Analiza inkluzji fluidalnych w minerałach w skałach osadowych Polski - przegląd ogólny i uwagi

Jarmołowicz-Szulc, K.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Analiza inkluzji fluidalnych w minerałach w skałach osadowych Polski - przegląd ogólny i uwagi

Autorzy

Jarmołowicz-Szulc K.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Fluid inclusion analysis of minerals in sedimentary rocks in Poland – an overview and remarks

Języki publikacji

Abstrakty

Przedstawiono charakterystykę i wyniki mikrotermometrycznych badań inkluzji fluidalnych występujących w spoiwie skał osadowych wieku od kambru po perm oraz od jury po paleogen i miocen. Inkluzje mają charakter pierwotny i wtórny; na ogół są jedno- lub dwu-, rzadziej trójfazowe. Wypełniają je paleofluidy o zróżnicowanym składzie i różnej gęstości. Temperatura homogenizacji, która stanowi przybliżenie temperatury zamknięcia fluidu w minerale, wykazuje zmienność związaną z rodzajem spoiwa i z historią geologiczną badanego obszaru. Zasolenie fluidów również jest zmienne i zależy od rodzaju spoiwa i od lokalizacji. Połączenie analiz inkluzji np. z badaniami izotopowymi pozwala na szerszą interpretację wyników oznaczeń mikrotermometrycznych.

Characteristics and results of microthermometric studies of fluid inclusions which occur in the cements of sedimentary rocks of the age oscillating form Cambrian to Permian and from Jurassic to Paleogene and Miocene are presented. The inclusions studied are primary and secondary in origin. They display one, two or, less frequently, three phases. The inclusions are filled by the paleofluids of variable compositions and densities. The homogenization temperature, which corresponds to the minimum estimation of the trapping temperature, shows variability in respect to the cement type and geological history of the study area. Salinities of fluids are also variable in respect to the cement type and locality. Wider interpretation of the microthermometric analyses is enabled when they are combined, e.g., with the isotopic studies.

Słowa kluczowe

inkluzje fluidalne kambr dewon karbon perm jura paleogen miocen

fluid inclusions Carboniferous Permian Jurassic Paleogene Miocene Cambrian Devonian

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

Rocznik

2015

Tom

nr 464

Strony

25--41

Opis fizyczny

Bibliogr. 54 poz., 2 tabl., tab., wykr.

Twórcy

autor

Jarmołowicz-Szulc K.

katarzyna.jarmolowicz-szulc@pgi.gov.pl

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

1. AULSTEAD K.L., SPENCER R.J., KROUSE H.R., 1988 — Fluid inclusion and isotopic evidence on dolomitization, Devonian of western Canada. Geochim. Cosmochim. Acta, 52: 1027–1035.
2. BAKKER R.J., 2003 — Package FLUIDS 1. Computer programs for analysis of fluid inclusion data and for modeling bulk fluid properties. Chem. Geol., 194: 3–23.
3. BAKKER R.J., 2009 — Package FLUIDS. Part 3: correlations between equations of state, thermodynamics and fluid inclusions. Geofluids, 9: 63–74.
4. BAKKER R.J., 2012 — Package FLUIDS. Part 4: thermodynamic modeling and purely empirical equations for H2O–NaCl–KCl. Min. Petrol., 105: 1–29.
5. BAKKER R.J., BROWN P.E., 2003 — Chapter 7. Computer modeling in fluid inclusion research. W: I. Samson i in. (red.). Fluid inclusions. Min. Assoc. Can. Short Course Ser., 32: 185–203
6. BODNAR R.J., 2003 — Chapter 4. Introduction to aqueous-electrolyte fluid inclusions. W: I. Samson i in. (red.). Fluid inclusions. Min. Assoc. Can. Short Course Ser., 32: 81–101.
7. BROWN P.E., 1989 — FLINCOR: a microcomputer program for the reduction and investigation of fluid-inclusion data. Am. Min., 74: 1390–1393.
8. BURRUSS R.C., 1981 — Hydrocarbon fluid inclusions in studies of sedimentary diagenesis. W: L.S. Hollister, M.L. Crawford (red.) A short course in fluid inclusions. Min. Assoc. Can. Short Course Handbook, 6: 138–156.
9. DUDOK I.V., KOTARBA M., JARMOŁOWICZ-SZULC K., 2002 — Employment of pyrolitic methods in geochemical studies of organic matter of the vein formation in the flysch of the Carpathian Mts. Geol. Geokhim. Goriuch. Kop., 1: 76–87.
10. GOLDSTEIN R.H., REYNOLDS T.J., 1994 — Systematics of fluid inclusions in diagenetic minerals. SEPM Short Course, 31.
11. GOLDSTEIN R.H., ROSSI D., 2002 — Recrystallization in quartz overgrowths. J. Sed. Res., 72: 432–440.
12. JANKOWSKI L., JARMOŁOWICZ-SZULC K., 2009 — Particular tectonic zones (the mélange zones) as potential and significant paths for fluid migration and mineral formation. Mineralog. Rev., 59, 1: 31–44.
13. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 1993 — Wstępne badania inkluzji fluidalnych w skałach czerwonego spągowca. W: A. Maliszewska, M. Kuberska (red.) Analiza petrograficzna wypełnienia przestrzeni porowej w skałach osadowych czerwonego spągowca zachodniej części Niżu Polskiego. Narod. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
14. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 1995a — Fluid inclusions in the studies of the Permian sedimentary rocks from the Polish Lowland. W: XIII International Congress on Carboniferous–Permian (XIII ICC-P), August 28–September 2, 1995, Kraków, Poland. Abstracts: 61. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
15. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 1995b — Fluid inclusions in diagenesis of the Cambrian sandstones. W: XIII European Current Research on Fluid Inclusions (ECROFI), Sitges, Hiszpania, 20–23.06.1995. Boll. Espanola Min., 18, 1 (Supplement): 1–2.
16. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 1997 — Zastosowanie inkluzji fluidalnych w cementach skal paleozoiku Niżu Polskiego w poszukiwaniach ropy i gazu. Narod. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
17. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 1998a — Studies on the filling of pore space in the Rotliegendes sedimentary rocks, SW Poland: fluid inclusions, luminescence, isotopes. W: D.A. Vanko, J.S. Cline (red.) PACROFI VII. Pan-American Conference on Research on Fluid Inclusions. Programs and Abstracts. Univ. Las Vegas, Las Vegas, Nevada, USA: 36.
18. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 1998b — Quartz cements in the Cambrian sandstones, Żarnowiec region, N Poland: a fluid inclusion study. Geol. Quart., 42, 3: 311–318.
19. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 1999a — Izotopowo-inkluzyjne badania spoiw diagenetycznych w obrębie złoża gazu Paproć–Cicha Góra. Prz. Geol., 47, 5: 476–477.
20. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 1999b — Systematyka inkluzji fluidalnych w wypełnieniach przestrzeni porowej skał osadowych paleozoiku Niżu Polskiego. Prz. Geol., 47, 6: 542–546.
21. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 2000 — Mineralogiczne i geochemiczne warunki tworzenia „diamentów marmaroskich” na podstawie badań inkluzji fluidalnych w minerałach żyłowych w Karpatach zewnętrznych. Narod. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
22. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 2001a — Badania inkluzji fluidalnych w spoiwie kwarcowym piaskowców kambru środkowego na obszarze Bloku Łeby w Morzu Bałtyckim – implikacje diagenetyczne, izotopowe i geochemiczne. Biul. Państw. Inst. Geol., 399: 1–90.
23. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 2001b — Charakterystyka wypełnień żyłowych w południowo-wschodniej części polskich Karpat (kalcyt, kwarc, bituminy). Prz. Geol., 49, 9: 785–792.
24. JARMOŁOWICZ-SZULC K. 2009a — Recent contribution to mineralogical and geochemical studies in the Carpathians. Mineralog. Rev., 59, 2: 42–55.
25. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 2009b — Mineralogical and geochemical approach to fissure fillings in selected Carpathian units. W: ECROFI-XX 20th Biennial Conferences: European current research on fluid inclusions. fluid and melt inclusions, using bubbles to decode the Earth. Granada, Spain, September 21–27, 2009. Programme and Abstracts. Cambr. Univ. Press, Cambridge: 119–120.
26. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 2009c — Analiza inkluzji fluidalnych w wypełnieniach przestrzeni porowej skał czerwonego spągowca w wybranych rejonach Niżu Polskiego. Prz. Geol., 57, 4: 343–349.
27. JARMOŁOWICZ-SZULC K., 2013 — Analiza inkluzji fluidalnych. W: A. Kozłowska i in. (red.) Diageneza syderytowych rud żelaza jury środkowej z północnego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich i obszaru częstochowsko-wieluńskiego. Arch. MNiSW, Warszawa.
28. JARMOŁOWICZ-SZULC K., DUDOK I.V., 2000 — Fluid inclusion studies in vein minerals of the Capathians, Poland–Ukraine. W: Abstracts of the 11th Congress of Regional Committee in Mediterranean Neogene Stratigraphy. Fes, 27–30 September 2000. Ministry of Industry, Commerce, Energy and Mines Organize, Morocco: 132.
29. JARMOŁOWICZ-SZULC K., DUDOK I.V., 2001 — Minerały żyłowe polskich i ukraińskich Karpat fliszowych. Prz. Geol., 49, 4: 341–342.
30. JARMOŁOWICZ-SZULC K., DUDOK I.V., 2005 — Migration of palaeofluids in the contact zone between the Dukla and Silesian units, Western Carpathians – evidence from fluid inclusions and stable isotopes in quartz and calcite. Geol. Quart., 49, 3: 291–304.
31. JARMOŁOWICZ-SZULC K., JASIONOWSKI M., 2009 — Fluid inclusion and isotopic characterization of diagenetic minerals in the SG-1 borehole, W Poland. W: ECROFI-XX 20th Biennial Conferences: European current research on fluid inclusions. fluid and melt inclusions, using bubbles to decode the Earth. Granada, Spain, September 21–27, 2009. Programme and Abstracts. Cambr. Univ. Press, Cambridge: 121–122.
32. JARMOŁOWICZ-SZULC K., JANKOWSKI L., 2011 — Analiza geochemiczna i korelacje genetyczne bituminów i skał typu czarnych łupków w jednostkach tektonicznych Karpat zewnętrznych w południowo-wschodniej Polsce i na obszarze przyległym. Biul. Państw. Inst. Geol., 444: 73–98.
33. JARMOŁOWICZ-SZULC K., DUDOK I.V., JANKOWSKI L., 2008 — Organic matter in the Carpathian rocks from Poland and Ukraine. W: 33rd International Geological Congress. Oslo, Norway, 6–14 August 2008.
34. JARMOŁOWICZ-SZULC K., KOZŁOWSKA A., KUBERSKA M., 2010a — Petrological studies, isotopic and fluid inclusion relations in the Miocene sandstones in the Polish segment of the Carpathian Foredeep. W: XIX Congress of the Carpathian-Balkan Geological Association. Thessaloniki, Greece, 23–26 September, 2010. Abstracts Volume. Geol. Balk., 39, 1/2: 174.
35. JARMOŁOWICZ-SZULC K., MATYASIK I., JANKOWSKI L., 2010b — Kontynuacja badań materii organicznej i minerałów w Karpatach – wyniki z obszaru pogranicza polsko-ukraińskiego. Pr. Nauk. INiG, 170: 689–694.
36. JARMOŁOWICZ-SZULC K., KOZŁOWSKA A., KUBERSKA M., 2011 — Temperature and isotopic relations in the Middle Miocene sandstones from the Ukrainian Carpathian Foredeep Basin – a reconnaissance study. Ann. Soc. Geol. Pol., 81: 79–86.
37. JARMOŁOWICZ-SZULC K., KARWOWSKI Ł., MARYNOWSKI L., 2012 — Fluid circulation and formation of minerals and bitumens in the sedimentary rocks of the Outer Carpathians – based on studies on the quartz-calcite-organic matter association. Mar. Petrol. Geol., 32, 1: 138–158.
38. JARMOŁOWICZ-SZULC K., KOZŁOWSKA A., KUBERSKA M., 2015 — Characteristics of diagenesis, isotopic relations and reservoir properties of the Middle Miocene sandstones in the Carpathian Foredeep (Poland and Ukraine). Geol. Quart., 59, 4: 750–761.
39. JASIONOWSKI M., 1997 — Zarys litostratygrafii osadów mioceńskich wschodniej części zapadliska przedkarpackiego. Biul. Państw. Inst. Geol., 373: 43–60.
40. KARWOWSKI Ł., DORDA J., 1986 — The mineral-forming environment of „Marmarosh Diamonds”. Min. Pol., 17, 1: 3–16.
41. KOTARBA M.J., WIĘCŁAW D., KOSAKOWSKI P., KOWALSKI A., 2005 — Potencjał węglowodorowy skał macierzystych i geneza gazu ziemnego akumulowanego w utworach miocenu zapadliska przedkarpackiego w strefie Rzeszowa. Prz. Geol., 53, 1: 67–76.
42. KOZŁOWSKA A.J., JARMOŁOWICZ-SZULC K.L., 2009 — Geochemical and mineralogical exploration of sandstones in the Lublin Carboniferous Basin, SE Poland. W: D.R. Lentz i in. (red.) Proceedings of the 24th International Applied Geochemistry Symposium. Fredericton, New Brunswick, Canada, June 1–4, 2009. T. 1. [b.w.], Canada: 377–380.
43. KOZŁOWSKA A., FELDMAN-OLSZEWSKA A., JARMOŁOWICZ-SZULC K., KUBERSKA M., MALISZEWSKA A., 2013 — Diageneza syderytowych rud żelaza jury środkowej z północnego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich i obszaru częstochowsko-wieluńskiego. Arch. MNiSW, Warszawa.
44. KUBERSKA M., 1999 — Etapy cementacji piaskowców czerwonego spągowca w świetle badań izotopowych. Prz. Geol., 47, 5: 477–478.
45. KUBERSKA M., 2004 — Diageneza osadów czerwonego spągowca w strefie Szczecinek–Bydgoszcz (Pomorze Zachodnie). Biul. Państw. Inst. Geol., 411: 87–168.
46. MALISZEWSKA A., KUBERSKA M., 1996 — Cementacja piaskowców czerwonego spągowca a ich porowatość i przepuszczalność. Nafta–Gaz, 9: 365–373.
47. MALISZEWSKA A., KUBERSKA M., 2009 — O badaniach izotopowych diagenetycznego illitu z piaskowców czerwonego spągowca Wielkopolski i Pomorza Zachodniego. Prz. Geol., 57, 4: 322–327.
48. MALISZEWSKA A., KUBERSKA M., KIERSNOWSKI H., JARMOŁOWICZ-SZULC K., JACKOWICZ E., LANGIER-KUŹNIAROWA A., BORKOWSKA B., 1997 — Modele diagenezy osadów czerwonego spągowca w zachodniej części Niżu Polskiego. Narod. Arch. PIG-PIB, Warszawa.
49. MALISZEWSKA A., KIERSNOWSKI H., KUBERSKA M., KOZŁOWSKA A., SIKORSKA M., JARMOŁOWICZ-SZULC K., 2008 — Litofacje i właściwości zbiornikowe piaskowców czerwonego spągowca na obszarze monokliny przedsudeckiej. Narod. Arch. PIG-PIB, Warszawa.
50. MUCHEZ P., MARSHALL J.D., TOURET J.L.R., VIAENE W.A., 1994 — Origin and migration of paleofluids in the Upper Visean of the Campine Basin, northern Belgium. Sedimentology, 41, 1: 133–145.
51. ROEDDER E., 1984 — Fluid inclusions. Rev. Min., 12.
52. SAMSON I., ANDERSON A., MARSHALL D. (red.), 2003 — Fluid inclusions. Analysis and interpretation. Min. Assoc. Can. Short Course Ser., 32
53. SHEPHERD T.J., RANKIN A.H., ALDERTON D.H.M., 1985 — A practical guide to fluid inclusion studies. Blackie, New York.
54. SIKORSKA M., 2000 — Provenance petrological study of the Upper Vendian and Cambrian clastic material; foreland of the Pomeranian Caledonides (northern Poland). Geol. Quart., 44, 3: 237–247.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-46de0978-09ee-45ff-bff0-db1b00e49eff