Rola zjawiska wtórnego pylenia na terenie semirekreacyjnym w narażeniu ludności związkami Ni, Fe, Cu i Zn

• Autorzy: Musielińska R. , Kwapuliński J. , Kowol J. , Asman M. , Nogaj E. , Szady A.

Identyfikatory

DOI

http://dx.doi.org/10.16926/tiib.2018.06.08

Warianty tytułu

EN

The role of the secondary dust emission in the semirecreational area in the exposure of the human population of compounds Ni, Fe, Cu and Zn

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zawartość Ni, Fe, Cu, Zn w powietrzu, glebie i opadach w centrum Zawoi oznaczono metodą ICP-AES. Pobór imisji tych metali wykonano za pomocą pyłomierza stałego kierunkowego i ruchomego w sąsiedztwie ulicy i odległości 200m od ulicy. Zjawisko wtórnego pylenia opisano za pomocą współczynników kontaminacji Endler’a, współczynnika wtórnej emisji Steward’a, współczynnika wzbogacenia Endler’a. Dodatkowy udział tego zjawiska i ogólną zawartość metali w przyziemnej warstwie powietrza określono według Szymczykiewicza. Stanowisko Markowe Szczawiny (Babia Góra) może być wykorzystane w badaniach prospektywnych jako układ odniesienia jakości powietrza. Na terenach semirekreacyjnych znaczący okresowy dodatkowy udział ma wtórna emisja pyłów. Współczynniki kontaminacji Endler’a (dwie wersje) oraz Szymczykiewicza i Steward’a dobrze charakteryzują względną zmianę jakości powietrza w sąsiedztwie powierzchni utwardzonych i w funkcji odległości od ruchliwej ulicy.

EN

The content of Ni, Fe, Cu, Zn in the air, soil and rainfall was determined by ICP-AES. The consumption of the imissions of these metals was performed using the fixed and moving direction dust meter in the vicinity of the street and at the distance 200m from the street. The phenomenon of the secondary dust emission was described using Endler’s coefficients contamination, the Steward's coefficient of secondary emission and the Endler’s enrichment factor. The additional part of this phenomenon and the overall content of metals in the ground layer of air was determined by Szymczykiewicz. The position Markowe Szczawiny (Babia Mountain) can be used in prospective studies as a reference air quality. In semirecreational areas the secondary dust emission has influence on the additional significant periodic. The coefficients of contamination of Endler’s (two versions), Szymczykiewicz and Steward’s feature relative change in the air quality in the vicinity of the surface hardened and in the distance function from the busy street.

Słowa kluczowe

PL

wtórna emisja; pyły zawieszone; metale ciężkie; powietrze; środowisko przyrodnicze; nikiel; miedź; żelazo; cynk

EN

secondary emission; suspended dust; heavy metal; environment; Ni; Cu; Fe; Zn

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie
• Czasopismo: Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Technika, Informatyka, Inżynieria Bezpieczeństwa
• Rocznik: 2018
• Tom: T. 6
• Strony: 101--111
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Musielińska R.

• Zakład Biologii i Ochrony Środowiska Instytut Chemii, Ochrony Środowiska i Biotechnologii Akademia im. J. Długosza w Częstochowie al. Armii Krajowej 13/15, 42–200 Częstochowa

autor

Kwapuliński J.

• Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu Katedra Toksykologii ul. Jedności 8, 41–200 Sosnowiec

autor

Kowol J.

• Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu Katedra Toksykologii ul. Jedności 8, 41–200 Sosnowiec

autor

Asman M.

• Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu Zakład Parazytologii ul. Jedności 8, 41–200 Sosnowiec

autor

Nogaj E.

• Wyższa Szkoła Medyczna Wojska Polskiego 92, 41-200 Sosnowiec

autor

Szady A.

• Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, Megrez Sp. z o.o. ul. Edukacji 102, 43–100 Tychy

Bibliografia

• [1] Adachi K., Tainosho Y., Characterization of heavy metal particles embedded in tire dust, [in:] Environment International, Vol 30(8), 2004, p. 1009–1017, DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.envint.2004.04.004.
• [2] Endler Z., Markiewicz K., Michalczyk J., Zawartość metali ciężkich w liściach, kwiatach i owocach bzu czarnego, [w:] Wiadomości Zielarskie Vol 2, 1989, p. 5–6.
• [3] Endler Z., Markiwicz K., Michalczyk J., Wpływ spalin pojazdów na kumulację toksycznych metali w liściach i owocach głogu, [w:] Herba Polonica, Vol 4, 1987, p. 254–260.
• [4] Kupiainen K., Tervahattu H., Raisanen M., Experimental studies abort the impast of traction sand on urban road dust composition, [in:] The Science of the Total Environment, Vol 308, 2003, p. 175–184, DOI: http://dx.doi.org/10.1016/S0048-9697(02)00674-5.
• [5] Kwapuliński J., Cyganek M., Mirosławski J., Czomperlik B., Zagadnienia współwystępowania metali w środowisku leśnym, [w:] Gaz Woda Techn. Sanit., Vol 66(2), 1992, p. 26–30.
• [6] Kwapuliński J., Mirosławski J., Charakterystyka fizyczno-chemicznego zjawiska wtórnego pylenia w otoczeniu ulicy, [w:] Ochrona Powietrza, Vol 5, 1990, p. 97–101.
• [7] Kwapuliński J., Pasłuszko J., Koncentracja metali ciężkich w powietrzu w pobliżu dróg silnie zapylonych, [w:] Gaz Woda Techn. Sanit., Vol 1, 1986, p. 17–20.
• [8] Kwapuliński J., Pastuszko J., Application the mass balance equation in the estimation of Be and Ra concentration in the lower atmosphere, [in:] Sci. Total Environ., Vol 26, 1983, p. 203–207.
• [9] Kwapuliński J., Suflita M., Brewczyński P.Z., Bebek M., Babula M., Królak E., Szady B., Nogaj E., Rabsztyn E., Mitko K., Musie lińska R., Krakowiak E., Wtórna emisja pyłów a kumulacja Ni w migdałkach gardłowych dzieci zamieszkałych w miastach województwa śląskiego, [w:] Med. Środow., Vol 15(4), 2012, p. 55–62.
• [10] Kwapuliński J., Suflita M., Królak E., Bebek M., Babula M., Mitko K., Nogaj E., Musielińska R., Znaczenie wtórnej emisji pyłów w miastach dla kumulacji Ni w migdałkach gardłowych, [w:] Ekologia i Technika Vol 20(2), 2012, p. 107–114.
• [11] Kwapuliński J., Suflita M.,., Nogaj E., Brewczyński P.Z., Kowol J., Brodziak-Dopierała B., Kuźniewski K., Ocena narażenia dzieci na wtórną emisję niklu, ołowiu i miedzi pochodzenia środowiskowego, [w:] Med. Środow., Vol 15(4), 2012, p. 45–54.
• [12] Kwapuliński J., Wiechuła D., Kowal J., Mirosławski J., Współwystępowanie metali w ekosystemie leśnym na przykładzie lasów woj. śląskiego, [w:] Problemy Ekologii Vol 6(4), 2002, p. 161–166.
• [13] Mirosławski J., Cyganek M., Czomperlik B., Szywała A., Kwapuliński J., Ocena emisjochłonnej funkcji lasu w aspekcie zagrożenia toksycznymi metalami ciężkimi, [w:] Sylwan, Vol 5, 1992, p. 11–18.
• [14] Mirosławski J., Cyganek M., Czomperlik B., Szywała A., Skutki zjawiska wtórnego pylenia lasu zanieczyszczonego toksycznymi metalami, [w:] Sylwan, Vol 6, 1992, p. 100–106.
• [15] Mirosławski J., Wiechuła D., Kwapuliński J., Sołtysiak G., Udział leśnej emisji obszarowej w występowaniu metali w przyziemnej warstwie powietrza, [w:] Ochrona Powietrza i Probl. Odpadów, Vol 36(3), 2002, p. 98–102.
• [16] Pastuszko J., Kwapuliński J., Wpływ emisji pyłu z dróg na zmianę niektórych parametrów środowiska, [w:] Ochrona Powietrza, Vol 2, 1986, p. 29–32.
• [17] Sarosiek J., Mirosawski J., Kwapuliński J., Paukszto A., Wiechuła D., Mansar A., Współwystępowanie Me+ne w pyle zdeponowanym w liściach drzew w Beskidzie Zachodnim, [w:] Prace Bot., Vol 72, 1997, p. 49–62.
• [18] Stewart K., Surface Contamination [in:] B.R., Fish (ed.) Proc. of a Symp. Healt at Gatlinburg, Pergamon Press, Oxford 1967, p. 63–74.
• [19] Szymczykiewicz K., Toksykologia pyłów, IMP Sosnowiec 1988.
• [20] Yongming H., Peixuan D., Junji C., Posmentier E.S., Multivariate analysis of heavy metal contamination in urban dusts of Xi ́an, Central China, [in:] The Science of the Total Environment, Vol 355, 2006, p.176–186, DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.scitotenv.2005.02.026.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).