Ewaporaty Katalonii 2014 – wyprawa Polskiego Stowarzyszenia Górnictwa Solnego

• Autorzy: Bukowski K. , Czapowski G.

Warianty tytułu

EN

Catalonian evaporites 2014 - the expedition of Polish Salt Mining Association

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem kolejnej wyprawy Polskiego Stowarzyszenia Górnictwa Solnego w 2014 roku było poznanie geologii utworów ewaporatowych, w tym też soli, w rozległym trzeciorzędowym basenie katalońskim na przedpolu Pirenejów. Basen ten wykazuje pewne analogie w budowie i rozkładzie facji do polskiego zapadliska przedkarpackiego, lecz jego gigantyczne rozmiary i długa historia rozwoju sprzyjały powstaniu osadów potasonośnych. Podczas bogatego programu badań terenowych poznano wykształcenie utworów siarczanowych z obrzeża basenu salinarnego (gipsy w rejonie Odena i Vilobi) oraz serii potasonośnych z centrum panwi ewaporacyjnych (czynne kopalnie soli potasowych w Suria i Sallent oraz kopalnia-muzeum w Cardona). Facje klastyczne krawędzi basenu katalońskiego były widoczne w ścianach stromych klifów góry Montserrat.

EN

Following expedition of the Polish Salt Mining Association in 2014 was dedicated to geology of evaporites, especially the salts, developed in the giant Tertiary Catalonian Basin (Fig. 1) located on the Pyrenean foreland. This basin has same analogies in its structure and facies pattern to the Polish Carpathian Foredeep, but its extent and the long history favoured generation of potash-bearing sediments (Fig. 2). The numerous field stops of geological tour enabled to study the development of sulphate deposits from the salinary basin margin e. g. gypsum from Odena (Figs 6-7) and Vilobi (Figs 14-17) and of the potash-bearing series from the evaporite pans in the active potash mines in Suria (Fig. 3, 5), Sallent (Fig. 4) and in the old mine-museum in Cardona (Figs 8-11). The clastic facies of the Catalonian basin frames were visible in the steep cliff walls of Montserrat Mountain (Fig. 12).

Słowa kluczowe

PL

ewaporaty; sole potasowe; Katalonia; Hiszpania

EN

evaporites; potash salts; Catalonia; Spain

• Wydawca: Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
• Czasopismo: Przegląd Solny
• Rocznik: 2015
• Tom: T. 11
• Strony: 116--128
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Bukowski K.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Czapowski G.

• Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• BITZER K. 2004. Estimating paleogeographic, hydrological and climatic conditions in the upper Burdigalian Valle s-Penedes basin (Catalunya, Spain). Geologica Acta, 2, 321–31.
• BORCHERT H., MUIR R.O. 1964. Salt deposits – the origin, metamorphism and deformation of evaporites. London.
• GUTIÉRREZ F., CALAFORRA J.M., CARDONA F., ORTI F., DURÁN J. J., GARAY P. 2008. Geological and environmental implications of the evaporite karst in Spain. Environmental Geology 53:951–965.
• MOORE P. 2012. Potash from Iberia. International Mining 6: 14-16.
• MORAWIECKI A. 1975. Nieorganiczne kopaliny chemiczne. Wyd. Geologiczne. Warszawa
• MORGAS M., MARTINEZ C., BAQUES V., PLAYA E., TRAVE A., ALIAS G., CANTARERO I. 2013. Diagenetic evolution of a fractured evaporite deposit (Vilobi Gypsum Unit, Miocene, NE Spain). Geofluids 13: 180-193.
• ORTI F., PUEYO J.J. 1976. Yeso primario y secundario del deposito de Vilobı (Provincia de Barcelona, Espana). Instituto de Investigaciones Geologicas Universidad de Barcelona, 31, 5–34.
• PRUSZYŃSKA-BORDAS H. 2014. Masyw Montserrat w Katalonii jako obszar turystyczny. Rozprawy Naukowe AWF we Wrocławiu 47: 32-46.
• ROSELL, L.; PUEYO, J.J. 1997. Second Marine Evaporitic Phase in the South Pyrenean Foredeep: The Priabonian Potash Basin. In: G. Busson and B.C. Schreiber (Eds.) Sedimentary Deposition in Rift and Foreland Basins in France and Spain (Paleogene and Lower Neogene). Columbia University Press, New York.
• VERGÉS J., FERNÀNDEZ M., MARTÍNEZ A. 2002. The Pyrenean orogen: pre-, syn-, and post-collisional evolution, w: J. G. Rosenbaum, G. S. Lister (red.). Reconstruction of the evolution of the Alpine-Himalayan Orogen, Journal of Virtual Explorer 8: 55–84.
• KRZYWIEC P., VERGÉS J. 2006. Role of the Foredeep Evaporites in Wedge Tectonics and Formation of Triangle Zones: Comparison of the Carpathian and Pyrenean Thrust Fronts., w: Lacombe O., Lavé J., Roure, F.M., Verges, J. (red.). Thrust Belts and Foreland Basins. Springer.
• KURLANSKY M. 2004. Dzieje soli. Wyd. Książka i Wiedza. Warszawa.
• MARINA E.F. 1987. The Mining Industry in Spain. Instituto Geologico y Minero de Espana. Madrid.
• ORTI CABO F., PUEYO MUR J. J., 1976 . Yeso primario y secundario del deposito de Vilovi (provincia de Barcelona Espana). Inst. de Investig. Geologicas, Univer. de Barcelona, 31: 5‑34. Barcelona.
• ROSELL L.; PUEYO J.J., 1997. Second Marine Evaporitic Phase in the South Pyrenean Foredeep: The Priabonian Potash Basin. In: G. Busson and B.C. Schreiber (Eds.) Sedimentary Deposition in Rift and Foreland Basins in France and Spain (Paleogene and Lower Neogene): 358-387. Columbia University Press, New York.
• USGS Minerals Yearbook 2012. http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/myb/

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).