Zjawiska gazogeodynamiczne w czasie drążenia chodników badawczych w KWK Knurów-Szczygłowice Ruch Szczygłowice

• Autorzy: Wasilewski Stanisław , Gruchot Dariusz

Warianty tytułu

EN

Gas-geodynamic phenomena during driving of research galleries at Knurów-Szczygłowice mine Szczygłowice part

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zjawiska dynamiczne w górotworze to m.in. zjawiska gazogeodynamiczne, którym towarzyszą wyrzuty gazów i skał, opady węgla i skał z nagłym oderwaniem się węgla od ociosów i wydzieleniem gazu, wypływy gazów (wydmuchy). W pokładach skłonnych do wyrzutów powstają opady węgla i skał z gwałtownymi wypływami gazów złożowych do wyrobisk górniczych, które powodują zakłócenia i zagrożenia stanu przewietrzania kopalni. Skala tych zjawisk jest szczególnie uciążliwa w kopalniach w południowej i zachodniej części GZW, tj. kopalniach wchodzących w skład Jastrzębskiej Spółki Węglowej i ma istotny wpływ na poziom bezpieczeństwa górników. Znane są przykłady stanów nieustalonych parametrów powietrza w wyrobiskach kopalni rejestrowanych w czasie zjawisk gazodynamicznych np. po wstrząsach i tąpnięciach. W artykule przedstawiono skutki zjawisk gazogeodynamicznych związanych z opadami węgla i skał wraz z towarzyszącym im uwalnianiem znacznych ilości gazów złożowych w czasie drążenia chodników badawczych w kopalni węgla kamiennego Knurów-Szczygłowice Ruch Szczygłowice. Charakter dynamiki tych zjawisk pokazano na przykładach, powstających w ich wyniku, stanów nieustalonych parametrów powietrza w wyrobiskach kopalni zarejestrowanych w kopalnianym systemie gazometrii.

EN

Dynamic phenomena in the rock mass include: gas-geodynamic phenomena accompanied by gas and rock outbursts, coal and rock falls with a sudden separation of coal from the wall and gas emission, gas outflows (blows). In the seams prone to rock and gas outburst, coal and rock fall occurs, with rapid outflows of deposit gases into the mine workings, which cause disturbances and threats to the mine’s ventilation. The scale of these phenomena is particularly heavy in mines in the southern and western parts of the Upper Silesia Coal Basin, i.e. mines belonging to Jastrzebska Coal Company, and has a significant impact on the level of safety of miners. Such transient states of air parameters in mine workings during gas-dynamic phenomena, e.g. after shocks and bumps have been recorded by mine monitoring systems. The article presents the effects of gas-geodynamic phenomena related to coal and rock falls with the accompanying release of significant amounts of deposit gases during the driving of research galleries in the Knurów-Szczygłowice mine Szczygłowice part. The nature of the dynamics of these phenomena is shown by the examples of the resulting transient states of air parameters in the mine workings recorded by the mine gasometry system.

Słowa kluczowe

PL

wyrzuty gazów i skał; opady węgla; opady skał; wydzielaniem gazu; monitorowanie; parametry powietrza

EN

gas outburst; rock outburst; coal fall; rock fall; gas release; monitoring; air parameters

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2020
• Tom: T. 76, nr 9
• Strony: 27--42
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Wasilewski Stanisław

• Instytut Mechaniki Górotworu Polskiej Akademii Nauk

autor

Gruchot Dariusz

• Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. KWK Knurów-Szczygłowice

Bibliografia

• [1] DZIURZYŃSKI W., GAWOR M., KRAWCZYK J., SKOTNICZNY P., WASILEWSKI S. 2010 - Zintegrowany czujnik wykrywania wyrzutu – od pomysłu do realizacji. Materiały Eksploatacji Podziemnej, Kraków, s. 913-927.
• [2] MAJCHERCZYK T., JAKUBÓW A. 2007 - Zagrożenia gazodynamiczne w kopalniach Jastrzębskiej Spółki Węglowej SA, Górnictwo i Geoinżynieria, Rok 31, zeszyt 3/1, s. 371-384.
• [3] KOZŁOWSKI B., POLAK Z., PROKOP P. 2014 - Wyrzuty gazów i skał. Prognoza, kontrola, zwalczanie i ochrona załóg, Wydawnictwo Śląsk, s. 652.
• [4] TOR A., JAKUBÓW A. 2006 - Wyrzuty metanu i skał w kopalniach Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. Materiały 4. Szkoły Aerologii Górniczej, Kraków, s. 159-175.
• [5] WASILEWSKI S. 2005 - Stany nieustalone parametrów powietrza wywołane katastrofami oraz zaburzeniami w sieci wentylacyjnej kopalni. Rozprawy i Monografie. Centrum EMAG. Katowice 2005.
• [6] WASILEWSKI S., ZMARZŁY M. 2018 - Gwałtowne wypływy metanu w wyniku zjawisk gazogeodynamicznych w KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Zofiówka”. „Przegląd Górniczy” nr 9, s. 7-18.
• [7] WASILEWSKI S. 2020 - Gas-dynamic phenomena caused by rock mass tremors and rock bursts, International Journal of Mining Science and Technology, 30 (2020) pp. 413–420, https://doi.org/10.1016/j.ijmst.2020.03.012
• [8] WIERZBICKI M., DUTKA B., MURZYN T. 2018 - Wyniki pomiarów oznaczenia własności sorpcyjnych węgla w chodniku badawczym 16b pokł. 407/3 KM=920 Ruch Szczygłowice. Dokumentacja pracy badawczo-usługowej. Instytut Mechaniki Górotworu Polskiej Akademii Nauk, Kraków.
• [9] ZMARZŁY M. 2017 - Rygory prowadzenia robót przygotowawczych w warunkach zagrożenia wyrzutami metanu i skał w Ruchu “Zofiówka”. Materiały 9. Szkoły Aerologii Górniczej, Białka Tatrzańska, s. 341-359.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).