Charakterystyka poziomów zbiornikowych i uszczelniających formacji jury i triasu północnego Mazowsza pod kątem geologicznego składowania CO2 na podstawie danych z głębokich otworów wiertniczych

• Autorzy: Feldman-Olszewska A. , Adamczyk-Biały T. , Becker A.

Warianty tytułu

EN

Characterization of the Jurassic and Triassic reservoirs and seals from north Mazovia as a candidate site for CO2-storage based on data from deep boreholes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dane geologiczne i geofizyczne dotyczące osadów jury i triasu z 53 otworów wiertniczych rejonu północnego Mazowsza zostały przeanalizowane w kontekście możliwości bezpiecznego składowania CO2 w głębokich poziomach wodonośnych. Najbardziej perspektywiczne zarówno ze względu na właściwości petrofizyczne, rozkład miąższości, jak i wykształcenie facjalne są osady najniższego odcinka jury środkowej (aalen dolny) oraz jury dolnej (formacje: borucicka, drzewicka, ostrowiecka, olsztyńska i dolny odcinek formacji zagajskiej). Spośród przeanalizowanych poziomów triasowych, piaskowce poziomu piaskowca trzcinowego wykazują porowatości spełniające kryteria dla składowania CO2, przy często zbyt niskich przepuszczalnościach. Poziomy uszczelniające dla zbiorników jurajskich stanowią odpowiednio utwory iłowcowo-mułowcowe profili: środkowego odcinka bajosu górnego, aalenu górnego, formacji ciechocińskiej oraz górnego odcinka formacji zagajskiej. Nie wszędzie w równym stopniu spełniają one wymagane kryteria miąższościowe, facjalne i petrofizyczne. Na całym obszarze osady triasu górnego (warstwy nidzickie oraz częściowo warstwy bartoszyckie) tworzą iłowcowo-mułowcowy poziom o dobrych parametrach uszczelniających i miąższości powyżej 100 m.

EN

Jurassic and Triassic sediments encountered in 53 deep wells from northern Mazovia were interpreted geologically and geophysically in terms of CO2 storage potential. Reservoir horizons with the most favourable petrophysical properties, thickness patterns and facies were detected within the Middle Jurassic (Lower Aalenian) and Lower Jurassic (Borucice Fm., Drzewica Fm., Ostrowiec Fm., Olsztyn Fm. and lower part of the Zagaje Fm.). The Upper Triassic Schilfsandstein sandstone horizon has been characterized by porosities meeting the CO2 storage criteria. The permeability however is too low in most cases. The thickness, facial and petrophysical criteria of the Jurassic sealing horizons of the middle part of the Upper Bajocian, Upper Aalenian, Ciechocinek Fm. and of the upper part of the Zagaje Fm. are not equally adequate throughout the area. The Upper Triassic Nidzica beds and partially Bartoszyce beds form a sealing horizon of good petrophysical properties and exceeding 100 m in thickness across the whole study area.

Słowa kluczowe

PL

kryteria bezpiecznego geologicznego składowania CO2; poziomy zbiornikowe; poziomy uszczelniające; parametry petrofizyczne

EN

CO2 storage criteria; reservoirs; seals; petrophysical parameters

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 448 (1)
• Strony: 27--46
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys.

Twórcy

autor

Feldman-Olszewska A.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Adamczyk-Biały T.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Becker A.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• [1] CHADWICK A., ARTS R., BERNSTONE C., MAY F., THIBEAU S., ZWEIGEL P. (red.), 2006 — Best practice for the storage of CO2 in saline aquifers, observations and guidelines from the SACS and CO2STORE projects. Raport projektu CO2 STORE, dostępny na stronie: www.co2store.org
• [2] DADLEZ R., MAREK S., 1983a — Tektonika. Kompleks cechsztyńsko-mezozoiczny. W: Budowa geologiczna niecki warszawskiej (płockiej) i jej podłoża. Pr. Inst Geol.,103: 216-221.
• [3] DADLEZ R., MAREK S., 1983b — Mapa jednostek strukturalnych kompleksu cechsztyńsko-mezozoicznego. W: Budowa geologiczna niecki warszawskiej (płockiej) i jej podłoża. Pr. Inst. Geol., 103: 7.
• [4] FELDMAN-OLSZEWSKA A., 2005 — Środowiska sedymentacji w jurze środkowej Kujaw. Praca doktorska. Centr. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [5] FELDMAN-OLSZEWSKA A., 2012 — Wyniki badań sedymentologicznych utworów jury środkowej w otworach wiertniczych Wojszyce IG 1/1a, IG 3, IG 4. W: Wojszyce IG 1/la, IG 3, IG 4 ;red. A. Feldman-Olszewska). Profile Głęb. Otw. Wiert. Państw. Inst. Geol., w druku.
• [6] FELDMAN-OLSZEWSKA A., ADAMCZAK T., SZEWCZYK J., 2010 — Charakterystyka struktur Zaosia i Jeżowa pod kątem geoogicznego składowania CO2 na podstawie informacji z głębokich otworów wiertniczych. Biul. Państw. Inst Geol., 439: 17-28.
• [7] FRANCZYK M., 1983 — Stratygrafia i paleontologia. Retyk i jura dolna. W: Budowa geologiczna niecki warszawskiej (płockiej) i jej podłoża. Pr. Inst. Geol., 103: 124-138.
• [8] GAJEWSKA I., SENKOWICZOWA H., SIKORSKA-JAWOROWSKA M., JAWOROWSKI K., 1997a — Trias środkowy. W: Epikontynentalny perm i mezozoik w Polsce (red. S. Marek, M. Pajchlowa). Pr. Państw. Inst. Geol., 143: 133-150.
• [9] GAJEWSKA I., DECZKOWSKI Z., MALISZEWSKA A., MARCINKIEWICZ T., 1997b — Trias górny. W: Epikontynentalny perm i mezozoik w Polsce (red. S. Marek, M. Pajchlowa). Pr. Państw. Inst. Geol., 143: 151-194.
• [10] NARKIEWICZ M., DADLEZ R., 2008 — Geologiczna regionalizacja Polski – zasady ogólne I schemat podziału w planie podkenozoicznym i podpennskim. Prz. Geol., 56, 5: 391-397.
• [11] PIEŃKOWSKI G., 2004 — The epicontinental Lower Jurassic of Poland. Pol. Geol. Inst. Spec. Papers, 12.
• [12] RYLL A., 1983 — Stratygrafia i paleogeografia. Jura środkowa. W: Budowa geologiczna niecki warszawskiej (płockiej) i jej podłoża. Pr. Inst. Geol., 103: 138-148.
• [13] SZEWCZYK J., 1998 — Kalibracja „starych" pomiarów neutronowych. Materiały VII konf. Nauk.-tech.: 322-333. Koninki.
• [14] SZYPERKO-TELLER A., GAJEWSKA I., FRANCZYK M., 1983 — Stratygrafia i paleogeografia. Trias dolny (pstry piaskowiec). Wapień muszlowy i kajper. Retyk i jura dolna. W: Budowa geologiczna niecki warszawskiej (płockiej) i jej podłoża. Pr. Inst. Geol., 103: 102-138.
• [15] SZYPERKO-TELLER A., SENKOWICZOWA H., KUBERSKA M., 1997 — Trias dolny (pstry piaskowiec). W: Epikontynentalny perm i mezozoik w Polsce (red. S. Marek, M. Pajchlowa). Pr. Państw. Inst. Geol., 143: 83-132.

Uwagi

PL

Artykuł w: Część 1, Składowanie i magazynowanie w strukturach geologicznych