Zróżnicowanie koncentracji pierwiastków chemicznych w jednorodnych pędach głównych sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.)

• Autorzy: Sporek K. , Sporek M.

Warianty tytułu

EN

Variation of concentration of chemical compounds in one-year old main stems of the scots pine (Pinus sylvestris L.)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedmiotem badań były czyste rówieśne drzewostany sosnowe w wieku około 35 lat. Materiał badawczy zebrano z 3 powierzchni doświadczalnych, 0,25 ha każda, usytuowanych pod wapiennikami, cementownią i koksownią w województwie opolskim. Na każdej z nich ścinano 15 drzew modelowych, pobierając łącznie do analizy 45 osobników. Prace na gruncie wykonano jesienią, od 15 października do 15 grudnia. Jednym z wielu analizowanych czynników był skład chemiczny jednorocznych pędów głównych sosny (Pinus sylvestris L.). W warunkach laboratoryjnych w materiale roślinnym oznaczono Ca, K, Mg, Mn i Fe. Analizie chemicznej poddano ostatni przyrost pędu głównego po zdarciu z niego kory i pozostawieniu łyka. Jest to istotna innowacja metodyczna. Wraz z korą bowiem usunięto pył znajdujący się na zewnętrznej części pędu. Uzyskane w ten sposób wartości koncentracji pierwiastków chemicznych w sośnie nie są już obarczone błędem metodycznym i nie nasuwają zastrzeżeń co do ich zawartości w samej roślinie. Rozdrobnienia pędu dokonano w młynku z elementami ciernymi z kryształu górskiego. Zanieczyszczenie powietrza powoduje zmianę składu chemicznego powietrza atmosferycznego, gleby, a więc i zmianę składu chemicznego roślin. W prowadzonych badaniach obserwujemy w pędach sosny różną - w zależności od rodzaju źródła zanieczyszczenia - koncentrację pierwiastków chemicznych. Właściwości homeostatyczne rośliny stwarzają warunki do ich neutralizacji i równoważenia kationów i anionów, ale tylko do określonej wartości nazwanej koncentracją progową. Największym współczynnikiem zmienności koncentracji w procentach charakteryzuje się Mn, a następnie Fe i Ca, a najmniejszym K i Mg.

EN

Uniform pine stands of the same age - about 35-year-old were studied. The experimental data was collected from 3 sampling plots, 0.25 ha each, located in the Opole Province. At each of them 15 model trees were cut, in this way in total 45 individuals were collected for analyses. Studies on the plots were conducted in late autumn between 15 October and 15 December. One of many analysed factors was the chemical composition of the one-year-old main stems of the Scots Pine (Pinus sylvestris L.). In laboratory conditions the content of 5 chemical compounds was determined in the plant material. The last increase of the main stem was a subject to the chemical analysis after tearing the bark off and leaving the phloem. This is an important methodical improvement. With the bark the dust on the external part of the stem was removed. The values of concentration of chemical compounds in the pine obtained in this way were not biased and did not raise any reservations considering their content in the plant itself. The stem was ground in a grinder with friction elements of the rock crystal, thus the obtained contents of heavy metals in stems did not cause raise any doubts. Air pollution causes the change of the chemical content of the air and soil, and thus also of the chemical composition of plants. In these studies we observed a different concentration of chemical compounds, depending on the source of pollution. Their excess has a phytotoxic effect. Homeostatic properties of the plant provide conditions for their neutralisation and balancing cations and anions, but only to the threshold level of concentration. The highest percent coefficient of variation of concentrations was found for Mn, followed by Fe and Ca, the lowest values were for K and Mg.

Słowa kluczowe

PL

koncentracja pierwiastków; pęd główny; sosna zwyczajna

EN

concentration of compounds; main stem; Scots pine

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Proceedings of ECOpole
• Rocznik: 2008
• Tom: Vol. 2, No. 2
• Strony: 485--488
• Opis fizyczny: Bibliogr. 2 poz., tab.

Twórcy

autor

Sporek K.

• Zakład Ekologii i Ochrony Przyrody, Uniwersytet Opolski, ul. kard. B. Kominka 4, 45-035 Opole, tel. [phone]

autor

Sporek M.

• Zakład Ekologii i Ochrony Przyrody, Uniwersytet Opolski, ul. kard. B. Kominka 4, 45-035 Opole, tel. [phone]

Bibliografia

• [1] Czarnowski M.S.: Równowaga kationowa w liściach roślin lądowych. Arch. Ochr. Środow., Zabrze 1977, (2), 49-59.
• [2] Sporek K.: Wpływ zanieczyszczeń powietrza na przyrost wysokości sosny pospolitej. PWN, Warszawa-Wrocław 1983.