Zagrożenie klimatyczne w kontekście zagrożeń naturalnych w kopalniach podziemnych

• Autorzy: Trenczek S.

Warianty tytułu

EN

Climatic hazard in the context of natural hazards in underground mines

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Omówiono czynniki wpływające na wzrost zagrożenia klimatycznego oraz rodzaje transportu ciepła. Opisano zmianę stanu powietrza związaną z jego jednoczesnym nagrzewaniem i nawilżaniem — entalpię właściwą. Scharakteryzowano rozpoznawanie potencjalnego zagrożenia klimatycznego oparte na najprostszych sposobach wskazywania temperatury pierwotnej górotworu oraz kryteriach określających poziomy krytyczne, a także na wskaźniku klimatycznym. Przedstawiono — skrótowo — wyniki badań przeprowadzonych na przestrzeni ostatnich 15 lat w rejonach ścian, w trzech różnych okresach, pod kątem wstępujących tam warunków naturalnych. Na tym tle zobrazowano przyrost procentowy rejonów eksploatacyjnych objętych zagrożeniem klimatycznym. W ostatniej części odniesiono się do badań z roku 2010 w kontekście pozostałych zagrożeń oraz podano podział wszystkich zagrożeń naturalnych pod względem częstości ich występowania. W podsumowaniu zaakcentowano, że za około 5-8 lat częstość występowania zagrożenia klimatycznego wzrośnie i znajdzie się ono w grupie zagrożeń o wysokiej częstości postępowania.

EN

The article discusses the factors stimulating the increase of climatic hazards and presents the kinds of heat transport. The author described the change in the air condition related to its simultaneous heating and humidification — enthalpy. The potential climatic hazard was characterized, based on the simplest methods of measuring primary temperature of the rock mass, on the criteria which determine critical levels, and on the climate index. The results of tests conducted during the last 15 years were presented in brief. The tests had been carried out in three different periods with respect to the existing natural conditions. On this basis the percentage increase of exploitation areas under climatic hazards was presented. In the final part of the article the author referred to the tests made in 2010 in the light of the remaining hazards and presented the division of all natural hazards with respect to the frequency of their occurrence. In the conclusion, it was stressed that within the next 5-8 years the frequency of occurrence of the climatic hazard is likely to increase and get into the group of hazards with high frequency of occurrence.

Słowa kluczowe

PL

zagrożenia klimatyczne; zagrożenia naturalne; kopalnie podziemne

EN

climatic hazards; natural hazards; underground mines

• Wydawca: Instytut Technik Innowacyjnych EMAG
• Czasopismo: Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa
• Rocznik: 2013
• Tom: R. 51, nr 2
• Strony: 5--14
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Trenczek S.

• Instytut Technik Innowacyjnych EMAG

Bibliografia

• 1. Chmura K., Chudek M.: Geotermomechanika górnicza, cz. 1. Geotermika. Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice 1992.
• 2. Dokumentacja projektu strukturalnego Nr UDA-POIG.01.03.01- 048/08-00 pt. „Informatyczny system wspomagania kompleksowego zarządzania zagrożeniami górniczymi”. Zadanie 4. „Architektura systemu i jego komponenty”; etap pt. „Opracowanie danych o warunkach naturalnych i zagrożeniach występujących w rejonach ścian kopalń KHW S.A., JSW S.A., KW S.A.”; opracowanie: Domański J., Jakubów A., Szarafiński M., GIG, Katowice 2010, niepublikowana.
• 3. Holek S.: Opracowanie potencjału ruchu wilgoci i opartych na nim metod prognozowania mikroklimatu wyrobisk. W: Prace GIG. Seria Dodatkowa. Katowice 1990.
• 4. Frycz A.: Klimatyzacja kopalń, Wyd. „Śląsk", Katowice 1981.
• 5. Knechtel J.: Wpływ temperatury pierwotnej skał i warunków przewietrzania na strumienie ciepła i wilgoci płynące z górotworu do wyrobiska. Materiały 10. Sesji Międzynarodowego Biura Termofizyki Gómiczej „IBMT 2005”, Gliwice, luty 2005, Wyd. Pol. Śl., Gliwice 2005.
• 6. Madeja-Strumińska B., Strumiński A.: Aerotermodynamika górnicza, Wyd. „Śląsk". Katowice 1998.
• 7. Mizerski W.: Tablice matematyczno-fizyczno-astronomiczno-chemiczne, Wyd. Adamantan, Warszawa 2002.
• 8. Polska Norma PN- G-04038. Pomiar temperatury pierwotnej.
• 9. Propozycja rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych - wg stanu na 31.12.2012 r.
• 10. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 czerwca 2002 r. w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych. Dz. U. Nr 94, poz. 841 z późn. zm.
• 11. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych. Dz.U. Nr 139 z 2002 r., poz. 1169 z późn. zm.
• 12. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 12 czerwca 2002 r. w sprawie ratownictwa górniczego. Dz. U. Nr 94, poz. 838 z późn. zm.
• 13. Sposoby prowadzenia akcji ratowniczych w trudnych warunkach mikroklimatu w podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych, Wyd. CSRG Bytom, luty 2002.
• 14. Trenczek S.: Prognoza zagrożenia pożarami endogenicznymi ścian zawałowych w kopalniach węgla kamiennego, Praca doktorska AGH, Kraków 2001.
• I5. Trenczek S.: Rozpoznanie spektrum zagrożeń naturalnych występujących w rejonach ścian wydobywczych. W: Zarządzanie prewencją zagrożeń górniczych wspomagane narzędziami informatycznymi, red. J. Kabiesz, Wyd. GIG, ISBN 978-83-61126-49-2, Katowice 2012, s. 147-154.
• 16. Trenczek S., Wierzbiński K., Krzystanek Z., Tejszerski J.: Zintegrowany system kontrolno pomiarowy zagrożeń: wentylacyjnego, metanowego i pożarowego, w rejonach ścian wybieranych podpoziomowo, cz. II. Dokumentacja Centrum EMAG pracy badawczej nr 309.0016: Badania wspólne sieci naukowej - Zintegrowany Instytut Naukowo-Technologiczny - etap 7., Katowice, grudzień 2007, niepublikowana.
• 17. Trenczek S., Wierzbiński K., Krzystanek Z.: Uwarunkowania ścian wybieranych podpoziomowo w aspekcie ich monitorowania i zabezpieczanie załogi. W: Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko, Wydanie Specjalne Nr 1/2008, s. 33-52.
• 18. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze. Dz. U. Nr 163, poz. 981.
• 19. Wacławik J., Cygankiewicz J., Knechtel J.: Warunki klimatyczne w kopalniach, Wyd. PAN, Kraków 1998.
• 20. Wacławik J.: Prognoza kopalnianych warunków klimatycznych z uwzględnieniem wpływu wilgoci. W: Zeszyty Naukowe AGH, Górnictwo, z. 33, Kraków 1971.