr Shchorichna Nastionalna dopovid Ukraini. - K. 2009, 134 s.
• 5. Osnovnye vyvody Mezhdunarodnoi konferencii „Chernobyl 20 let spustia. Strategia vosstanvolenia i ustoichivogo razvitia postradavshikh regionov” 19-21 aprelia 2006 goda, Minsk.
• 6. Derzhavni gigenichni normativi „Dopustimi rivni vmistu radionuklidiv 137Cs ta 90Sr u produktakh kharchuvannia ta pitnii vodi”, Nakaz MOZ Ukraini vid 03.05.2006, №256.
• 7. Pro organizaciiu vikonannia postanov Verkhovnoi Radi Ukrainskoi RSR pro poriadok vvedennia v diiu zakoniv Ukrainskoi RSR „Pro pravovii rezhim teritorii, shcho zaznala radioaktivnogo zabrudnennia vnaslidok Chornobilskoi katastrofi” ta „Pro status ta socialnii zakhist gromadian, iaki postrazhdali vnaslidok chornobilskoi katastrofi” [Tekst] – Postanovka KM Ukraini vid 23 lipnia 1991 r N 106 – Rezhim dostupu http://zakon4.rada.gov.ua/laws/show/106%D0%B0-91-%D0%BF.
• 8. Rekomendacii MKR3L: Publ. № 60 , M. Energoatomizdat, 1990.
• 9. Koncepciia proektu Zakonu Ukraini «Pro vnesennia zmin do Zakoniv Ukraini „Pro pravovii rezhim teritorii, sho zaznala raioaktivnogo zabrudnennia vnaslidok Chornobilskoi katastrofi” ta „Pro status i socialnii zakhist gromadian, iaki postrazhdali vnaslidok Chornobilskoi katastrofi”, zatverzhdenoi Kabinetom Ministriv Ukraini (Rozporiadzhennia vid 25.07.2002 №408-r).
• 10. Zagalnodozimetrichna paspotizaciia ta rezultati LVL-monitoringu v naselenikh punktakh Ukraini, iaki zaznali radioaktivnogo zabrudnennia pislia Chornobilskoi katastrofi. Uzagalneni dani za 2001 – 2004 рр./ Kompleksna dozimetrichna pasportizacia – Zbirka 10 – K., 2005.-57 s.
• 11. Zagalnodozimetrichna paspotizaciia ta rezultati LVL-monitoringu v naselennikh punktakh Ukraini, iaki zaznali radioaktivnogo zabrudnennia pislia Chornobilskoi katastrofi Dani 2011 r. Zbirka 15, Kiiv 2012.
• 12. Koncepciia prozhivannia naselennia na teritoriiakh Ukrainskoi RSR z pidvishchenimi rivniami radioaktivnogo zabrudnennia vnaslidok Chornobilskoi katastrofi. Zatverzhdena Postanovoiu Verkhovnoi Radi Ukrainskoi RSR vid. 27.02.91 № 791. – Vidomosti Verkhovnoi Radi URSR vid 04.1991. – 1991.-№16.-1.197.