Oczekiwany czas powtarzalności zdarzeń ekstremalnych w warunkach zmiany klimatu

• Autorzy: Feluch W. , Kozieł S. R.

Warianty tytułu

EN

The expected time period of extreme events in climate changing conditions

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Występowaniu rzadkich, ekstremalnych zjawisk klimatycznych przypisuje się miary liczbowe charakteryzujące ich powtarzalność. Na przykład w monografii powodzi z lipca 1997 w Polsce [Dubicki, inni, 1999], czytamy: „Przepływy, które wystąpiły w czasie powodzi w lipcu 1997 roku w poszczególnych przekrojach wodowskazowych w profilu podłużnym Odry i Nysy Kłodzkiej znacznie odbiegają od zbioru danych dotychczas obserwowanych (1947–1997). Przewyższają one wartości p = 1%, jak i p = 0,1%. Z teoretycznej krzywej prawdopodobieństwa przekroczenia wynika, że ich prawdopodobieństwo jest rzędu p = 0,01%, tj. przepływ dziesięciotysiącletni. O przyszłym klimacie i ewentualnym zwiększeniu czy też spadku częstości i intensywności katastrofalnych zjawisk można raczej sądzić tylko w kategoriach prawdopodobieństwa. Z prognozowanym wzrostem średniej temperatury globalnej, [IPCC, 2001], jako miarę zmienności ewoluującego klimatu podaje się rozkłady prawdopodobieństwa w różnych latach XXI w. Zwraca się przy tym szczególną uwagę na okres lat 2070–2100. Na przykład Schär i inni [Schär, inni, 2004], omawiając katastrofalną falę gorąca, która wystąpiła w Europie Zachodniej latem 2003 roku, porównuje dwa gaussowskie rozkłady zmienności temperatury sezonu letniego w Szwajcarii. Charakteryzują się one różnymi wartościami średnimi (m ) oraz odchyleniami standardowymi (s ) określonymi na podstawie obserwacji z lat 1961−1990 oraz prognozowanymi dla lat 2071−2100. Pierwszy okres odpowiada aktualnej „normie klimatycznej”, natomiast dane statystyczne trzydziestolecia końca XXI w. uzyskane są jako wynik fizycznego modelowania ewolucji klimatu. I tak, anomalna wartość temperatury sezonu letniego 2003 r. w Szwajcarii była rzędu 5s w stosunku do normy, co, jak komentują Schär i inni, odpowiada powtarzalności „raz na 46 tys. lat”. Należy zwrócić uwagę na fakt, że następna fala gorąca w Europie Zachodniej wystąpiła już w 2006 r. Rekordowe wartości temperatury miały tym razem miejsce w Belgii, Holandii, na Wyspach Brytyjskich, w Zachodniej Polsce oraz w Norwegii i Szwecji. Dla przykładu, na Półwyspie Skandynawskim w 2006 r. anomalia sezonowej temperatury powietrza osiągnęła podobnie niewyobrażalny poziom, bliski 5s [ERA-40, Climate Anomalies].

EN

The thesis of the paper is that the global warming reduce the time period of external hydro-meteorological phenomena. The surmount of the temperature a barrier moment is discussed for the example of summer season air temperature in France, climate nonstationarity and average time of expectation. The sensitivity of the average time of expectation for the proposed climate change rate h(t) which is similar to reliability rate, is also discussed. The conclusion of this paper is the presumption of veracity of the assumption stochastic climate nonstationarity. The design and decision category should make the average only time of expectation śr T, but no the time period klas T .

Słowa kluczowe

PL

ekstremalne zjawiska klimatyczne; zmiany klimatyczne; powodzie

• Wydawca: Szkoła Główna Służby Pożarniczej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
• Rocznik: 2007
• Tom: Nr 35
• Strony: 63--72
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Feluch W.

• Szkoła Główna Służby Pożarniczej, Wydział Inżynierii Bezpieczeństwa Cywilnego, Katedra Analiz i Prognoz Bezpieczeństwa; Politechnika Warszawska, Wydział Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii, Instytut Budownictwa

autor

Kozieł S. R.

• Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Centralne Biuro Prognoz Meteorologicznych

Bibliografia

• 1. Bobrowski D.: Modele i metody matematyczne teorii niezawodności w przykładach i zadaniach. WNT, Warszawa 1985.
• 2. Dubicki A., Słota H., Zieliński J. (red.): Monografia powodzi, lipiec 1997, dorzecze Odry. IMGW 1999.
• 3. ERA-40, Climate Anomalies. Climate Anomaly Atlas. www.meteoschweiz.ch.
• 4. IPCC: Third Assessment Report.The Scientific Basis. Intergovernmental Panel on Climate Change 2001.
• 5. METEO-FRANCE. Recherche&Dévelopment 2003.
• 6. METEOSCHWEIZ. http://www.meteoschweiz.ch/web/de/wetter.html
• 7. Rapport de l’Observatoire national sur les effets du réchauffement climatique (ONERC) au Premier ministre et au Parlement, 24 juin 2005 http://www.rac-f.org/
• 8. Schär Ch., Vidale O.L., Lüthi D., Frei Ch., Häberi Ch., Linger M.A., Appenzeller Ch.: The role of increasing temperature variability in European summer heatwaves. “Nature” vol. 427, 332–336 (22 Jan. 2004) Letters to Nature.
• 9. Szopa T.: Niezawodność i bezpieczeństwo. Podstawy konstrukcji maszyn, t. 1, WNT, Warszawa 1999.
• 10. Summary for Policymakers. Working Group II Contribution to the Intergovernmental Panel on Climate Change. Fourth Assessment Report 2007.