Transformacja cywilnych służb specjalnych RP w latach 1989–2014 : próba refleksji

• Autorzy: Dobrzycki P.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem przedmiotowego opracowania jest ukazanie procesu transformacji, jaką w latach 1989-2014 przeszły cywilne służby specjalne RP. W tym celu przedstawiono ewolucję przemian w zakresie organizacji tych instytucji oraz przeobrażenia, które następowały w odniesieniu do systemu nadzoru i kontroli. Ponadto, w pracy naszkicowano także obraz zagrożeń jakie były i jakie pozostają w zainteresowaniu cywilnych służb specjalnych RP.

EN

The aim of the study is to present the process of transformation of the Polish civil special services in the years 1989-2014. To this end the evolving changes affecting the organizational structure of the relevant institutions along with the accompanying adjustments in the scope of the supervisory and control system are discussed. Additionally, the nature of the past and current threats is outlined in the context of the competencies of the Polish civil special services.

Słowa kluczowe

PL

transformacja; cywilne służby specjalne; bezpieczeństwo zewnętrzne; bezpieczeństwo wewnętrzne

EN

transformation; civil security services; security; internal security

• Wydawca: Towarzystwo Wiedzy Obronnej
• Czasopismo: Wiedza Obronna
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 1-2
• Strony: 75--104
• Opis fizyczny: Bibliogr. 45 poz.

Twórcy

autor

Dobrzycki P.

• Doktorant Wydziału Bezpieczeństwa Narodowego Akademii Sztuki Wojennej

Bibliografia

• 1. Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego RP, BBN, Warszawa 2014.
• 2. Bożek M., Czuryk M., Karpiuk M., Kostrubiec J., Służby specjalne w strukturze władz publicznych – zagadnienia prawnoustrojowe, Warszawa 2014.
• 3. Bożek M., Pozycja prawna Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Emów 2003.
• 4. Chlasta G., Czterech, Warszawa 2014.
• 5. Dudek A., Historia polityczna Polski w latach 1989-2012, Warszawa 2013.
• 6. Galicki Z., Status prawny służb specjalnych w wybranych państwach zachodnich, Warszawa 1996.
• 7. Grzegorowski Z., Służby specjalne a bezpieczeństwo państwa, Toruń 2013.
• 8. Hoc S., Geneza Ustawy o Urzędzie ochrony Państwa, [w:] Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, wydanie specjalne z okazji 80. rocznicy urodzin Krzysztofa Kozłowskiego, pierwszego Szefa Urzędu Ochrony Państwa, Warszawa 2011.
• 9. Kieżun W., Patologia transformacji – wydanie uzupełnione, Warszawa 2013.
• 10. Kitler W., Bezpieczeństwo narodowe RP Podstawowe kategorie Uwarunkowania System, Warszawa 2011.
• 11. Kitler W., Model zarządzania bezpieczeństwem narodowym, [w:] Kierowanie bezpieczeństwem narodowym, red. B. Wiśniewski, B. Zdrodowski, Warszawa 2008.
• 12. Kosobudzki T., Bezpieka w MSZ. Służby specjalne w polityce zagranicznej RP w latach 1989-1997, Kielce-Warszawa 1998.
• 13. Kozieł W., Ewolucja systemu kontroli i nadzoru nad służbami specjalnymi w Polsce, [w:] Bezpieczny obywatel – bezpieczne państwo, red. J. Widacki i J. Czapska, Lublin 1998.
• 14. Kraj K., Rewolucja czy ewolucja – od Służby Bezpieczeństwa do Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, [w:] Służby Specjalne w systemie bezpieczeństwa państwa. Przeszłość-Teraźniejszość-Przyszłość. Materiały i Studia, red. A. Krzak i D. Gibas-Krzak, SzczecinWarszawa 2012.
• 15. Makarski A., Centrum Antyterrorystyczne Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Geneza, zasady działania oraz doświadczenia po pierwszym roku funkcjonowania, [w:] Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, nr 2/2010.
• 16. Małecki G., UOP na tle innych służb europejskich, [w:] Urząd Ochrony Państwa 1990-2002, Warszawa 2015.
• 17. Misiuk A., Służby specjalne II Rzeczypospolitej, Warszawa 1998.
• 18. Misiuk A., Instytucjonalny System Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Warszawa 2013.
• 19. Niemczyk P., BAI, [w:] Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, wydanie specjalne 20-lecie UOP/ABW, Warszawa 2010.
• 20. Pawlikowicz L., Tajny Front Zimnej Wojny. Uciekinierzy z polskich służb specjalnych 1956-1964, Warszawa 2004.
• 21. Piekarski M., Bezpieczeństwo wewnętrzne Polski w latach 1989-2013. Wybrane aspekty, Warszawa 2013.
• 22. Piotrowski P., Przemiany w MSW w latach 1989-1990, „Biuletyn IPN” 2006 nr 3.
• 23. Polskie Służby Specjalne – Słownik, red. K.A. Wojtaszczyk, Warszawa 2011.
• 24. Raport z działalności Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w 2014 r., Warszawa 2015.
• 25. Rowicka D., Ewolucja systemu kontroli i nadzoru nad służbami specjalnymi w Polsce, [w:] Bezpieczny obywatel – bezpieczne państwo, red. J. Widacki, J. Czapska, Lublin 1998.
• 26. Siemiątkowski Z., Transformacja służb specjalnych w latach 90. XX w. Dylematy rozwoju, [w:] Urząd Ochrony Państwa 1990-2002, Warszawa 2015.
• 27. Siemiątkowski Z., Wywiad a władza. Wywiad cywilny w systemie sprawowania władzy politycznej PRL, Warszawa 2009.
• 28. Służby specjalne – programowanie, nadzór i koordynacja, Warszawa 2003.
• 29. Zalewski S., Służby specjalne w państwie demokratycznym, wyd. 2, Warszawa 2005.
• 30. Zalewski S., Cywilna kontrola służb specjalnych w Polsce, [w:] Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, wydanie specjalne, 20-lecie UOP/ABW.
• 31. Żebrowski A., Wpływ przemian ustrojowych na bezpieczeństwo Polski. Wybrane problemy, [w:] Bezpieczeństwo RP Wczoraj i Dziś – Studia z zakresu bezpieczeństwa państwa, red. M. Śliwa, A. Żebrowski, R. Kłaczyński, Kraków 2014.
• 32. Żebrowski A., Ewolucja polskich służb specjalnych. Wybrane obszary walki informacyjnej (Wywiad i kontrwywiad w latach 1989-2003), Kraków 2005.
• Akty prawne
• 1. Ustawa z dn. 24 maja 2002 o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu. 2. Ustawa z dn. 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym.
• 3. Ustawa z dn. 9.06.2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego (Dz.U. Nr 104, z późn. zm.).
• 4. Ustawa o Urzędzie Ochrony Państwa z dnia 6 kwietnia 1990 r.
• 5. Ustawa z dnia 25 kwietnia 1996 r. o zmianie ustawy o Policji oraz ustawy o Urzędzie Ochrony Państwa.
• 6. Ustawa z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych. Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. 7. Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o zmianie ustawy o zarządzaniu kryzysowym (Dz.U. z 2009 r. nr 131, poz. 1076).
• 8. Zarządzenie Nr 110 Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 2012 r. zmieniające zarządzenie w sprawie nadania statutu Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
• 9. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 6 grudnia 1996 r. w sprawie nadania statutu Urzędowi Ochrony Państwa.
• 10. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 stycznia 1997 r. w sprawie ustalenia szczegółowego zakresu działania Ministra – członka Rady Ministrów Zbigniewa Siemiątkowskiego.
• 11. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 listopada 1997 r. w sprawie ustalenia szczegółowego zakresu działania Ministra – członka Rady Ministrów Janusza Pałubickiego.
• 12. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 listopada 2005 r. w sprawie ustalenia szczegółowego zakresu działania Ministra – członka Rady Ministrów zakresu działania Ministra – członka Rady Ministrów Zbigniewa Wassermana.
• 13. Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 września 2014 r. w sprawie szczegółowego zakresu działań Ministra – Członka Rady Ministrów Jacka Cichockiego w zakresie koordynacji służb specjalnych.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).