Propan. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

• Autorzy: Piotrowski J. P. , Szymańska J.

Warianty tytułu

EN

Propane

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Propan jest bezbarwnym gazem, skrajnie łatwo palnym, otrzymywanym z niżej wrzących frakcji ropy naftowej lub gazu naturalnego. Jest stosowany jako gaz palny, często w mieszaninach z butanem. Propan jest przyczyną ostrych zatruć, które mogą być wynikiem awarii w miejscu pracy lub w warunkach domowych. Związek o dużych stężeniach ma mdły, duszący zapach i działa depresyjnie na OUN. Krótkotrwałe narażenie na propan o stężeniach poniżej 18 000 mg/m3 nie wywoływało żadnych skutków u ludzi, a narażenie na związek o stężeniu 180 000 mg/m3 powodowało u osób narażonych zawroty głowy. Oblanie skóry ciekłym propanem powodowało uszkodzenie skóry, które mogło prowadzić do powstania martwicy. Stwierdzono, na podstawie wyników badań nad toksycznością ostrą propanu, na który narażano świnki morskie, że dopiero związek o stężeniach 43 000 ÷ 52 000 mg/m3 powoduje wystąpienie nieregularnego oddechu – pierwszego skutku działania propanu, a działanie depresyjne na OUN stwierdzono po narażeniu na związek o stężeniu 90 000 mg/m3. U małp narażanych na propan o stężeniu 1350 mg/m3 w ciągu 90 dni nie stwierdzono żadnych zmian. W dostępnym piśmiennictwie nie znaleziono danych na temat rakotwórczego działania propanu, a wyniki badania działania mutagennego testem Ames’a dały wynik negatywny. Wchłanianie propanu odbywa się głównie w drogach oddechowych. Informacje o stężeniach tkankowych propanu u ludzi pochodzą z wyników badań pośmiertnych – największe stężenia stwierdzano w tkance tłuszczowej, mózgu, wątrobie, nerkach, płucach i we krwi. Propan może wydalać się z powietrzem wydechowym i z moczem. Propan jest związkiem, powodującym asfiksję (uduszenie), ponieważ wypiera tlen z powietrza, może także działać depresyjnie na OUN. Istniejące wartości dopuszczalnych stężeń propanu w powietrzu zostały ustalone na podstawie wyników badań na zwierzętach (propan wykazuje słabe działanie biologiczne) i założeniu, że wartość NDS dla gazów nie powinna przekraczać 10% niższego poziomu wybuchowego (LEL). W Niemczech i USA (OSHA i NIOSH) obowiązująca wartość normatywna propanu wynosi 1800 mg/m3. Autorzy niniejszej dokumentacji, korzystając również z powyższych przesłanek, proponują dla propanu przyjęcie wartości NDS równej 1800 mg/m3.

EN

Propane is a colourless, extremely flammable gas obtained from lower boiling-point fractions of crude oil, or natural gas. It is used as fuel gas, often in combination with butane. At high concentrations, propane has a vapid smell. Propane may cause acute poisoning as a result of emergencies in the workplace or at home. At high concentrations, it is asphyxiating and depressive to the central nervous system (CNS). Short-lasting exposure to propane at concentrations below 18 000 mg/m3 do not cause any effects in humans, while in people exposed to concentrations as high as 180 000 mg/m3 it may produce vertigo. Liquid propane splashed on the skin causes skin lesion which may lead to dermal necrosis. Acute toxicity tests on guinea pigs have shown that exposures to propane at 43 000  52 000 mg/m3 result in irregular breathing, which is the first symptom of propane poisoning, while the CNS depressing effect in exposed animals is observed at 90 000 mg/m3. No changes were noted in monkeys exposed for 90 days to propane at 1350 mg/m3. No data could be located in the available literature concerning the carcinogenic activity of propane, and the results of the Ames test were negative. Propane is absorbed primarily through the respiratory tract. Information on propane concentrations in human tissues comes from post-mortem examinations. Highest propane concentrations have been detected in adipose tissue, brain, liver, kidneys, lungs, and blood. Propane is removed from the system in exhaled air and urine. Propane is a chemical causing asphyxia, because it expels oxygen from the air; it may also show a depressive Current admissible values of propane concentrations in the ambient air are based on the results of animal tests (propane shows a weak biological activity), while assuming that MAC (TWA) values for gases should not exceed 10% of the lower explosion level (LEL). In Germany and the USA, the admissible level for propane is 1800 mg/m3. Considering also the data quoted above, the authors of this report suggest for propane a MAC (TWA) value of 1800 mg/m3.

Słowa kluczowe

PL

propan; NDS; normatywy higieniczne

EN

propane; MAC (TWA) value; OEL; occupational exposure limit

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2004
• Tom: Nr 2 (40)
• Strony: 83--94
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., tab.

Twórcy

autor

Piotrowski J. P.

• Wydział Farmaceutyczny Uniwersytet Medyczny 90-151 Łódź ul. dr. J. Muszyńskiego 1

autor

Szymańska J.

• Wydział Farmaceutyczny Uniwersytet Medyczny 90-151 Łódź ul. dr. J. Muszyńskiego 1

Bibliografia

• 1. ACGIH Documentation of the Threshold Limit Values. Propane. Ed. 6. Supp. Cincinnati, Ohio 1999.
• 2. Aviado D.M. (1975) Toxicity of aerosol propellants in the respiratory and circulatory systems. X Proposed classification. Toxicology 3, 321-332.
• 3. Aviado D.M., Smith D.G. (1975) Toxicity of aerosol propellants in the respiratory and circulatory systems. VIII Respiration and circulation in primates. Toxicology 3, 241-252.
• 4. Cavender F. (1974) Aliphatic hydrocarbons. W: Patty’s Industrial hygiene and tyoxicology. 4 ed. Vol. II., part B. Toxicology. Red. G.D. Clayton, F.E. Clayton. Wiley, 1221-1229.
• 5. CHEMINFO (1999) Canadian Centre for Occupational Health and Safety [Baza komputerowa].
• 6. Chodera A., Mrozikiewicz A. (1982) Wpływ leków na krążenie. W: Farmakometric: doświadczalne metody badania leków. Red.: S. Rump i Z. Kleinrok. Warszawa, PZWL 241-258.
• 7. Coleman T.H. (1996) Injuries from propane gas grills. JAMA 275.
• 8. Drummond I. (1993) Light hydrocarbon gases: a narcotic, asphyxiant, or flammable hazard. Appl. Occup. Environ. Hyg. 8, 120-125.
• 9. Frank H. i in. (1980) Monitoring lipid peroxidation by breath analysis: endogenous hydrocarbons and their metabolic elimination. Toxicol. Appl. Pharmacol. 56, 337-344.
• 10. Fukunaga T. i in. (1996) Liquefied petroleum gas (LPG) poisoning: report of two cases and review of the literature. Forensic Sc. Intern. 82, 193-200.
• 11. Guide to occupational exposure values (1999). Compiled by the American Conference of Governmental Industrial Hygienists.
• 12. Haq M.Z., Hameli A.Z. (1980) A death involving asphyxiation from propane inhalation. J. Forensic Sc. 25, 25-28.
• 13. Hoffman D.J. (1990) Embryotoxicity and teratogenicity of environmental contaminants to bird eggs. Rev. Environ. Contam. Toxicol. 115, 39-89.
• 14. HSDB, Hazardous Substances Data Bank (1999) National Library of Medicine. Bethesola, Maryland, USA.
• 15. IUCLID (1996) Data Sheet: Propan.
• 16. James N.K., Moss A.L.H. (1989) Cold injury from liquid propane. BMJ 299, 950-951.
• 17. Kirwin C.J., Thomas W.C. (1980) In vitro microbiological mutagenicity studies of hydrocarbon propellants. J. Soc. Cosmet. Chem. 31, 367-370.
• 18. List of MAK and BAT Values (1998) Deutsche Forschungsgemeinschaft. Raport No 34.
• 19. Matook G.M., Sasken H., Akelman E. (1994) Propane thermal injurives, case report and review of the literature. J. Trauma 37, 318-321.
• 20. Merck Index. (1983) 10th ed. 1124.
• 21. NIOSH pocked quide to chemical hazards (1997) Washington, US Department of Health and Human Services.
• 22. Pelli M.A. i in. (1999) Breath alkanes determination in ulcerative colitis and Crohn’s disease. Dis. Colon. Rectum 42, 71-76.
• 23. Preece N.E. in.(1988) The induction of autoxidative tissue damage by iron nitrilotriacetate in rats and mice. Toxicol. Appl. Pharmacol. 93, 89-100.
• 24. Rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej w sprawie substancji chemicznych stanowiących zagrożenie dla zdrowia lub życia z dnia 10 września 1997 r. DzU nr 105, poz. 671.
• 25. Santoni R. (1979) Erfrierung beider Hände durch Flüssigges. Unfallheilkunde (Traumatology) 82, 387-388.
• 26. Smoot III E.C., Hickerson W.L. (1996) Propane gas dangers and strategies for prevention of injuries. J. Burn Care Rehab. 17, 273-279.
• 27. Stewart R.D. i in.(1977) Acute and repetitive human exposure to isobutane. Scand. J. Work. Environm. 3, 234-243.
• 28. Stewart R.D. i in. (1978) Physiological response to aerosol propellants. Environ. Hlth. Persp. 26, 275-285.
• 29. Tsoukali H., Dimitrion A., Vassiliades N. (1998) Death during deliberate propane inhalation. Forensic Sc. Intern. 93, 1-4.
• 30. Van Gelder C.M., Sheridan R.L. (1999) Freezing soft tissue injury form propane gas. J. Trauma 46, 355-356.