Uwęglony i zsylifikowany pień kordaita w warstwach libiąskich (westfal D – moskow) koło Chrzanowa, Górnośląskie Zagłębie Węglowe

• Autorzy: Lipiarski I. , Pawlikowski M.

Warianty tytułu

EN

Carbonified and silicified cordaitalean wood in the Libiąż Beds (Westphalian D – Moscovian) near Chrzanów, Upper Silesian Coal Basin, Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The sample in the formof the drill core 9 cm long and 6 cm in diameter reveals exclusively secondary wood. No growth rings have been observed. Tracheids have the width 20–50 μm (mean 25 μm) in the tangential section. Pitting on the radial walls is mainly uniseriate, partly biseriate or triseriate. The uniseriate pits are circular or oval. The biseriate and triseriate pits are polygonal (often hexagonal), distributed adjacent to each other, and densely cover the whole width of the walls. The diameter of the pits is 12±2 μm. The poruses are circular. Medullary rays are mostly uniseriate, composed of 1–46 layers; mostly between a fifteen or so and 30 layers. As the investigations are at the preliminary stage, the author prefers to use only the generic term to name the wood, namely Dadoxylon sp., without giving it a species designation. Mineralogical investigation of silicified wood was conducted using polarizing light microscope. Observations showed various the optical orientation of quartz crystals filling up cells of wood. It is observed as differentiated disapperance of polarized light. This phenomenon documents that beginning of growth of quartz crystals (center of crystallization) was located at various places of cell walls. This situation is the result of beginning of destruction of organic compounds of wall structure of cells at various places. Additionally investigation documents various intensity of silification of cordaitalean structure. Because of this the process of silification is different at various parts of tissues and one can observe parts fully petrified and completely without mineralization. The structure of wood tissues is at same places damaged by crystallizing quartz. This phenomenon is observed at the tissues where silification was continued and size of newly formed quartz crystals is overgrowth size wood cells of wood. Mentioned zones of cell destruction are especially well seen at placed where silification developed parallel to orientation of biological wood structures. In summary one can say that mentioned processes were the reason of only partial petrification (silification) of examined cordaitalean second wood.

Słowa kluczowe

PL

zsilikonowane i uwęglone drewno; paleobotanika; petrografia; Dadoxylon; Górnośląskie Zagłębie Węglowe; Polska

EN

silicified and carbonificated wood; palaeobotany; petrography; Dadoxylon; Late Pennsylvanian; Upper Silesian Coal Basin; Poland

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 62, nr 1
• Strony: 22–--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys.

Twórcy

autor

Lipiarski I.

• Katedra Geologii Złożowej i Górniczej,Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Pawlikowski M.

• 2 Katedra Mineralogii, Petrografii i Geochemii,Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, al. Mickiewicza 30, 30-059 Krakow

Bibliografia

• 1. BRZYSKI B. 1969 - Struktury tkankowe skamieniałych szczątków flory karbońskiej (namur A) z Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Acta Palaebot., 10 (1): 3-98.
• 2. DIMICHELE W.A., PFEFFERKORN H.W. & GASTALDO R.A. 2001 - Response of Late Carboniferous and Early Permian plant communities to climate change. Annl. Rev. Earth and Planet Sci., 29: 461-487.
• 3. DZIEDZIC K. 1958 - O nowym stanowisku skrzemieniałych pni w karbonie górnym Niecki Śródsudeckiej. Rocz. Pol. Tow. Geol., 28 (4): 427-434.
• 4. FRENTZEN K. 1931 - Studien über die fossilen Holzer der Sammelgattung Dadoxylon Endl. Teil I, II, V-a. Abh. d. Heidelb. Ak. d. Wiss. Math.-naturw. Kl. 16 und 19. Berlin-Leipzig. Beiträge zum Oberrheinischen Fossilkatalog 6.
• 5. HOLCER Z. & PAWLIKOWSKI M. 1994 - Badania mineralogiczne skrzemionkowanych pni i arkozy kwaczalskiej. Arch. Miner., 50 (1): 69-88.
• 6. HAVLENAV. 1964 - Geologie uhelných ložisek. 2. Naklad. Českoslov. Akad., Praha. s. 437
• 7. KUCHA H. & LIPIARSKI I. 1998 - Mineralogy and geochemistry of sulphides from coal seams, Upper Silesian Coal Basin, Poland. Miner. Pol., 29 (2): 23-40.
• 8. KWIECIŃSKA B. & HEFLIK W. 1963 - Badania petrograficzne i paleobotaniczne nad skrzemieniałym pniem drzewnym z okolic Wałbrzycha. Zesz. Nauk. Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Geol., 61 (5): 25-40.
• 9. LIPIARSKI I. 2001 - Pstre utwory jako wynik fosylnego wietrzenia i termicznego przeobrażenia utworów karbonu w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym.[W:] Lipiarski I. (red.) Materiały 24. sympozjum „Geologia formacji węglonośnych Polski”. Wyd. AGH, Kraków: 53-58.
• 10. LIPIARSKI I. 2006 - Najmłodsze utwory karbonu - warstwy z Kwaczały - Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Documenta Geonica, 6: 105-109.
• 11. MENCL V., MATYSOVÁ P. & SAKALA J. 2009 - Silicified wood from the Czech part of the Intra Sudetic Basin (Late Pennsylvanian, Bohemian Massif, Czech Republic): systematics, silicification and palaeoenvironment. N.Jb.Geol. Paläont. Abh., 252 (3): 269-288.
• 12. PEŠEK J. 1968 - Kvýznamu araukaritů pro stratigrafii sedimentů plzeňské pánve. Časopis pro mineralogii a geologii, 13 (2): 213-214.
• 13. PEŠEK J. I in., 2001- Geologie a ložiska svrchnopaleozoických limnických pánví České republiky. Český geologický ústav, Praha. s. 243.
• 14. PHILIPPE M. 2011 - How many species of Araucarioxylon? Comptes Rendus Paleovol, 10: 201-208.
• 15. RACIBORSKI M. 1889 - O niektórych skamieniałych drzewach okolic Krakowa. Spraw. Komisji Fizjograficznej Akademii. Umiejętności, 29.
• 16. REYMANÓWNA M. 1962 - On Dadoxylon schrollianum with pith and other Dadoxyla from the Upper Carboniferous in south Poland. Acta Palaebot, 3 (1): 1-20.
• 17. SIEDLECKI S. 1954 - Utwory paleozoiczne okolic Krakowa (zagadnienia stratygrafii i tektoniki). Biul. Inst. Geol., 73: 1-415.
• 18. SKOČEK V. 1970 - Silicifikovaná dřeva ve středočeském permokarbonu. Vestnik Ustředněho ústavu geologického, 45: 87 - 93.
• 19. TURNAU-MORAWSKAM. 1959 - Zagadnienie mineralizacji drzew skamieniałych. Rocz. Pol. Tow. Geol., 28, (4): 409-426.
• 20. TURNAU-MORAWSKA M. & JAHN M. 1953 - Orientacja optyczna ziarn kwarcu w drzewie skamieniałym okolic Chrzanowa. Rocz. Pol. Tow. Geol., 22 (2): 177-186.
• 21. VOGELLEHNER D. 1964 - Zur Nomenklatur der fossilen Holzgattung Dadoxylon Endlicher 1847. Taxon, 13: 233-237.