Dorobek ośrodka wrocławskiego w meteorologii i klimatologii obszarów polarnych

• Autorzy: Migała K. , Piasecki J. , Pereyma J.

Warianty tytułu

EN

University of Wroclaw achievements in polar meteorology and climatology

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W niniejszym artykule dokonano syntezy dorobku ośrodka wrocławskiego w meteorologii i klimatologii polarnej, wskazano też na momenty przełomowe ale też kryzysowe w tej 60-letniej historii. Efektem ostatnich lat jest aktywność badawcza, która ma cechy innowacji i zastosowania meteorologii/klimatologii na pograniczu dziedzin (glacjologia, geomorfologia, biologia, chemia atmosfery). Cechą charakterystyczną badań wrocławskich geografów nadal pozostaje duże zaangażowanie w trudnych i nowatorskich tematach. Wyniki badań mają często charakter interdyscyplinarny. Spoglądając na dorobek wrocławski i innych ośrodków naukowych powinniśmy mieć świadomość, że dopiero nowoczesność stosowanych metod pomiarowych i narzędzi analiz nada polskiej klimatologii polarnej odpowiednią wartość naukową w wymiarze europejskim.

EN

This paper summarizes the University of Wroclaw achievements in polar meteorology and climatology. An attempt was made to identify milestones but also critical points in the 60-year history. Resumed after years of absence activity seems to be innovative with applications in many scientific branches (glaciology, geomorphology, biology, chemistry of atmosphere). A feature of geographers from Wroclaw still is a strong commitment to challenging and innovative topics, with results which are often interdisciplinary. Looking at the achievements of Wroclaw and other polish research centers should be aware that only modern methods of measurement and analysis tools will give the Polish polar climatology adequate scientific value of a European dimension.

Słowa kluczowe

PL

historia badań polarnych; meteorologia i klimatologia polarna; Uniwersytet Wrocławski; Hornsund; Spitsbergen

EN

history of polar research; polar meteorology and climatology; University of Wroclaw; Hornsund; Spitsbergen

• Wydawca: Stowarzyszenie Klimatologów Polskich
• Czasopismo: Problemy Klimatologii Polarnej
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 25
• Strony: 9--18
• Opis fizyczny: Bibliogr. 40 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Migała K.

• Zakład Klimatologii i Ochrony Atmosfery, Uniwersytet Wrocławski ul. Kosiby 8, 51-621 Wrocław

autor

Piasecki J.

• Zakład Klimatologii i Ochrony Atmosfery, Uniwersytet Wrocławski ul. Kosiby 8, 51-621 Wrocław

autor

Pereyma J.

• Zakład Klimatologii i Ochrony Atmosfery, Uniwersytet Wrocławski ul. Kosiby 8, 51-621 Wrocław

Bibliografia

• 1. Baranowski S., 1968. Thermic conditions of the periglacial tundra in SW Spitsbergen. Polish I.G.Y. and I.G.C. Spitsbergen expeditions in 1957-1960. Acta Universitatis Wratislavensis, 68: 76 s.
• 2. Baranowski S., 1975. The climate of West Spitsbergen in the light of material obtained from Isfjord Radio and Hornsund. Results of investigations of the Polish Scientific Spitsbergen Expeditions 1970-1974, Acta Universitatis Wratislavensis, 251: 21-34.
• 3. Baranowski S., Głowicki B., 1975. Meteorological and hydrological investigations in Hornsund region made in 1970. Results of investigations of the Polish Scientific Spitsbergen Expeditions 1970-1974, Acta Universitatis Wratislavensis, 251: 35-60.
• 4. Baranowski S., 1977a. Subpolarne lodowce Spitsbergenu na tle klimatu tego regionu. Acta Universitatis Wratislavensis, 393: 157 s.
• 5. Baranowski S., 1977b. The subpolar glaciers of Spitsbergen seen against the climate of this region. Acta Universitatis Wratislavensis, 410: 93.
• 6. Brazdil R., Chmal H., Kida J., Klementowski J., Konecny M., Pereyma J., Piasecki J., Prosek J., Sobik M., Szczepankiewicz- Szmyrka A., 1988. Results of Investigations of the Geographical Research Expedition Spitsbergen 1985. Wyd. Uniwersytetu Purkyniego w Brnie: 338 s.
• 7. Chmal H., Klementowski J., Migała K., 1988. Thermal currents of active layer in Hornsund Area. V International Conference on permafrost, August 2-5 1988, v.1, Trondheim, Norway: 44-49.
• 8. Drzeniecka-Osiadacz A., Migała K., Sikora S., 2007. Cechy warstwy granicznej atmosfery w rejonie Hornsundu w lipcu i sierpniu 2005 roku. [w]: Abiotyczne Środowisko Spitsbergenu w latach 2005-2006 w warunkach globalnego ocieplenia. Wyd. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika: 131-146.
• 9. Gluza A.F., Piasecki J., 1989. Rola cyrkulacji atmosferycznej w kształtowaniu cech klimatu południowego Bellsundu na przykładzie sezonu wiosenno-letniego 1987 r. [w:] Wyprawy Geograficzne UMCS na Spitsbergen 1986-1988, Lublin: 9-19.
• 10. Ignatiuk D., Migała K., 2013. Werenskiold Glacier. Geographical environment in the vicinity of the Stanislaw Baranowski Polar Station – Werenskioldbreen. [w:] Zwoliński Z., Kostrzewski A., Pulina M. (eds), Ancient and modern geoekosystems of Spitsbergen. Bogucki Wydawnistwo Naukowe, Poznań: 122-125.
• 11. Jahn A., 1948. Research on the structure and temperature of soils in Western Greenland. Academy Polonaise des Scientary et Lettres, Extrait de Comptes Rendus Classe Sci. Math.-Nat., 1-10: 50-59.
• 12. Józefczyk M., Korzystka M., Migała K., Piasecki J., 2010. Pierwsza polska wyprawa na Grenlandię 1937 roku – Wyniki pomiarów meteorologicznych Stanisława Siedleckiego i Alfreda Jahna. Problemy Klimatologii Polarnej, 20: 171-181.
• 13. Kasprzak M., Strzelecki M.C., Kondracka M., Traczyk A. , Lim M., Migała K., 2015 (w druku). On the potential for a reverse of the permafrost active layer: the impact of seawater on permafrost degradation in a coastal zone imaged by electrical resistivity tomography (Hornsund, SW Spitsbergen), Geomorphology.
• 14. Kosiba A., 1937. Grenlandia. Książnica Atlas, Warszawa-Lwów, 1937: 479 s.
• 15. Kosiba A., 1960. Polish IGY Spitsbergen Expeditions in 1957, 1958 and 1959. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego, PWN Warszawa: 32 s.
• 16. Kryza M., Szymanowski M., Migała K., Pietras M., 2010. Spatial information on total solar radiation: Application and evaluation of the r.sun model for the Wedel Jarlsberg Land, Svalbard. Polish Polar Research, 31 (1): 17-32.
• 17. Kryza M., Szymanowski M., Migała K., 2011. Zastosowanie modelu r.sun do określenia dobowych sum promieniowania rzeczywistego na Lodowcu Werenskiolda, SW Spitsbergen. Prace i Studia Geograficzne, 47: 435-442.
• 18. Migała K, Pereyma J., Sobik M., 1988. Akumulacja śniegu na południowym Spitsbergenie. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, 910: 48-63.
• 19. Migała K., 1991. Effect of the winter season and snow cover on the active layer of permafrost in the region of Hornsund, SW Spitsbergen. Wyprawy Geograficzne na Spitsbergen, UMCS, Lublin: 241-256.
• 20. Migała K., 1993. Role of climate on the active layer variations, Svalbard. Permafrost VI Conf., July 5-9, Benjing, China, Proceedings vol. 1, (ed.) South China Univ. of Technology Press: 919-922.
• 21. Migała K., 1994. Cechy warstwy aktywnej wieloletniej zmarzliny w warunkach klimatycznych Spitsbergenu, Acta Univ. Wratisl., 1590, Prace Inst. Geogr., C, Meteorologia i Klimatologia, 1: 79-111.
• 22. Migała K., Piwowar B.A., Puczko D., 2006. A meteorological study of the ablation process on Hans Glacier, SW Spitsbergen. Polish Polar Research, 27 (3): 243-258.
• 23. Migała K., Nasiółkowski T., Pereyma J., 2008. Topoclimatic conditions in the Hornsund area (SW Spitsbergen) during the ablation season 2005. Polish Polar Research, 29 (1):73 -91.
• 24. Migała K., Luks B., Głowacki P., Puczko D., Nawrot A., 2011. Chemistry of snow cover and acidic snowfalls in the central Arctic (A case study of a season with high level air pollution in Spitsbergen in spring 2006). Conference Proceeding, The Arctic as a Messenger for Global Processes – Climate Change and Pollution, Copenhagen, May 3-6, 2011: 123.
• 25. Migała K., Pereyma J., Piasecki J. (red.) 2011. Magiczne miejsce Baranówka. Zbiór wspomnień w 40-lecie Stacji Polarnej im. Stanisława Baranowskiego Wydawnictwo Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, ISBN 978-83-62673-09-4: 256 s.
• 26. Migała K., Kryza M., Szymanowski M., Puczko D., 2012. Spatial model of ablation: Khodakov formula combined with temperature lapse rate and GIS based model of total radiation. A case study from Spitsbergen. Climatology and Glaciology of Siberia, Proceeding of the Conference, Tomsk State University, Russia: 14-16.
• 27. Migała K., Wojtuń B., Szymański W., Muskała P., 2014. Temporal variation in thermal and moisture properties of selected types of tundra and arctic soils during the growing season: a case study from the Fuglebekken catchment, SW Spitsbergen. Catena, 116: 10-18.
• 28. Opała M., Migała K., Owczarek P., 2014. Tree rings downy birch (betula pubescens) from island od Tromsoya (Norway) as proxies for past temperaturę changes in the Low Arctic [in:] New perspectives in polar research (eds. Migała K et al.). Institute of Geography and Regional Development, University of Wrocław: 269-280.
• 29. Owczarek P., Nawrot A., Migała K., Malik I., Korabiewski B. 2014a, Flood-plain responses to contemporary climate change in small High-Arctic basins (Svalbard, Norway). Boreas. doi: 10.1111/bor.12061.
• 30. Owczarek P., Opała M., Migała K., 2014b, Climatic signals in growth rings of the High Arctic dwarf shrub salix polaris (Wahlenb.): A case study from SW Spitsbergen, Svalbard. [in:] New perspectives in polar research (eds. Migała K et al.). Institute of Geography and Regional Development, University of Wrocław: 257-268.
• 31. Pedersen H.R., Cooper E.J., Gabrielsen G.W., Migala K., (eds), 2012. Changes in snow/ice and pollutants and their effects on terrestrial ecosystems, SSF Cooperation Workshop No. 3, Svalbard Science Forum, Report No. 1/2012, ISBN 978-82-12-03145-6, Oslo: 77 s.
• 32. Pereyma J.,1983. Climatological problems of the Hornsund Area, Spitsbergen. Acta Universitatis Wratislavensis, 714: 134 s.
• 33. Pereyma J., 2005. Badania polarne. [w]: Główne kierunki badań geograficznych ośrodka wrocławskiego (red. J. Łoboda i P. Migoń), Wydawnictwo Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego: 171-182.
• 34. Piasecki J., 1988. Problemy akumulacji pokrywy śnieżnej na lodowcach południowego Bellsundu. [w:] Wyprawy Geograficzne UMCS na Spitsbergen 1986-1988, Lublin: 65-76.
• 35. Piasecki J., Rodzik J., 1988. Topoklimatyczne zróżnicowanie regionu południowego Bellsundu na tle ogólnych cech cyrkulacji atmosferycznej w sezonie wiosenno-letnim 1987 r. (Zachodni Spitsbergen). [w:] Wyprawy Geograficzne UMCS na Spitsbergen 1986-1988, Lublin: 3-20.
• 36. Przybylak R., Araźny A., Nordli O., Finkelnburg R., Kejna M., Budzik T., Migała K., Sikora S., Puczko D., Rymer K., Rachlewicz G., 2014. Temperature gradients on Svalbard during one year with campaign measurements, International Journal of Climatology. DOI: 10.1002/joc.3937.
• 37. Sikora S., Migała K., Drzeniecka-Osiadacz A., Puczko D., 2007. Zmienność klimatu odczuwalnego Arktyki na przykładzie SW Spitsbergenu, [w]: Abiotyczne Środowisko Spitsbergenu w latach 2005-2006 w warunkach globalnego ocieplenia, Wyd. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika: 113-130.
• 38. Sikora A., Migała K., Budzik T., Głowacki P., Puczko D., Jania J., 2012. System gromadzenia danych meteorologicznych i glacjologicznych w obszarach polarnych – infrastruktura pomiarowa Polskiej Stacji Polarnej im. Stanisława Siedleckiego (SW, Spitsbergen). Przegląd Geofizyczny, 57 (1): 35-47.
• 39. Szymanowski M., Kryza M., Migala K., Sobolewski P., Kolondra L., 2008. Modelling and validation of the potential solar radiation for the Hornsund region – application of the r.sun model. Annals of Geomatics, 6 (2): 107-112.
• 40. Zawadzki A.R. (red.), 1938. Grenlandia Zachodnia, strefa brzeżna lądolodu w okolicy fiordu Arfersiorfik, mapa topograficzna, skala 1:50000. Wojskowy Instytut Geograficzny, Warszawa.