Analiza możliwości zwiększenia pojemności czynnej podziemnych magazynów gazu w Polsce

• Autorzy: Filar Bogdan , Miziołek Mariusz , Cicha-Szot Renata , Moska Agnieszka , Kwilosz Tadeusz , Szpunar Tadeusz

Identyfikatory

DOI

10.18668/NG.2024.09.05

Warianty tytułu

EN

Analysis of the possibility of increasing the working capacity of underground gas storage facilities in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Głównym zadaniem PMG jest bilansowanie zmiennego zapotrzebowania na gaz w ciągu całego roku oraz zapewnienie rezerw strategicznych na wypadek przerw w jego dostawach. Jeszcze niedawno w Europie zamykano niektóre podziemne magazyny gazu, gdyż taniej można było kupić gaz dostępny na rynku „spotowym”. Wojna, którą rozpętała Rosja, zmieniła znaczenie podziemnych magazynów gazu. W latach 2015–2021 w Polsce nastąpił wzrost zużycia gazu ziemnego o 5 mld m3 – z 15 do 20 miliardów. Szybki wzrost zużycia gazu wymusza dostosowanie krajowego systemu PMG do nowego zapotrzebowania rynkowego. W związku z tym, że proces inwestycji w nowe pojemności magazynowe trwa od 5 do 8 lat, to inwestycje te mają zaspokajać głównie przyszłe potrzeby. Potrzeby magazynowe bezpośrednio wynikają z rzeczywistego zużycia gazu ziemnego, jednakże proces inwestycyjny wymaga prognozowania długoterminowego zużycia gazu. Firma Gaz-System S.A. w planie rozwoju przedstawiła dwie prognozy zużycia gazu do roku 2040, bazową i dynamiczną. Prognoza bazowa zakłada wzrost zużycia gazu z 20 mld m3 w 2021 roku do 34,7 mld m3 . Natomiast prognoza wykonana w wariancie dynamicznym przewiduje wzrost zużycia gazu do 37,3 mld m3 . Niestety z powodu obecnych perturbacji na europejskim rynku gazowniczym trudno jest w tej chwili przedstawić wiarygodną długoterminową prognozę zużycia gazu ziemnego w Polsce. Niniejsza analiza ma na celu wykonanie prognozy długoterminowych potrzeb magazynowych. Obecnie sumaryczna pojemność PMG wysokometanowych w Polsce wynosi 3,23 mld m3 . W związku z tym, że ryzyko przerw w dostawach gazu związane jest z dostawami gazu z importu, zapotrzebowanie na pojemność czynną PMG określono w zależności od prognozowanej wielkości importu. W roku 2021 pojemność czynna polskich PMG pozwalała na zmagazynowanie 20,81% importowanego gazu. Ewentualna dalsza rozbudowa PMG w Polsce będzie zależeć od rozwoju sytuacji na rynku gazu ziemnego w Polsce oraz w Europie. Przedstawiona analiza zakłada, że minimalna pojemność czynna polskich PMG powinna wynosić 20,81% prognozowanej wielkości importu gazu. Magazyny gazu, oprócz bieżącego bilansowania potrzeb rynku, „przechowują” również, w postaci zapasu obowiązkowego, rezerwy strategiczne. W opracowaniu przedstawiono prognozę zapotrzebowania na pojemności czynne PMG do 2040 roku w rozbiciu na zapas obowiązkowy i pojemność handlową. Wykonana analiza pokazuje również możliwości rozbudowy istniejących magazynów lub budowy nowych PMG.

EN

The main task of UGS is to balance the fluctuating demand for gas throughout the year and to ensure strategic reserves in the event of interruptions in gas supplies. Until recently, some underground gas storage facilities in Europe were closed because it was cheaper to purchase gas on the “spot” market. However, the war that unleashed by Russia has rapidly changed the importance of underground gas storage facilities. In the years 2015–2021, natural gas consumption in Poland increased by 5 billion m3 , rising from 15 to 20 billion3 . This rapid increase in gas consumption necessitates the adaptation of the national UGS system to meet new market demands. Given that the investment process for new storage capacities takes from 5 to 8 years, these new capacities are mainly intended to meet future needs. Storage needs directly result from natural gas consumption; however, the investment process requires forecasting long-term gas consumption. In its development plan, Gaz-System S.A. presented two gas consumption forecasts until 2040: a baseline and a dynamic scenario. The baseline forecast assumes an increase in gas consumption from 20 bcm in 2021 to 34.7 bcm. Conversely, the dynamic forecast anticipates an increase in gas consumption to 37.3 billion m3 . Unfortunately, due to current disruptions in the European gas market, presenting a reliable long-term forecast of natural gas consumption in Poland is challenging. The current analysis is aimed at forecasting long-term storage needs. Currently, the total capacity of high-methane UGSs in Poland is 3.23 billion m3 . Due to the fact that the risk of interruptions in gas supplies is associated with imported gas, the demand for UGS working capacity was determined based on the forecast volume of imports. In 2021, the working capacity of Polish UGS allowed for the storage of 20.81% of imported gas. Possible further expansion of UGS in Poland will depend on situation on the natural gas market in Poland and in Europe. The current analysis assumes that the minimum working capacity of Polish UGSs should be able to store at least of 20.81% of the projected volume of gas imports. Besides balancing current market needs, gas storage facilities also maintain strategic reserves in the form of mandatory reserves. The study presents a forecast of the demand for UGS working capacities until 2040, broken down into mandatory reserves and commercial capacity. The analysis also explores the possibilities of expanding existing storage facilities or constructing new UGS.

Słowa kluczowe

PL

zużycie gazu w Polsce; magazyny gazu; PMG; prognozy zużycia gazu

EN

gas consumption in Poland; gas storage facilities; UGS; gas consumption forecast

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2024
• Tom: R. 80, nr 9
• Strony: 571--580
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., rys.

Twórcy

autor

Filar Bogdan

• Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy

autor

Miziołek Mariusz

• Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy

autor

Cicha-Szot Renata

• Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy

autor

Moska Agnieszka

• Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy

autor

Kwilosz Tadeusz

• Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy

autor

Szpunar Tadeusz

• Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy

Bibliografia

• Czapowski G., Bukowski K., 2015. Mapy wystąpień zasobów perspektywicznych soli w Polsce jako narzędzie w projektowaniu przyszłego zagospodarowania złóż kopalin. Przegląd Solny, 11: 5–31.
• Czapowski G., Burliga S., Kasiński J.R., Krzywiec P., Polechońska O., Tomassi-Morawiec H., Wilkosz P., Wróbel G., 2006. Geologia niezagospodarowanych permskich wysadowych struktur solnych na obszarze Niżu Polskiego – aktualny stan wiedzy. Przegląd Geologiczny, 54(4): 302–303.
• Elert M., 2021. Plan rozwoju 2022–2031. GAZ-SYSTEM S.A.<https://www.gaz-system.pl/pl/system-przesylowy/rozwoj-systemu-przesylowego/krajowe-plany-rozwoju.html> (dostęp:16.05.2023).
• Energetyka24, 2021. PGNiG: Zużycie gazu w Polsce może wzrosnąć o 50%. <https://energetyka24.com/gaz/pgnig-zuzycie-gazu-w-polsce-moze-wzrosnac-o-50> (dostęp: 16.05.2023).
• Eurostat, 2023. EU gas consumption decreased by 17.7%. <https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/w/DDN-20230419-1> (dostęp: 16.05.2023).
• Filar B., 2018. Analiza możliwości rozbudowy pojemności czynnej podziemnego magazynu gazu w wyniku podnoszenia górnego ciśnienia pracy PMG powyżej pierwotnego ciśnienia złoża gazu. Nafta-Gaz, 74(4): 279–282. DOI: 10.18668/NG.2018.04.03 .
• Filar B., Miziołek M., Kwilosz T., 2020. Dostosowanie parametrów pracy PMG do aktualnych potrzeb rynku gazu ziemnego w Polsce. Nafta-Gaz, 76(9): 601–609. DOI: 10.18668/NG.2020.09.06. Gaz-System, 2021. Krajowy dziesięcioletni plan rozwoju systemu przesyłowego. Plan rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe na lata 2022–2031. <https://www.gaz-system.pl/dam/jcr:8dfb8bfc-c33d-4107-95a4-16efc89f0ab9/krajowy-plan-rozwoju-gaz-system-2022-2031.pdf> (dostęp: 16.05.2023).
• Lankof L., 2018. Klasyfikacja polskich złóż soli kamiennej w aspekcie magazynowania i składowania substancji. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN. Studia, Rozprawy, Monografie, 209.
• Marszałek J., 2000. Podziemny Magazyn Gazu Mogilno – zasady funkcjonowania, koszty wytworzenia i eksploatacji. Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków.
• Piesik-Buś W., 2016. Analiza przydatności wybranych złóż gazu ziemnego zapadliska przedkarpackiego do konwersji na PMG. Nafta-Gaz, 72(2): 95–101. DOI: 10.18668/NG.2016.02.03 .
• Szuflicki M., Malon A., Tymiński M., 2022. Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2021 r. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa. <http:// geoportal.pgi.gov.pl/css/surowce/images/2021/bilans_2021.pdf> (dostęp: 16.05.2023).
• Ślizowski J., Urbańczyk K., Lankof L., Serbin K., 2011. Analiza zmienności polskich pokładów soli kamiennej w aspekcie magazynowania gazu. Wiertnictwo, Nafta, Gaz, 28(1–2):431–443.
• Zeljaś D., 2020. Magazyny gazu ziemnego w cechsztyńskich formacjach solnych elementem bezpieczeństwa energetycznego Polski. Przegląd Geologiczny, 68(11): 824–832.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).