Wpływ małych elektrowni wodnych na dynamikę zmian stanu, przepływu i temperatury wód powierzchniowych i gruntowych – studium przypadku w dolinie rzeki Słupi

• Autorzy: Jarosiewicz A. , Obolewski K.

Warianty tytułu

EN

Influence of small hydropower plants on the fluctuation of surface and ground water level, discharge and temperature – a case study of the Słupia River

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy było określenie wpływu systemu czterech elektrowni wodnych na dynamikę zmian przepływu, stanu i temperatury wód powierzchniowych i gruntowych w zlewni rzeki Słupi. Przeanalizowano dobowe zmiany poziomu lustra wody, prędkości przepływu i temperatury wód rzeki Słupi na wodowskazie zlokalizowanym około 25 km poniżej systemu elektrowni. Określono również zakres dobowych zmian poziomu i temperatury wód gruntowych w dolinie rzeki. Na podstawie przeprowadzonych analiz ustalono, że rzeka Słupia poniżej ciągu elektrowni wodnych charakteryzuje się wyrównanym stanem wód (średnie dobowe zmiany z wielolecia poniżej 0,1 m) i stabilnym przepływem (dobowy współczynnik zmienności przepływu około 20%), a zmienność temperaturowa (średnio 0,5°C przez 24 h) spowodowana jest przede wszystkim czynnikami klimatycznymi. Średnie dobowe stany wód gruntowych, wyniosły poniżej 0,1 m, a zmiany temperatury nie przekroczyły 0,2°C. Mimo tego iż dolina rzeki Słupi została bezsprzecznie zmieniona na skutek powstających zabudowań hydrotechnicznych, to po około 100 latach sprzyjające warunki pozwoliły na osiągnięcie pewnej stabilizacji ekosystemów.

EN

The aim of this study was to determine the effect of four hydropower plants systems on the Słupia River. Authors analyzed the daily changes in the water levels, discharge and temperature on the station located about 25 km below the hydropower plants system. Moreover authors determined the daily changes in the levels and temperature of groundwater in the river valley. Based on the measurements it was found that the Słupia River below the hydropower plants system is characterized stable water level (on average, daily changes were less than 0.1 m) and water flow (daily flow variability coefficient about 20%), and the temperature variability (0.5°C during 24 h) was mainly due by climatic factors. Daily changes in groundwater levels averaged out at less than 0.1 m, and the changes in temperature did not exceed 0.2°C. Despite the significant changes in the river valley as a result of hydropower plant construction, after 100 years the favourable conditions allowed to achieve some stability of the ecosystem.

Słowa kluczowe

PL

ekosystem rzeczny; elektrownia wodna; antropopresja; poziom wód

EN

river ecosystem; hydropower plant; human impact; water level

• Wydawca: Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
• Czasopismo: Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska
• Rocznik: 2013
• Tom: Vol. 22, No. 4
• Strony: 363--373
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Jarosiewicz A.

• Akademia Pomorska w Słupsku, Zakład Ekologii ul. Arciszewskiego 22b, 76-200 Słupsk

autor

Obolewski K.

• Akademia Pomorska w Słupsku, Zakład Ekologii ul. Arciszewskiego 22b, 76-200 Słupsk

Bibliografia

• ADYNKIEWICZ-PIRAGAS M. 2008. Kompensacja negatywnego oddziaływania budowli hydrotechnicznych na ekosystem rzeczny. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich 9: 7–18.
• ADYNKIEWICZ-PIRAGAS M., LEJCUŚ I. 2009. Ocena ciągłości ekologicznej koryta rzecznego na przykładzie Nysy Łużyckiej na odcinku Porajów-Sobolice. Nauka Przyr. Technol. 3: 1–10.
• AUGUSTYN L. 2010. Wpływ hydroelektrowni w Czorsztynie-Niedzicy i Sromowcach Wyżnych na ichtiofaunę Dunajca w Pieninach. Monografie Pienińskie 2: 227–239.
• BAJKOWSKI S., GÓRNIKOWSKA B. 2013. Hydroenergetyka na tle produkcji energii z innych źródeł odnawialnych. Prz. Nauk. Inż. Kszt. Środ. 59: 77–87.
• BOGDANOWICZ R. 2004. Hydrologiczne uwarunkowania transportu wybranych związków azotu i fosforu Odrą i Wisłą oraz rzekami Przymorza do Bałtyku. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• BROWN M.T., ULGIATI S. 2001. Energy evaluations and environment al loading of electricity production systems. J. Clean. Prod. 10: 321–334.
• CHUDY Ł. 2004: Małe elektrownie wodne w środowisku i gospodarce. Gosp. Wod. 7: 272–277.
• CZECH J. 2001. Biała energia. Ekopartner 12: 29.
• DĘBOWSKI P. 2005. Wpływ zabudowy rzek na ichtiofaunę. Gospodarka wodna dorzecza Słupi i Łupawy. Zasady ochrony i zrównoważonego gospodarowania zasobami wód. Red. W. Lipczyński. Grawipol, Słupsk: 170–177.
• FLOREK E., ŁĘCZYŃSKI L. 2007. Akumulacja i procesy brzegowe w zbiornikach energetycznych Konradów i Krzynia na środkowej Słupi. Słupskie Prace Geograficzne 3: 121–140.
• FLOREK W. 1991. Postglacjalny rozwój dolin rzek środkowej części północnego skłonu Pomorza. WSP, Słupsk.
• FLOREK E., FLOREK W., ŁĘCZYŃSKI L. 2008. Funkcjonowanie zbiorników zaporowych na Słupi jako czynnik rzeźbotwórczy. Landform Analysis 7: 12–22.
• GOTKIEWICZ W. 2009. Obszary prawnie chronione w dolinie Słupi. W: Krótkoterminowe ekologiczne efekty renaturyzacji niewielkich rzek nizinnych na przykładzie rzeki Kwaczy. Red. K. Obolewski. BoxPol, Słupsk: 49–63.
• HABEL M.J. 2010. Zasięg oddziaływania stopnia wodnego we Włocławku na wahania stanów wód dolnej Wisły. Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska PAN 1 (69): 251–261.
• JAROSIEWICZ A. 2006. Hydroenergia drogą do poprawy stanu jakości środowiska przyrodniczego. Słupskie Prace Biologiczne 3: 13–23.
• KALDA G., KLIŚ K. 2012. Rozwój małej energetyki wodnej na Podkarpaciu. Budownictwo i Inżynieria Środowiska 59: 91–102.
• KOWALCZAK P., NIEZNAŃSKI P., STAŃKO R., MAS F.M., BERNUES SANZ M. 2009. Natura 2000 a gospodarka wodna. Ministerstwo Środowiska, Warszawa.
• OBOLEWSKI K. 2007. Elektrownie wodne a środowisko. W Energia odnawialna na Pomorzu Zachodnim. Wykorzystanie energii odnawialnej – szanse i zagrożenia. Red. P. Lewandowski. Hogben, Szczecin: 315–325.
• PLB220002 2011. Natura 2000.Formularz danych Dolina Słupi.
• SIKORA B., MILLER M. 2004. Wpływ elektrowni wodnych na ekosystem rzeczny. W Wykorzystanie niekonwencjonalnych źródeł energii. Red. L. Kukiełka. Słupsk.
• SZUMIŃSKA D. 2010. Przekształcenia warunków hydrologicznych w dolinie dolnej Wdy wskutek budowy stopni wodnych. Krajobrazy Kulturowe Dolin Rzecznych. Potencjał i Wykorzystanie. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 13: 110–121.
• WARD J.V., TOCKNER K., SCHIEMER F. 1999. Biodiversity of floodplain river ecosystems: ecotones and connectivity. Regulated Rivers: Research and Management 15: 125–139.
• WITEK M., 2012. Wpływ zabudowy hydrotechnicznej na współczesne kształtowanie rzeźby koryt rzek ziemi kłodzkiej. Landform Analysis 19: 91–102.
• WOJTUSZEWSKA K. 2007. Dynamika zmian stanu wód powierzchniowych i podziemnych w rejonie zbiorników wodnych Solina – Myczkowice. Gospodarka Surowcami Mineralnymi 23: 119–134.
• ŻELAZIŃSKI J., WAWRĘTY R. 2007. Cele wybranych przedsięwzięć hydrotechnicznych i możliwości ograniczenia ich negatywnego wpływu na środowisko. Jak skutecznie chronić przyrodę dolin rzecznych? WFOŚiGW, Kraków: 38–52.