Efficiency and financial standing of coal mining enterprises in Poland in terms of restructuring course and effects

• Autorzy: Sobczyk Eugeniusz Jacek , Kaczmarek Jarosław , Fijorek Kamil , Kopacz Michał

Identyfikatory

DOI

10.24425/gsm.2020.132565

Warianty tytułu

PL

Efektywność i kondycja finansowa przedsiębiorstw wydobycia węgla w Polsce w ujęciu przebiegu i efektów restrukturyzacji

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The subject of the research presented in this paper were financial results of mining industry enterprises (PKD 5 – Polish Classification of Activity – “Mining of coal and lignite”) in 2007–2019. The research was conducted using relative and absolute financial measures, forming an extensive and coherent set of features characterizing their financial condition. The purpose was to measure and evaluate the efficiency of examined enterprises operation, considered as an attribute of development as well as factors describing and determining it. This evaluation was made against the background of ongoing restructuring processes taking into account their potential effects. The article presents the course of the process of adapting Polish hard coal mining to market economy conditions after 1989. The process can be conventionally divided into several periods. The scope and intensity of changes in the mining industry followed the subsequent government programs for mining industry restructuring. The lignite mining has not implemented any specific restructuring programs. The remedy processes were mainly related to organizational and ownership changes. In relation to operation efficiency and value creation three turning points in the development path of enterprises were highlighted – 2011, 2015 and 2017, while the period of strong deterioration of results occurred in 2011–2015. It was proved that restructuring processes did not affect the operating return on sales. However, there was a strong relation between changes in economic conditions on the coal market (prices) and the accumulation rate.

PL

Przedmiotem badań przedstawionych w artykule były wyniki finansowe przedsiębiorstw wydobywczych (PKD 5 „Górnictwo i wydobywanie węgla kamiennego i brunatnego”) za lata 2007–2019. Badania przeprowadzono z zastosowaniem względnych i bezwzględnych miar finansowych, stanowiących rozległy i spójny zbiór cech charakteryzujących ich kondycję finansową. Celem był natomiast pomiar i ocena efektywności funkcjonowania badanych przedsiębiorstw, uznawana za atrybut rozwoju oraz czynniki ją opisujące i kształtujące. O cena ta prowadzona była na tle przebiegających procesów restrukturyzacyjnych z uwzględnieniem ich potencjalnych efektów. W artykule przedstawiono przebieg procesu dostosowywania polskiego górnictwa węgla kamiennego do warunków gospodarki rynkowej od 1989 roku. Wyróżniono kilka okresów restrukturyzacji, a zakres i intensywność zmian w górnictwie postępowała w ślad za kolejnymi rządowymi programami restrukturyzacji górnictwa. W przypadku górnictwa węgla brunatnego nie zostały wdrożone żadne szczególne programy restrukturyzacyjne. Procesy naprawcze dotyczyły przede wszystkim zmian organizacyjnych i własnościowych. W zakresie efektywności działania i kreacji wartości wyróżniono punkty zwrotne ścieżki rozwoju przedsiębiorstw – lata 2011, 2015 i 2017, a okres silnego pogorszenia osiągniętych wyników wystąpił w latach 2011–2015. Wykazano, że procesy restrukturyzacyjne nie miały wpływu na rentowność operacyjną sprzedaży. Natomiast w wyraźny sposób uwidocznił się związek między zmianami koniunktury na rynku.

Słowa kluczowe

EN

financial standing; enterprise effectiveness; enterprise restructuring; coal mining; quarrying

PL

kondycja finansowa; efektywność przedsiębiorstwa; restrukturyzacja przedsiębiorstwa; górnictwo węglowe; wydobywanie węgla

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN ; Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN
• Czasopismo: Gospodarka Surowcami Mineralnymi
• Rocznik: 2020
• Tom: T. 36, z. 2
• Strony: 127--152
• Opis fizyczny: Bibliogr. 45 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Sobczyk Eugeniusz Jacek

• Mineral and Economy Research Institute, Polish Academy of Sciences, Kraków, Poland; ORCID iD: 0000-0003-3968-2312

autor

Kaczmarek Jarosław

• Cracow University of Economics, Kraków, Poland; ORCID iD: 0000-0002-2554-814X

autor

Fijorek Kamil

• Cracow University of Economics, Kraków, Poland; ORCID iD: 0000-0003-1262-6425

autor

Kopacz Michał

• Mineral and Economy Research Institute, Polish Academy of Sciences, Kraków, Poland; ORCID iD: 0000-0001-6475-8206

Bibliografia

• [1] Bednarski, L. 2007. Enterprise financial analysis (Analiza finansowa w przedsiębiorstwie). Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 216 pp. (in Polish).
• [2] Block, S.B. and Hirt, G.A. 1987. Foundations of Financial Management. Homewood: McGraw–Hill/Irwin, 768 pp.
• [3] Chomątowski, S . 1993. Development dynamics and efficiency of industrial systems (Dynamika rozwoju a efektywność systemów przemysłowych). Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie 115, pp. 39–42 (in Polish).
• [4] Copeland et al. 2000 – Copeland, T., Koller, T. and Murrin, J. 2000. Valuation–Measuring and Managing the Values of Companies. New York: John Wiley Sons, 492 pp.
• [5] Cwynar, A . and Cwynar, W . 2007. EVA, economic depreciation and shareholder value creation (EVA, amortyzacja ekonomiczna i kreacja wartości dla akcjonariuszy). Przegląd Organizacji 5, p. 35 (in Polish).
• [6] Dudycz, T. 2002. Financial instruments for managing company value (Finansowe narzędzia zarządzania wartością przedsiębiorstwa). Wrocław: Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu, 317 pp. (in Polish).
• [7] Fijorek et al. 2015 – Fijorek, K., Kaczmarek, J., Kolegowicz, K. and Krzemiński, P . 2015. Insolvency risk assessment – the ISR system concept (Ocena zagrożenia przedsiębiorstw upadłością – koncepcja systemowa ISR). Przegląd Organizacji 4, pp. 18–25 (in Polish).
• [8] Gabrusewicz, W . 1999. Corporate restructuring and methods of assessing its effects (Restrukturyzacja przedsiębiorstw i metody oceny jej efektów). Przegląd Organizacji 3, p. 28 (in Polish).
• [9] Gabrusewicz, W . 2014. Company financial analysis. Theory and application (Analiza finansowa przedsiębiorstwa. Teoria i zastosowanie). Warszawa: PWE , 376 pp. (in Polish).
• [10] Gawlik, L. 2004. Costs of current coal production according to European Union regulations and internal costs of coal sold according to current mining statistics (Koszty bieżącej produkcji węgla według rozporządzeń Unii Europejskiej a koszty własne sprzedanego węgla według dotychczasowych statystyk górnictwa). Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal 7, pp. 409–420 (in Polish).
• [11] Higgins, R.C. 2009. Analysis for Financial Management. Homewood: McGraw–Hill/Irwin, 448 pp.
• [12] Hurry, D. 1993. Restructuring in the Global Economy: The Consequences of Strategic Linkages between Japanese and U.S. Firms. Strategic Management Journal 14, pp. 69–54.
• [13] Janasz, W . 2008. Capital strategies as a source of value creation and competitive advantage of an enterprise (Strategie kapitałowe jako źródło tworzenia wartości i przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa). Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego 1, pp. 53–55 (in Polish).
• [14] Jerzemowska, M. ed. 2018. Enterprise economic analysis (Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie). Warszawa: PWE, 476 pp. (in Polish).
• [15] Kaczmarek, J. 2018. The concept and Measurement of Creating Excess Value in Listed Companies. Inzinerine Ekonomika – Engineering Economics 29(4), pp. 376–385.
• [16] Kaczmarek, J. 2019. The Mechanisms of Creating Value vs. Financial Security of Going Concern – Sustainable Management. Sustainability, Special Issue: Sustainable Value Management – New Concepts and Contemporary Trends 11(8), pp. 1–24.
• [17] Kornai, J. 1977. Anti–Equilibrum. Theory of economic systems (Anti–Equilibrum. Teoria systemów gospodarczych). Warszawa: PWN, 519 pp. (in Polish).
• [18] Koźmiński, A . and Obłój, K. 1989. Overview of the organizational balance theory (Zarys teorii równowagi organizacyjnej). Warszawa: PWE , 343 pp. (in Polish).
• [19] Lange, O. 1965. Reproduction and accumulation theory (Teoria reprodukcji i akumulacji). Warszawa: PWN, 208 pp. (in Polish).
• [20] ME 2018a. Program for hard coal mining sector in Poland (Program dla sektora górnictwa węgla kamiennego w Polsce). Warszawa: Ministerstwo Energii (ME ) (in Polish).
• [21] ME 2018b. Program for lignite mining in Poland (Program dla sektora górnictwa węgla brunatnego w Polsce). Warszawa: Ministerstwo Energii (ME ) (in Polish).
• [22] MG 1998. Hard coal mining restructuring in Poland in 1998–2002 (Reforma górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach 1998–2002). Warszawa: Ministerstwo Gospodarki (MG) (in Polish).
• [23] MG 2000. Correction of the government program Hard coal mining restructuring in Poland in 1998–2002 (Korekta programu rządowego Reforma górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach 1998–2002). Warszawa: Ministerstwo Gospodarki (MG) (in Polish).
• [24] MG 2002a. Program of hard coal mining restructuring in Poland in 2003–2006 using anti–crisis acts and initiating the privatization of selected mines (Program restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach 2003–2006 z wykorzystaniem ustaw antykryzysowych i zainicjowaniem prywatyzacji niektórych kopalń). Warszawa: Ministerstwo Gospodarki (MG) (in Polish).
• [25] MG 2002b. Hard coal mining restructuring in 2004–2006 and strategy for 2007–2010 (Restrukturyzacja górnictwa węgla kamiennego w latach 2004–2006 oraz strategia na lata 2007–2010). Warszawa: Ministerstwo Gospodarki (MG) (in Polish).
• [26] MG 2006. Strategy for hard coal mining operation in Poland in 2007–2015 (Strategia działalności górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach 2007–2015). Warszawa: Ministerstwo Gospodarki (MG) (in Polish).
• [27] MGiP 2004. Plan of access to hard coal resources in 2004–2006 and the plan of closing down mines in 2004–2007 (Plan dostępu do zasobów węgla kamiennego w latach 2004–2006 oraz plan zamknięcia kopalń w latach 2004–2007). Warszawa: Ministerstwo Gospodarki i Pracy (in Polish).
• [28] MPiH 1991. Program of reforms and restructuring schedules for the energy sector (Program reform i harmonogramy restrukturyzacji w sektorze energetycznym). Warszawa: Ministerstwo Przemysłu i Handlu (MPiH) (in Polish).
• [29] MPiH 1992. Proposals of restructuring programs for hard coal and lignite mining, gas and electric power, heating and liquid fuels industries (Propozycje w sprawie programów restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego i brunatnego gazownictwa i elektroenergetyki, ciepłownictwa i przemysłu paliw ciekłych). Warszawa: Ministerstwo Przemysłu i Handlu (MPiH) (in Polish).
• [30] MPiH 1993. Program of stopping the hard coal mining industry collapse in Poland in 1993 (Program powstrzymania upadłości górnictwa węgla kamiennego w Polsce w 1993 roku). Warszawa: Ministerstwo Przemysłu i Handlu (MPiH) (in Polish).
• [31] MPiH 1993. Hard coal mining restructuring in Poland – Implementation of the first stage within the financial possibilities (Restrukturyzacja górnictwa węgla kamiennego w Polsce – Realizacja pierwszego etapu w ramach możliwości finansowych). Warszawa: Ministerstwo Przemysłu i Handlu (MPiH) (in Polish).
• [32] MPiH 1994. Hard coal mining industry restructuring – Program for the implementation of the second stage in 1994–1995 (Restrukturyzacja górnictwa węgla kamiennego – Program dla realizacji drugiego etapu w okresie 1994–1995). Warszawa: Ministerstwo Przemysłu i Handlu (MPiH) (in Polish).
• [33] MPiH 1996. Hard coal mining – policy of the state and the sector for 1996–2000. Program of adjusting hard coal mining to market economy and international competitiveness condition (Górnictwo węgla kamiennego – polityka państwa i sektora na lata 1996–2000. Program dostosowania górnictwa węgla kamiennego do warunków gospodarki rynkowej i międzynarodowej konkurencyjności). Warszawa: Ministerstwo Przemysłu i Handlu (MPiH) (in Polish).
• [34] Osbert-Pociecha, G. 2007. The relationship between efficiency and flexibility of the organisation (Relacja między efektywnością a elastycznością organizacji). Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu 1183, pp. 338–340 (in Polish).
• [35] Paszcza, H. 2010. Restructuring processes in the Polish hard coal mining industry in terms of the transformations and changes in the resource base (Procesy restrukturyzacyjne w polskim górnictwie węgla kamiennego w aspekcie zrealizowanych przemian i zmiany bazy zasobowej). Górnictwo i Geoinżynieria 34(3), pp. 63–82 (in Polish).
• [36] Pierścionek, Z . 1997. Enterprise development strategies (Strategie rozwoju firmy). Warszawa: PW N, 344 pp.
• [37] Platonoff, A .L. and Sysko-Romańczuk, S . 2003. Dynamic modelling of the enterprise’s functioning (Dynamiczne modelowanie funkcjonowania przedsiębiorstwa). Organizacja i Kierowanie 2, p. 24 (in Polish).
• [38] Raport 2018 – Report 2018 – Hard coal mining in Polan (Górnictwo węgla kamiennego w Polsce). [Online] https://min-pan.krakow.pl [Accessed: 2020-03-02] (in Polish).
• [39] Rappaport, A. 1986. Creating Shareholder Value. The New Standard for Business Performance. New York: The Free Press, 270 pp.
• [40] Sobczyk, E.J. 2000. Impact of changes in the economic model on the management of hard coal deposits in the Upper Silesian Coal Region (Wpływ zmian modelu gospodarczego na gospodarkę zasobami złóż węgla kamiennego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym). Studia, Rozprawy, Monografie 78, 134 pp. Kraków: MERRI PAS (in Polish).
• [41] Stabryła, A . 1996. Managing enterprise development (Zarządzanie rozwojem firmy). Kraków: AE, 294 pp. (in Polish).
• [42] Stewart, G.B. 1994. EVA: Fact or Fantasy. Journal of Applied Corporate Finance 2, pp. 72–73.
• [43] Szlązak, J. 2004. Restructuring of hard coal mining in Poland in the years 1990–2002. Analysis of the effectiveness of implemented programs (Restrukturyzacja górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach 1990–2002. Analiza skuteczności realizowanych programów). Kraków: Wydawnictwo Nauka–Technika, Biblioteka Szkoły Eksploatacji Podziemnej, 215 pp. (in Polish).
• [44] Waśniewski, T. and Skoczylas, W . 2004. Theory and practice of financial analysis in an enterprise (Teoria i praktyka analizy finansowej w przedsiębiorstwie). Warszawa: Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, 500 pp. (in Polish).
• [45] Weston, J.F. and Copeland, T.E. 1992. Managerial Finance. New York: Dryden Publisher, 1182 pp.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).