Eter bis (2- chloroetylowy). Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

• Autorzy: Sitarek K. , Lebrecht G.

Warianty tytułu

EN

Bis(2-chloroethyl)ether

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Eter bis(2-chloroetylowy), (BCEE) jest bezbarwną, przezroczystą palną cieczą o zapachu zbliżonym do chloroformu. Słabo rozpuszcza się w wodzie, a dobrze w alkoholu, acetonie i benzenie; miesza się w różnych proporcjach z rozpuszczalnikami organicznymi. BCEE jest stosowany jako odczynnik w syntezach polimerów i związków organicznych, rozpuszczalnik tłuszczów, smarów, lakierów, farb, estrów celulozy oraz jako pestycyd i fumigant glebowy, niszczący owady.BCEE wywiera działanie drażniące na błony śluzowe górnych dróg oddechowych i spojówki. Wchłania się do organizmu w drogach oddechowych z przewodu pokarmowego lub przez nieuszkodzoną skórę, nawet w stopniu wystarczającym do spowodowania śmierci. Podany zwierzętom dożołądkowo ulega metabolizmowi do kwasu tiodiglikolowego, kwasu 2-chloro-octowego i /V-acetylo-S-[2-(2-chloroetoksy)]etylo-L-cysteiny. Największy odsetek podanej dawki (65%) ulega wydaleniu z moczem, a mniejszy (11,5%) z powietrzem wydychanym oraz z kałem (2,4%). Niewielkie depozyty (2,3%) po podaniu dożołądkowym tego związku stwierdzano po 48 h w tkankach zwierząt. BCEE wywiera działanie mutagenne na komórki bakterii i drożdży oraz indukuje recesywne mutacje letalne w komórkach płciowych samców Drosophila melanogaster. BCEE jest substancją kancerogenną dla zwierząt - podana do żołądka myszy wywołuje nowotwory wątroby (wątrobiaki). Nie prowadzono badań, oceniających rakotwórczość związku dla ludzi. Według klasyfikacji IARC eter bis(2-chloroetylowy) należy do grupy 3., tj. czynników nieklasyfikowalnych pod względem rakotwórczości. EPA zaklasyfikowała ten związek do grupy B2., tj. czynników, dla których istnieje wystarczający dowód rakotwórczości dla zwierząt i brak dowodu takiego działania dla ludzi. W Polsce BCEE nie został zamieszczony w wykazach czynników rakotwórczych ani też prawdopodobnie rakotwórczych dla ludzi.

EN

Bis(2-chloroethyl)ether (BCEE) is a colourless liquid with characteristic odour like chloro-form. BCEE is used as a solvent, pesticide and fumigant for insecticides. This chemical is readily absorbed from the gastrointestinal tract as well as by inhalation and dermally. BCEE is excreted in the urine (ca. 65% of per os dose), in the expired air (ca. 11.5% of dose) and in the faeces (ca. 2.4% of the dose). It is the mutagenic and carcinogenic agent inducing hepatomas in mice exposed orally. Carcinogenic classification - IARC, group 3, not classifiable as to carcinogenicity to humans. On the basis of the existing data about occupational exposure to BCEE in Poland, the Expert Group recommended a MAC value for this chemical of 10 mg/m3, STEL 30 mg/mJ and skin notation (Sk).

Słowa kluczowe

PL

eter bis(2-chloroetylowy); narażenie zawodowe; działanie toksyczne; toksykokinetyka

EN

bis(2-chloroethyl)ether; occupational exposure; toxic effect; toxycokinetics

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2002
• Tom: Nr 4 (34)
• Strony: 59--72
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., tab.

Twórcy

autor

Sitarek K.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

autor

Lebrecht G.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

Bibliografia

• 1. ACGIH (1996a) TLVs and other occupational exposure values.
• 2. ACGIH (1996b) Guide to occupational exposure. Values - 1996. Compiled by the American Conference of Governmental Industrial Hygienists.
• 3. Annex IV to Commision Directive 93/21/BBC z 27.04.1993. Official Journal of the European Communities no L110A, vol. 36,4/05/93.
• 4. CHEMINFO (1997) Komputerowa baza danych.
• 5. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 października 1996 r. nr 121, poz. 571.
• 6. Foureman P. i in. (1994) Chemical mutagenesis testing in Drosophila. IX. Results of 50 coded compounds tested for the National Toxicology Program. Environ. Mol. Mutagen. 23, 1, 51-63.
• 7. HSDB (1997) Komputerowa baza danych.
• 8. IARC (1975) Monographs on the evaluation of the carcinogenic risk of chemicals to man. Vol. 9, Some Aziridines, N-, S-, O-Mustards and Selenium, IARC, Lyon, 117-123.
• 9. IARC (1987) Monographs on the evaluation of the carcinogenic risk of chemicals to humans. Suppl. 7, Overall evaluations of carcinogenicity: an updating of IARC Monographs Vol. 1 to 42, 58, IARC, Lyon.
• 10. Innes J.R.M. i in. (1969) Bioassay of pesticides and industrial chemicals for tumorigenicity in mice: a preliminary note. J. Natl. Cancer Inst. 42, 1101-1114.
• 11. Jorgenson TA. i in. (1977) Study of mutagenic potential of bis(2-chloroethyl) and bis(2- chloroisopropyl)ethers in mice by the heritable transiocation test. Abstracts of Papers for the Sixteenth knnual Meeting of the Socjety of Toxicology. Toronto, Canada, March 27-30, 1997. Toxicol. AppI. Pharmacol. 41: 196-197.
• 12. Lingg R.D. i in. (1979) Thiodiglycolic acid: a major metabolite of bis(2-chloroethyl)eter. Toxicology kppl. Pharmacol. 47, 23-34.
• 13.Lingg R.D. i in. (1982) Metabolism of bis(2-chloroethyl)eter and bis(2-chloroisopropyl)ether in the rat. Arch. Environ. Contam. Toxicol. 11, 173-183.
• 14. MEDLINE (1997) Komputerowa baza danych.
• 15. MICROMEDEC (1997) Komputerowa baza danych.
• 16. Muller G. i in. (19”79) Identification of S(carboxymethyl)-L-cysteine and thiodoglycolic acid, urinary metabolites of 2,2”bis(chlororethyl)ether in the rat. Cancer Lett. 7, 299.
• 17. NIOSH (1997) Pocket guide to chemical hazards. U.S. Department of Health and Human Services.
• 18. Norpoth K i in. (1986) Investigations on metabolism, genotoxic effects and carcinogenicity of 2,2- dichlorodiethylether. J. Cancer. Res. Clin. Oncol. 112, 125-130.
• 19. Patty’s Industrial hygiene and toxicology (1981) [Red.] D. Clayton, F. E. Clayton., New York.
• 20. Quinto J., Radman M. (1987) Carcinogenic potency in rodents versus genotoxic potency in E. coli: a correlation analysis for bifunctional alkylating agents. Mutation Res. 181, 235-242.
• 21. RTECS (1997) Komputerowa baza danych.
• 22. Shirasu Y. i in. (1975) Mutagenicity screening of pesticides in microbial systems. Mutation Res. 31, 268.
• 23. Szczegółowe kryteria i sposób klasyfikacji substancji chemicznych pod względem zagrożenia dla zdrowia lub życia oraz sposób znakowania substancji chemicznych i niebezpiecznych substancji chemicznych. Załącznik nr I do rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 21 sierpnia 1997 r. w sprawie substancji chemicznych stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia. DzU nr. 105, poz. 671.
• 24. Van Duuren B.L. i in. (1972) Carcinogenicity of halo-ethers. Ii Structures-activity relationships of analogs of bis(chloromethyl)ether. J. Natl. Cancer Inst. 48, 1431-1439.
• 25. Wykaz niebezpiecznych substancji chemicznych. Załącznik nr 2 do rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 21 sierpnia 1997 r. w sprawie substancji chemicznych stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia. DzU nr 105, poz. 671.