Problemy społecznej akceptacji działalności górniczej i drogi ich minimalizacji w krajach Unii Europejskiej

• Autorzy: Radwanek-Bąk B.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0012.7117

Warianty tytułu

EN

Problems of social acceptance of mining activities and ways of minimizing them in the EU countries

• Konferencja: Kongres surowcowy = Raw materials congress : 5. Konferencja: Złoża kopalin - aktualne problemy prac poszukiwawczych, badawczych i dokumentacyjnych = 5th Conference: Natural resources - current problems of prospection, exploration and documentation ; 28. Konferencja: Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi = 28th Conference: Updates and prospects of mineral resources management / pod red. nauk. Stanisława Z. Mikulskiego
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Społeczna akceptacja prowadzenia działalności górniczej jest jednym z istotnych elementów warunkujących jej powodzenie. Obok formalnoprawnych uwarunkowań związanych z koniecznością ochrony przyrody (głównie ożywionej) oraz planowania przestrzennego stanowi ona jedną z poważnych barier ograniczających lub wręcz uniemożliwiających podjęcie lub prowadzenie tej działalności. W ostatnich kilkunastu latach, mimo licznych działań kompensujących podejmowanych przez przedsiębiorców górniczych, zjawisko braku takiej akceptacji nasila się zarówno w Polsce, jak i w większości krajów Unii Europejskiej, jakkolwiek skala jego występowania jest zróżnicowana. Potwierdzają to badania ankietowe. Zostały one przeprowadzone przez autorkę w ramach zakończonego już projektu UE Minerals4EU. W prezentowanej publikacji omówiono wyniki tych badań oraz podjęto próbę wyjaśnienia przyczyn negatywnego nastawienia społeczeństw do działalności górniczej. Przedstawiono również działania podejmowane w celu zmiany tych postaw, w szczególności przeprowadzenie oceny oddziaływań społecznych (Social Impact Assessment, SIA). Cele takiej oceny są podobne do celów powszechnie obowiązujących ocen oddziaływania na środowisko (OOŚ): identyfikacja wszystkich możliwych uciążliwości planowanej eksploatacji, ich ocena oraz planowane działania minimalizujące, konieczne do uzyskania korzystnej decyzji środowiskowej, a w przypadku prezentowanej oceny SIA – w celu uzyskania akceptacji społecznej planowanej inwestycji górniczej. W niektórych krajach UE, np. Danii i Grenlandii, opracowanie odrębnego raportu SIA jest obowiązkowym elementem postępowania koncesyjnego. W niniejszej pracy omówiono zakres formalny tego dokumentu oraz zalety takiego rozwiązania, umożliwiające wyprzedzające działanie przyszłego inwestora zmierzające do osiągnięcia planowanego celu.

EN

Social acceptance for mining activity is one of the important elements determining its success. In addition to formal and legal conditions related to the nature of protection and spatial planning, it is one of the major barriers that limit or even hold back this activity. Over the last several years, a constant increase in such unacceptance can be observed in both Poland and most of the European countries, although the degree of occurrence of this phenomenon is diverse. It is confirmed by surveys carried out by the author as part of the already completed EU Minerals4EU project. The paper discusses the results of these studies and attempts to explain the reasons for the negative attitude of societies to mining activity. The activities undertaken to change the attitude are also presented, in particular the Social Impact Assessment (SIA). The objectives of the assessment are similar to the purposes of generally applicable Environmental Impact Assessments: identification of all possible limitations of planned exploitation, and their evaluation and minimization, necessary to obtain a favourable environmental decision, and, in the case of the SIA, to obtain social acceptance for the planned mining investment. In some EU countries, e.g. Denmark and Greenland, the development of a separate SIA report is a compulsory element of concession proceedings. The paper discusses the adopted formal scope of this document and the advantages of such a solution, enabling the anticipated operation of the future investor to achieve the planned goal.

Słowa kluczowe

PL

akceptacja społeczna; działalność wydobywcza; ocena oddziaływań społecznych; kraje Unii Europejskiej

EN

social acceptance; mining activity; social impact assessment; EU countries

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 472
• Strony: 185--192
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., tab.

Twórcy

autor

Radwanek-Bąk B.

• Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Karpacki, ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków

Bibliografia

• 1. AUSTRIAN MINERAL RESOURCES PLAN, 2012 – Archiv fur Lagerstatten Forschung. Band 26. Geol. Bundesaanstalt, Wiedeń.
• 2. BADERA J., 2008 – Opinie i postawy lokalnej społeczności wobec projektu górniczego na przykładzie Zawiercia. Gosp. Sur. Miner., 24, 4/4: 23–40.
• 3. BADERA J., 2010 – Konflikty społeczne na tle środowiskowym związane z udostępnieniem złóż kopalin w Polsce. Gosp. Sur. Miner., 26,1: 105–125.
• 4. BADERA J., 2012 – Interesariusze kopalni kruszyw. Sposoby łagodzenia konfliktów społeczno-środowiskowych. Kruszywa, 4: 58–62.
• 5. BADERA J., 2014 – Problems of the social non-acceptance of mining projects with particular emphasis on the European Union – a literature review. Environ. Socio-econ. Stud., 1: 27–34.
• 6. BADERA J., 2015 – Moral panic related to mineral development projects – examples from Poland. Resour. Policy, 45: 29–36.
• 7. BADERA J., 2016 – Kopalnie w zamkniętym kole. Kruszywa, 4: 75–77.
• 8. BADERA J., 2018 – Geneza konfliktów społeczno-środowiskowych związanych z górnictwem. Gór. Odkr., 59, 3: 28–30.
• 9. BADERA J., JAKSOŃ M., 2011 – Rola środków masowego przekazu w konfliktach społeczno-środowiskowych związanych z działalnością górniczą. Prace Nauk. Inst. Górn. Polit. Wrocł., 132, Stud. i Mat., 39, Górn. i geol., 15: 3–9.
• 10. BADERA J., KOCOŃ P., 2014 – Local community opinions regarding the socio-environmntal aspects of lignite surface mining:experiences from central Poland. Energy Policy, 66: 507–516.
• 11. BELZYT J., 2017a – The relationship with the Other as a platform for discussion about conflicts. Comments on the Orzesze coal mine project. Environ. Socio-econ. Stud., 5, 2: 19–26.
• 12. BELZYT J., 2017b – Inny/Obcy a konflikt. Fenomen wzajemnych zależności. W: II Interdyscyplinarne Seminarium pt. Konflikty w gospodarowaniu przestrzenią i zasobami Ziemi. Streszczenie (red. J. Badera): 22–23. Uniw. Śląski, Sosnowiec.
• 13. BIDE T., CHLOE W., 2011 – Mineral resource maps and safeguarding areas: a Welsh case study. W: Q & M: quarries and mines (red. M. Roberts): 25–36. Mac Clesfield. Ten Alps, Wielka Brytania.
• 14. BUTIU C., PASCARU M., 2011 – Sustainable development and concentric public partocipation. The case of the Rosia Montana gold corporation mining project. J. Env. Prot. Ecol., 12, 4: 2236–2244.
• 15. BYRSKA-RĄPAŁA A., 2013 – Social Responsibility Concept ans Strategy for Sustainable Development in the Energy Sector and Pronciple Geoethics. W: Proc. od Mining Pribram Symp.The Intern. Section Geoethics (red. V. Nemec): 33–44. Pribram.
• 16. FAIRCHEALLAIGH C., 2009 – Effectiveness in social impact assessment: Aboriginal peoples and resources development in Australia. Impact Asses. Project Apprisal, 27, 2: 95–110.
• 17. GÓRECKI J., SERMET E., KOTOWSKI M., 2009 – Kopalnia odkrywkowa w służbie ochrony dziedzictwa geologicznego? Karpniki – studium przypadku. Górn. Odkrywk., 2/3: 31–37.
• 18. JOYCE S.A., MACFARLANE M., 2001 – Social Impact Assessment in the Mining Industry: current situation and future directions. Mining, Minerals and Future Deveolpment, 46: 1–27.
• 19. KASZTELEWICZ Z., ZAJĄCZKOWSKI M., 2010 – Wpływ działalności górnictwa węgla brunatnego na otoczenie. Polityka Energetyczna, 2: 227–242.
• 20. KOCOŃ P., 2014 – Selected social phenomena following the extraction of mineral resources. Environ. Socio-econ. Stud., 2, 4: 47–51
• 21. KULCZYCKA J., WIRTH H., 2010 – społeczna odpowiedzialność w strategiach firm górniczych w Polsce W: Materiały XX Konf. Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi (red. Z. Mokrzycki): 147–159. IGSMiE PAN, Kraków.
• 22. MOFFAT K., ZHANG A., 2014 – The paths to social licence to operatw: An integrativr model explaining community acceptance of mining. Resour. Policy, 39: 61–70.
• 23. MOORE Ch.W., 2014 – The mediation process. 4 Ed. Wiley and Sons, Londyn.
• 24. NAWORYTA W., BADERA J., 2012 – Diagnoza uwarunkowań społeczno-gospodarczych dl projektowanego zagospodarowania złoża Gubin. Polityka Energetyczna, 3: 107–118.
• 25. NIEĆ M., RADWANEK-BĄK B., 2010 – Recent and future utilisation of mineral deposits in Poland and threats to security of mineral raw material supply. W: Mineral resources and mine development. Aachen International Mining Symposia, 9 (red. P.N. Martens): 137–147. VGE Verlag, Aachen.
• 26. PRNO J., SLOCOMBE S., 2012 – Exploring the origins of ‘social license to operate’ in the mining sector: Perspectives from governance and sustainability theories. Resour. Policy, 37, 3: 346–357.
• 27. RADWANEK-BĄK B., 2008 – Dostepność terenów złożowych jako priorytet ochrony zasobów kopalin. Górn. Odkrywk., 47, 2/3: 19–24.
• 28. RADWANEK-BĄK B., 2016 – Minerals 4Eu – Europejska sieć informacyjna zaopatrzenia w surowce mineralne – jeden z wiodących projektów komisji europejskiej ostatnich lat. Prz. Geol., 64, 7: 457–463.
• 29. RADWANEK-BAK B., KIVINEN M., 2016 – Legal and formal factors related to the mineral raw material deposits accessibility in EU. Gosp. Sur. Miner., 32: 59–72.
• 30. SUOPAJÄRVI L., 2013 – Social impact assessment in mining projects in Northern Finland: Comparing practice to theory. Env. Impact Assessment Rev., 42: 25–30.
• 31. TUR A.A., GOMEZ A.T., 2016 – Social Impact Assessment (SIA) from a multidimensional paradigmatic perspective: Challenges and opportunities. Jour. Environ. Manag., 195: 56–61.
• 32. WOŁKOWICZ S., 2018 – Edukacja w Projekcie Polityki Surowcowej Państwa – uwagi krytyczne, konstruktywna propozycja. Prz. Górn., 74, 5: 1–8.
• 33. USTAWA o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko z dnia 3 października 2008 r. (DzU Nr 199, poz. 1227 ze zm.).