Architektura sakralna w miejskiej tkance - wybrane przykłady poszukiwania nowych koncepcji formy

• Autorzy: Gyurkovich Jacek

Identyfikatory

DOI

10.4467/25438700SM.23.010.18169

Warianty tytułu

EN

Sacred architecture in the urban fabric - selected examples of the search for new concepts of form

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono problem kształtowania obiektów sakralnych realizowanych w krajach Europy Zachodniej w miejskiej tkance w środowisku zamieszkania. Szczególną uwagę zwrócono na znaczenie materiału, z którego realizowane były wybrane do analizy obiekty, dla kreowania klimatu sacrum, zarówno bryły, jak i wnętrza obiektu, współtworzących nową narrację miejsca. W drugiej połowie XX w. i na początku XXI w. zwraca uwagę wykorzystanie ekspresji faktur takich materiałów, jak cegła ceramiczna, surowy żelbet lub szkło. Do analizy wybrano przykłady charakterystycznych obiektów sakralnych z wymienionego okresu, zrealizowane w Niemczech, we Francji, Włoszech, Hiszpanii: kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Monachium, Katedra Zmartwychwstania w Évry, kościół pw. Santo Volto w Turynie, Sanktuarium Matki Bożej Królowej Pokoju w Neviges, kościół pw. Najświętszego Odkupiciela na Teneryfie. Wnioski z analizy skonfrontowano z tendencjami estetyki obiektów sakralnych w Polsce tego okresu.

EN

The article presents the problem of shaping sacral architecture completed in Western European countries in the urban fabric, in a residential environment. Particular attention was paid to the importance of the material from which the buildings selected for analysis were completed for the creation of the climate of the sacred, both the solid and the interior of the building, co-creating a new narrative of the place. In the second half of the 20th century and the beginning of the 21st century, the use of expressive textures of such materials as ceramic brick, raw reinforced concrete or glass draws attention. Examples of characteristic religious buildings from the mentioned period, completed in Germany, France, Italy, Spain, were selected for analysis: the Church of the Sacred Heart of Jesus in Munich, the Cathedral of the Resurrection in Évry, Santo Volto Church in Turin, Sanctuary of Our Lady Queen of Peace in Neviges, the Church of the Most Holy Redeemer in Tenerife. The conclusions of the analysis were confronted with the aesthetic trends of religious architecture of the period in Poland.

Słowa kluczowe

PL

współczesna architektura sakralna; miejskie środowisko mieszkaniowe; ekspresja faktur; ekspresja materiałów; idea; tradycja

EN

contemporary sacred architecture; urban residential environment; expression of textures; expression of materials; idea; tradition

• Wydawca: Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego, Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechniki Krakowskiej
• Czasopismo: Środowisko Mieszkaniowe
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 43
• Strony: 15--30
• Opis fizyczny: Bibliogr. 37 poz., fot.

Twórcy

autor

Gyurkovich Jacek

• Wydział Architektury, Budownictwa i Sztuk Stosowanych, Akademia Śląska w Katowicach

• https://orcid.org/0000-0003-2167-6424

Bibliografia

• [1] Botta M., 1998, Emozioni di pietra, Skira, Milano, 166.
• [2] Ciechońska I., Popera K., Snopek K., 2016, Architektura VII Dnia, Fundacja bęc zmiana, Wrocław.
• [3] Głażewska K., 1998, Wywiad z Bottą z dnia 17.09.1998. – Mario Botta – dialog z naturą, Architektura i Biznes, nr 11, 21-22.
• [4] Gyurkovich J., 2009, Architektura sakralna – współczesne tendencje w kościele zachodnim, Przestrzeń i Forma, nr 12 PAN, Szczecin-Gdańsk, 171-178.
• [5] Gyurkovich J., 2010, Architektura wczoraj, dziś, jutro – pomiędzy pięknem a oryginalnością, Czasopismo Techniczne, R. 107, Z. 7A, 110-114.
• [6] Gyurkovich J., 2013 O czym warto pamiętać myśląc o przyszłości domu i osiedla = What we should bear in mind while thinking about the future of a house and estate / Środowisko Mieszkaniowe = Housing Environment, nr 11, 149-157.
• [7] Jodidio Ph., 1999, Mario Botta, Taschen, Cologne, 12.
• [8] Kozłowski D., 2011, Beton surowy w architekturze lat 60. i pięćdziesiąt lat później, Czasopismo Techniczne, R. 108, Z. 12, 83-94.
• [9] Lampugnani V.M. (red.), 1986, Encyclopaedia of 20 th Century Architecture, The Thames and Hudson, London – New York, 48.
• [10] Lavigne E., 2000, La cathedrale de la Resurrection d’ Évry, Editions du patrimoine, Paris.
• [11] Malinowska- Petelenz B., 2018, Sacrum in Civitas – wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• [12] Malinowska-Petelenz B., 2018, Turyn: Oblicza miasta smart, Środowisko Mieszkaniowe = Housing Environment, nr 23, 135-136.
• [13] Malinowska- Petelenz B., Petelenz A., 2022, Kościół w strukturach miejskich, Tradycja – ciągłość – uniwersalizm, Środowisko Mieszkaniowe = Housing Environment, nr 40, 69-71.
• [14] Molard C., Favier J., 1996, La Cathédrale d’Évry, Odile Jacob, Paris.
• [15] Pabich M., 2010, Architektura Mario Botty. Źródła, Znaczenie, Konteksty, [w:] Między miastem a nie miastem, ULAR 6- Odnowa Krajobrazu Miejskiego, Politechnika Śląska, Wydział Architektury, Gliwice,131-141.
• [16] Pabich M., 2013, Mario Botta. Nikt nie rodzi się architektem, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź.
• [17] Rabiej J., 1996, Wymiar znaczeniowy form wertykalnych, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, z. 30, 174.
• [18] Rodziński S.,1999, Czy podobają nam się nasze kościoły?, Znak, sierpień, 106.
• [19] Stróżewski W., 1989, O możliwości sacrum w sztuce, [w:] Cieślińska N. (red.), Sacrum i Sztuka, Znak, 31.
• [20] Tanizaki J., 2016, Pochwała cienia, tłum. H. Lipszyc, Karakter, Kraków, 58.
• [21] Wąs C., 2008, Miasto i katedra w Évry. Smutna komedia omyłek w trzech częściach, Quart, nr 2 (8).
• [22] Węcławowicz- Bilska E., Węcławowicz-Gyurkovich E., Kryvoruchko O., 2022, Polska postmodernistyczna architektura sakralna w przestrzeni osiedli mieszkaniowych, Środowisko Mieszkaniowe = Housing Environment, nr 40, 4-17.
• [23] Węcławowicz-Gyurkovich E., 2017, Światło we współczesnym budownictwie sakralnym, Środowisko Mieszkaniowe= Housing Environment, nr 18, 85-94.
• [24] Węcławowicz-Gyurkovich E., 2019, Phenomenon of Polish Religious Architecture of the End of the Twentieth Century, IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, Volume 471, Issue 2,471022004, Prague, Czech Republic, 1-4.
• [25] Wdowiarz-Bilska M., 2010, Miejsce pracy, zamieszkania i wypoczynku w przestrzeniach innowacyjnych, Czasopismo Techniczne, R. 107, Z. 3A, 261-268.
• [26] Wdowiarz-Bilska M., 2011, Strategia niwelowania zagrożeń w obszarach poprzemysłowych, Czasopismo Techniczne, R. 108, z. 6A, 193.
• [27] Wierzbicka M.A. Arno M., 2022, Adaptation of places of worship to secular function with the use of narrative method as a tool to preserve religious heritage, Muzeológia a kultúrne dedičstvo, 10:4:63-77, doi: 10.46284/mkd.2021.10.4.5
• ŹRÓDŁA INTERNETOWE/ ONLINE SOURCES
• [1] https://www.jomswsge.com/Unia-Europejska-a-Kosciol-Katolicki,83410,0,2.html (data dostępu: 16.05.2023)
• [2] https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-rzeczypospolitej-polskiej-2022,2,22.html (data dostępu: 16.05.2023)
• [3] https://www.pewresearch.org/religion/2011/12/19/global-christianity-exec/ (data dostępu: 09.10.2022)
• [4] https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/inne-opracowania/wyznania-religijne/wyznania-religijne-w-polsce-2019-2021,5,3.html, (data dostępu: 14-05-2023)
• [5] http://pl.aleteia.org/2019/05/18/swiatynia-w-monachium-ilustrujaca-ze-kosciol-nie-mieszka-w-getcie-jest-otwarty-dla-kazdego-zdjecia/ (data dostępu: 25.05.2023)
• [6] http://www.HerzJesuChurch, „Allmann Sattler Wappner Architekten GmbH”, www.allmannsattlerwappner.de/projekte/pdf (data dostępu: 20.05.2023)
• [7,8] http://www.cathedrale-evry.net/textes/English.htm (data dostępu: 20.05.2023)
• [9] https://www.bryla.pl/bryla/1,85298,4679042,mario-botta-projektuje-kosciol-santo-volto.html (data dostępu: 20.05.2023)
• [10] www.szneider.eu/bazylika-mariacka-neviges/ (data dostępu: 10.05.2023)
• [11] n.a.Kościół na Teneryfie-nowa realizacja Menis Arquitectos, http://www.architektura.muratorplus.pl/realizacje/kosciol-na-teneryfie-nowa-realizacja-menis-arquitectos_9821.html (data dostępu: 20.02.2023)