Roman Catholic Church buildings in cities of the Zhovkva Kreis at the turn of the eighteenth and nineteenth centuries

Kargol, Tomasz

doi:10.48234/WK78ZHOVKVA

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Roman Catholic Church buildings in cities of the Zhovkva Kreis at the turn of the eighteenth and nineteenth centuries

Autorzy

Kargol Tomasz

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK78ZHOVKVA

Warianty tytułu

Zabudowania Kościoła rzymskokatolickiego w miastach cyrkułu żółkiewskiego na przełomie XVIII i XIX w.

Języki publikacji

Abstrakty

This paper discusses the number, technical condition and material composition of buildings that belonged to urban parishes of the Zhovkva Kreis in Galicia at the turn of the eighteenth and nineteenth centuries. Churches, presbyteries, vicarages, shelters for the poor and out buildings were discussed in detail. Based on historical documents and cartographic sources, their role in urban spatial layouts is demonstrated. The effects of Emperor Joseph II’s policies toward the Roman Catholic Church, fires and the financial involvement of the nobility on the condition of the church’s building infrastructure, and thus on the architectural layout of cities, was also highlighted.

W tekście omówiono liczebność, stan techniczny oraz materiał budowlany budynków należących do parafii miejskich cyrkułu żółkiewskiego w Galicji na przełomie XVIII i XIX w. Szczegółowo scharakteryzowano kościoły, plebanie, wikarówki, przytułki dla ubogich oraz zabudowania gospodarcze. Na podstawie dokumentów historycznych i źródeł kartograficznych zaprezentowano ich rolę w układzie przestrzennym miast. Zasygnalizowano również wpływ polityki cesarza Józefa II na Kościół rzymskokatolicki oraz finansowego zaangażowania szlachty na kondycję kościelnej infrastruktury budowlanej, a tym samym na układ architektoniczny miast.

Słowa kluczowe

Galicia cities Roman Catholic Church construction churche presbyterie

Galicja miasto Kościół rzymskokatolicki budownictwo świątynia plebania

Wydawca

Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków

Czasopismo

Wiadomości Konserwatorskie

Rocznik

2024

Tom

Nr 78

Strony

62--74

Opis fizyczny

Bibliogr. 68 poz., tab., rys., fot.

Twórcy

autor

Kargol Tomasz

Faculty of History, Jagiellonian University

https://orcid.org/0000-0002-7195-6638

Bibliografia

Secondary sources / Opracowania
1. Baczkowski Michał, Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, vol. LVI: Bełz i Kulików, Kraków 2023.
2. Bernatowicz Tadeusz, Królewska rezydencja w Żółkwi w XVIII wieku. Program funkcjonalny i architektura pałacu w świetle nieznanych inwentarzy zamku, Warszawa 2009.
3. Betlej Andrzej, Dworzak Agata, Kościół pod wezwaniem Matki Boskiej pocieszenia i klasztor oo. Bernardynów w Sokalu, [in:] Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego, vol. 1, Kraków 2021.
4. Betlej Andrzej, Źródła do siedemnasto- i osiemnastowiecznych dziejów artystycznych kościoła i klasztoru oo. Bernardynów w Sokalu, [in:] Sztuka dawnej ziemi chełmskiej i województwa bełskiego, pod red. P. Krasnego, Kraków 1999.
5. Biernat Marcin, Kościół pw. Najświętszej Marii Panny i klasztor oo. Dominikanów w Bełzie, [in:] Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego, vol. 1, Kraków 2021.
6. Burda Małgorzata, ed., Mała architektura sakralna Gminy Lubaczów, Lubaczów 2008.
7. Chajko Grzegorz, Kościół rzymskokatolicki w Bełzie 1867–1918, Kraków 2019.
8. Dolinovskyi Volodymyr, Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, vol. LVIII: Kukizów, Lubycza Królewska, Magierów, Niemirów, Uhnów i Waręż, Kraków 2023.
9. Dworzak Agata, Architektura kościoła parafialnego pw. Św. Michała Archanioła w Tartakowie, „Rocznik Przemyski” 2013, No. 49, iss. 3.
10. Dworzak Agata, Kościoły i klasztory Bełza, [in:] Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego, vol. 1, Kraków 2021.
11. Dworzak Agata, Kościół parafialny Najświętszego Serca Jezusa w Stojanowie, [in:] Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego, vol. 2, Kraków 2021.
12. Dworzak Agata, Kościół parafialny św. Michała Archanioła w Tartakowie, [in:] Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego, vol. 1, Kraków 2021.
13. Gajerski Stanisław Franciszek, Zarys dziejów Cieszanowa, Przemyśl 1981.
14. Gajerski Stanisław Franciszek, Zarys dziejów Narola, Przemyśl 1986.
15. Gmiterek Henryk, Lubaczów w XVII–XVIII stuleciu, „Rocznik Lubaczowski” 1990, No. 4.
16. Janas Eugeniusz, 400 lat Narola, „Rocznik Lubelski”, 1988, No. 27/28.
17. Jewuła Łukasz, Nowak Daniel Krzysztof, Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, vol. LVII: Lubaczów i Stojanów, Kraków 2023.
18. Kaniewska Maria, Kościół w Warężu, “Spotkania z Zabytkami” 2007, No. 31, iss. 8.
19. Kargol Tomasz, Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, vol. LIX: Cieszanów, Lipsko, Narol, Oleszyce i Tartaków, Kraków 2023.
20. Książek Mieczysław, Kazimierz Kuśnierz, Oleszyce – zarys rozplanowania miasta w XVI oraz XVII wieku, “Teka Komisji Urbanistyki. i Architektury” 1981, No. 15.
21. Kubrak Zygmunt, Zarys rozwoju przestrzennego Lubaczowa (XIV–XX w.), „Rocznik Lubaczowski” 1998, No. 8.
22. Kukiz Tadeusz, Kukizów. Miasteczko koło Lwowa, Wrocław 2010.
23. Kukiz Tadeusz, Uhnów: kresowe miasteczko nad Sołokiją, Wrocław 2010.
24. Kukiz Tadeusz, Uhnów: zarys dziejów, “Rocznik Tomaszowski” 2015, No. 4.
25. Kurzej Michał, Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Uhnowie, [in:] Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego, vol. 1, Kraków 2021.
26. Kurzej Michał, Kościół pijarów, później parafialny pw. Św. Marka w Warężu, [in:] Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego, vol. 1, Kraków 2021.
27. Kuśnierz-Krupa Dominika, Sokal nad Bugiem w świetle mapy Miega, „Wiadomości Konserwatorskie Journal of Heritage Conservation” 2013, No. 33.
28. Kuśnierz-Krupa Dominika, XIX-wieczny Sokal – zapomniane galicyjskie miasto na Kresach, „Wiadomości Konserwatorskie Journal of Heritage Conservation” 2014, No. 37. Lubaczów. Miasto na Kresach, Lubaczów–Przemyśl 2012.
29. Łazar Adam, Zabytki ziemi lubaczowskiej. Architektura kościelna, Lubaczów 2011.
30. Malawski Seweryn, Ogród pałacu Łosiów w Narolu jako przykład tzw. polskiego “ogrodu włoskiego”, “Roczniki Humanistyczne”, 2012, No. 60, b. 4.
31. Mazur Janusz, Zabytkowa architektura cerkiewna ziemi lubaczowskiej, Lubaczów 2012,
32. Mazur Janusz, Zabytkowa architektura dworsko-pałacowa ziemi lubaczowskiej, Lubaczów–Kraków 2013.
33. Melnyk Rostyslav, Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, vol. LXI: Krystynopol i Sokal, Kraków 2023.
34. Motak Maciej, Uwagi o rozplanowaniu przestrzennym Żółkwi i Stanisławowa – magnackich założeń miejsko-rezydencjonalnych okresu renesansu, “Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Naukowej PAN. Oddział w Krakowie” 1995, vol. 38, p. 2.
35. Nestorow Dagny, Kościół parafialny pw. Ducha Świętego i klasztor oo. Bernardynów w Krystynopolu, [in:] Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego, vol. 1, Kraków 2021.
36. Nestorow Dagny, Kościół parafialny Józefa Oblubienica w Rawie Ruskiej, [in:] Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego, vol. 2, Kraków 2021.
37. Nestorow Dagny, Kościół św. Michała Archanioła i klasztor oo. Reformatów w Rawie Ruskiej, [in:] Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego, vol. 2, Kraków 2021.
38. Nestorow Dagny, Nowe wiadomości dotyczące wyposażenia wnętrz pałacu w Krystynopolu w świetle nieznanego inwentarza z roku 1775, „Modus” 2014, No. 14.
39. Nestorow Dagny, Świątynie Rawy Ruskiej: uwagi na marginesie prac inwentaryzacyjnych nad kościołami rzymskokatolickimi dawnego województwa bełskiego, [in:] Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, vol. 11, Kraków 2020.
40. Nowak Zbigniew, Od Augustowa do Mostów Wielkich: szkice z dziejów kresowego miasteczka 1549–1945, Gdańsk 2004.
41. Gmiterek H., Państwo narolskie w metryce józefińskiej z 1785–1788 roku, Narol 2023.
42. Petrus Jerzy T., Kościoły i klasztory Żółkwi, Kraków 1994.
43. Róg Tomasz, Dzieje Płazowa (1614–2014). Zarys monograficzny, Narol 2014.
44. Szczerbiński Eugeniusz, Zmiany w zakresie granic administracji kościelnej dokonane na terenie archidiecezji w Lubaczowie w czasie józefińskiej “regulacji parafii” (1783–1849), “Studia Lubaczoviensia” 1983.
45. Ślusarek Krzysztof, Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, vol. LIV: Mosty Wielkie, Kraków 2023.
46. Ślusarek Krzysztof, Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, vol. LX: Płazów i Rawa Ruska, Kraków 2023.
47. Wójcik Marek, Architektura kościołów w Warężu i Uhnowie, [in:] Sztuka dawnej ziemi chełmskiej i województwa bełskiego, pod red. P. Krasnego, Kraków 1999.
48. Wójcikiewicz Maria, Narol – wielkoprzestrzenny zespół rezydencjonalny hrabiego Feliksa Antoniego Łosia w świetle mało znanego dokumentu kartograficznego z końca osiemnastego wieku, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury”, vol. 20, 1986.
49. Zamoyski Grzegorz, Na styku kultur i narodów. Galicyjskie miasta i miasteczka w józefińskim katastrze gruntowym, vol. LV: Potylicz i Żółkiew, Kraków 2023.
50. Zaucha Tomasz, Dawny kościół parafialny św. Michała Archanioła w Sokalu, [in:] Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego, vol. 1, Kraków 2021.
51. Zaucha Tomasz, Kościół parafialny św. Stanisława w Potyliczu, [in:] Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego, vol. 2, Kraków 2021.
52. Zaucha Tomasz, Kościół parafialny Świętej Trójcy w Magierowie, [in:] Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego, vol. 2, Kraków 2021.
53. Zaucha Tomasz, Kościół parafialny Świętej Trójcy w Niemirowie, [in:] Kościoły i klasztory rzymskokatolickie na terenie dawnego województwa bełskiego, s. 401–449,
54. Zawadzki Władysław, Kościół farny w Żółkwi, jego dzieje i pomniki (wraz z listem Karola Szajnochy o grobowcu Jakuba i Konstantyna Sobieskich), Lwów 1869.
Archival materials
55. Central State Historical Archives in Lviv (CSHAUL), fond 159, opis 9, sprawa 601.
56. Central State Historical Archives in Lviv (CSHAUL), fond 159, opis 9, sprawa 603.
57. Central State Historical Archives in Lviv (CSHAUL), fond 159, opis 9, sprawa 605.
58. Central State Historical Archives in Lviv (CSHAUL), fond 159, opis 9, sprawa 606.
59. Central State Historical Archives in Lviv (CSHAUL), fond 159, opis 9, sprawa 609.
60. Central State Historical Archives in Lviv (CSHAUL), fond 159, opis 9, sprawa 610.
61. Central State Historical Archives in Lviv (CSHAUL), fond 159, opis 9, sprawa 611.
62. Central State Historical Archives in Lviv (CSHAUL), fond 159, opis 9, sprawa 613.
63. Central State Historical Archives in Lviv (CSHAUL), fond 159, opis 9, sprawa 615.
64. Central State Historical Archives in Lviv (CSHAUL), fond 159, opis 9, sprawa 618.
65. Central State Historical Archives in Lviv (CSHAUL), fond 159, opis 9, sprawa 620.
66. Central State Historical Archives in Lviv (CSHAUL), fond 159, opis 9, sprawa 621.
67. Österreichisches Staatsarchiv, Haus-, Hof- und Staatsarchiv, Kabinettsarchiv, Nachlässe der Kabinettskanzlei, Baldacci, Anton von (1762–1841), sygn. AT-OeStA/HHStA KA Nl Baldacci 6,
Other
68. Cieszanów, In: Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom I, Warszawa 1880, s. 693.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-49182706-80b9-4722-b1f1-e1522a41fb1f