Polskie drogi ku regionalizacji kolejowych przewozów pasażerskich

• Autorzy: Engelhardt Juliusz

Warianty tytułu

EN

Polish roads towards regionalization of rail passenger transport

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł jest poświęcony problematyce funkcjonowania kolejowych przewozów pasażerskich w polskich regionach. W pierwszej części treścią referatu jest retrospektywne spojrzenie początki polityki regionalizacji kolejowych przewozów regionalnych, które datują się według pierwszych deklaracji rządowych na 1995 r. Jednakże faktyczny początek reform decentralizacyjnych w polskim kolejnictwie dały przepisy ustawy z 2000 r., na podstawie których utworzono quasi-holding spółek kolejowych pod umowną nazwą Grupa PKP, a na Samorządy Województw nałożono obowiązek organizowania i finansowania kolejowych przewozów regionalnych. Ponieważ ta pierwsza próba reformy miała poważne mankamenty, w krótkim czasie od jej wdrożenia miał miejsce głęboki kryzys kolejowych przewozów regionalnych, trwający z rożnym nasileniem do 2008 r. Rządowa reforma wdrożona w końcu 2008 r., pomimo licznych trudności ustabilizowała sytuację w zakresie kolejowych przewozów regionalnych a w sektorze tym pojawiły się nowe spółki samorządowe. Długofalowe efekty tej reformy są pozytywne zarówno w skali całego systemu kolejowego w Polsce jak też w skali poszczególnych regionów – kolejowe spółki samorządowe obsługują obecnie znaczącą część rynku. W końcowej części rozważań skoncentrowano uwagę na możliwych w dalszych latach kierunkach zmian strukturalno-własnościowych w odniesieniu do spółek samorządowych i spółki POLREGIO oraz na możliwych, pozytywnych skutkach pełnego wdrożenia unijnego czwartego pakietu kolejowego.

EN

The paper is devoted to the functioning of passenger rail transport in Polish regions. In the first part, the content of the paper is a retrospective look at the beginnings of the policy of regionalization of regional rail transport, which, according to the first government declarations, date back to 1995. However, the actual beginning of decentralization reforms in the Polish railway industry was provided by the provisions of the Act of 2000, on the basis of which a quasi-holding of companies was established. railways under the contractual name of the PKP Group, and the obligation to organize and finance regional railway transport was imposed on the Provincial Governments. Because this first attempt at reform had serious shortcomings, shortly after its implementation there was a deep crisis in regional rail transport, lasting with varying intensity until 2008. The government reform implemented at the end of 2008, despite numerous difficulties, stabilized the situation in the field of regional rail transport. and new local government companies have appeared in this sector. The long-term effects of this reform are positive both in the scale of the entire railway system in Poland and in individual regions - local government railway companies currently serve a significant part of the market. In the final part of the considerations, attention was focused on the possible directions of structural and ownership changes in the following years in relation to local government companies and the POLREGIO company and on the possible positive effects of the full implementation of the EU's fourth railway package.

Słowa kluczowe

PL

regionalizacja kolei; przewozy pasażerskie

EN

regionalization of railways; passenger transport

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej
• Czasopismo: Przegląd Komunikacyjny
• Rocznik: 2023
• Tom: R. 78, nr 11/12
• Strony: 23--31
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., tab.

Twórcy

autor

Engelhardt Juliusz

• Uniwersytet Szczeciński Instytut Gospodarki Przestrzenej i Geografii Spoleczno-Ekonomicznej

• https://orcid.org/juliusz.engelhardt%40usz.edu.pl

Bibliografia

• [1] ARP objęła większościowy pakiet udziałów w Przewozach Regionalnych. – www.rynekolejowy.pl (30.09.2015.).
• [2] R. Czubiński, Polregio czy spółki wojewódzkie? Kontrowersje wokół raportu Instytutu Jagielloskiego – www.rynek-kolejowy.pl (12.01.2019.).
• [3] Dwa warianty podziału PR. Klepacki deklaruje pieniądze na spółkę. – www.rynek-kolejowy.pl (13.02.2014.)
• [4] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2370 z dnia 14 grudnia 2016 r. zmieniająca dyrektywę 2012/34/UE w odniesieniu do otwarcia rynku krajowych kolejowych przewozów pasażerskich oraz zarządzania infrastrukturą kolejową – Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 2016, L 352/1.
• [5] J. Engelhardt, Polityka usamorządowienia kolei regionalnych w Polsce, materiały VIII konferencji naukowo – technicznej Public-Trans 2013, Zintegrowany transport publiczny w obsłudze miast i regionów, Zakopane, 23 – 25 października 2013 r.
• [6] J. Engelhardt, Sektor kolejowy w polityce transportowej Polski, Wydawnictwo Naukowe Uniwersyttu Szczecińskiego, Szczecin 2022.
• [7] J. Engelhardt, Usamorządowienie kolejowych przewozów regionalnych 2008 – 2015. Co dalej …?,Przegląd Komunikacyjny 2017, nr 4.
• [8] Komisja Europejska w końcu zatwierdziła pomoc publiczną dla Polregio – www.rynek-kolejowy.pl (20.04.2021.).
• [9] J. Madrjas, Przewozy Regionalne z ponad półmiliardowym kredytem na tabor – www.rynek-kolejowy.pl (28.09.2016.).
• [10] K. Moskwik, K. Krupa, Kolej na Regiony ! Perspektywa rozwoju i wyzwania rynku, Warszawa, styczeń 2019.
• [11] Narodowa Strategia Rozwoju Transportu na lata 2000 – 2006, Ministerstwo Transportu i Gospdarki Morskiej, Warszawa, styczeń 2000 r.
• [12] Polityka transportowa. Program działania w kierunku przekształcenia transportu w system dostoswany do wymogów gospodarki rynkowej i nowych warunków współpracy gospodarczej w Europie, Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej, Warszawa, październik 1994 r.
• [13] Polityka Transportowa Państwa na lata 2006 - 2025, Ministerstwo Infrastruktury, Warszawa, czerwiec 2005.
• [14] Rozporządzenie Parlamentu Eurpejskiego i Rady (UE) 2016/2338z dnia 14 grudnia 2016 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1370/2007 w odniesieniu do otwarcia rynku krajowych usług kolejowego transportu pasażerskiego - Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 2016, L 354/22.
• [15] Strategia dla transportu kolejowego do roku 2013, Ministerstwo Infrastruktury, Warszawa 2008.
• [16] Sprawozdanie z funkcjonowania rynku transportu kolejowego2022, załącznik – www.utk.gov.pl (10.10.2023.).
• [17] T. Syryjczyk, Czy szykuje się likwidacja przewoźników samorządowych? – www.rynek-kolejowy.pl (24.03.2019.).
• [18] Ustawa z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe” - Dz. U. z 2000 r., nr 84,poz. 948 z późniejszymi zmianami.
• [19] Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego - Dz. U. z 2003 r., nr 203, poz. 1966.
• [20] www.arriva.pl (07.04.2021.)
• [21] www.kelejeslaskie.com(07.04.2021.)
• [22] www.kolejedolnoslaskie.pl (07.04.2021.)
• [23] www.koleje-wielkopolskie.com.pl (07.04.2021.)
• [24] www.lka.lodzkie.pl (07.04.2021.)
• [25] www.malopolskiekoleje.pl (07.04.2021.)
• [26] www.pl.wikipedia.org/wiki/Lubuska_Kolej_Regionalna (22.04.2021.).