Polskie doświadczenia w zakresie odgazowania złóż węgla

• Autorzy: Grzybek I. , Respondek A.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Polityka energetyczna Polski do 2030 r. zakłada, że do wzrostu bezpieczeństwa dostaw paliw i energii może przyczynić się m.in. metan z pokładów węgla (MPW). Przegląd dotychczasowych doświadczeń z GZW, w zakresie odmetanowania kopalń oraz pozyskania metanu otworami z powierzchni, potwierdza to założenie. Dowodzi jednak, że używanie aktualnie stosowanych technologii, z uwagi na niekorzystne warunki geologiczno-gazowe, umożliwia jedynie niewielką produkcję gazu - głównie odmetanowaniem eksploatacyjnym oraz pozyskaniem MPW ze zrobów czynnych i zlikwidowanych kopalń węgla. Szanse wzrostu produkcji MPW oraz związanej z tym poprawy bezpieczeństwa planowanej, przyszłej eksploatacji węgla wiążą się z nowymi technologiami. Najbardziej obiecującymi spośród nich wydają się technologie zapewniające stymulację przepuszczalności pokładów węgla oraz szersze ich otwarcie otworami wiertniczymi (otwory horyzontalne, szczelinowanie hydrauliczne). Dla poprawy wykorzystania MPW celowym jest też rozwój technologii wykorzystania metanu emitowanego wraz z powietrzem wentylacyjnym kopalń.

EN

Polish Energy Policy up to 2030 assumes that coalbed methane can contribute to the improvement of safety of fuels and energy supply. The review of up to date experience gathered from the Upper Silesian Coal Basin in the area of coal mines degasation and CBM production by surface boreholes confirms the assumption. At the same time, however it evidences that, because of difficult geological-gassy conditions, the use of current technologies makes only possible small gas production, mainly by longwall panels degasation and gas collecting from the gobs of operating and abandoned coal mines. A chance for increase of CBM production as well as improvement of the safety of mining operations planned in the future is set on new technologies. Among them, technologies assuring stimulation of coal seams permeability and wider opening of them by boreholes (horizontal wells, hydrofracturing) seem the most promising. At the other side, for the increase of CMM utilization there is useful to develop technology for VAM use.

Słowa kluczowe

PL

metan z pokładów węgla; MPW; odmetanowanie kopalń; emisja gazów; pozyskiwanie metanu

EN

coalbed methane; CBM; demethanation of mines; gas emission; obtaining methane

• Wydawca: Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Inżynierów i Techników Przemysłu Naftowego i Gazowniczego
• Czasopismo: Wiadomości Naftowe i Gazownicze
• Rocznik: 2012
• Tom: R. 15, Nr 5 (169)
• Strony: 4--10
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Grzybek I.

• Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach

autor

Respondek A.

• Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach

Bibliografia

• [1] Ceglarska-Stefańska G., Czapliński A., 1991: Współzależność zjawisk sorpcyjnych i dylatometrycznych węgli kamiennych. Litwiniszyn J. (red.): Górotwór jako ośrodek wielofazowy. Wyrzuty skalno-gazowe, t. II. Wyd. AGH, Kraków, s. 411-441.
• [2] Grzybek I., 1993: Wprowadzenie w zagadnienia stymulacji pokładów węgla. Metan Pokładów Węgla. Biuletyn Centrum Informacji 4; s. 9-12.
• [3] Grzybek I., 1997: Perspektywy rozwoju górnictwa metanu pokładów węgla. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie 7; s. 26-28.
• [4] Grzybek I., 2001: Utilization of coalbed methane in Poland. Abstracts of 4th Intern. Symp. on Eastern Mediterranean Geology. 21-25 May 2001, Isparta, Turkey. Wyd. Suleyman Demirel University; s. 107.
• [5] Grzybek I., 2011: The study of conditions of gases emission from abandoned mines of the south-west part of Upper Silesian Coal Basin (Poland). Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie 9; s. 39-53.
• [6] Grzybek I., 2012: Studium uwarunkowań emisji gazów ze zlikwidowanych kopalń SW części GZW (część III). Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie 3; s. 21-35.
• [7] Grzybek I., Kędzior S., 2005: Zróżnicowanie warunków gazowych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, a możliwość migracji metanu ze zlikwidowanych kopalń węgla kamiennego. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Górnictwo, z. 268, s. 55-66.
• [8] Knox L.M., 1997: Coalbed methane in Upper Silesia. A comprehensive, integrated study. Procs. of the 1997 Coalbed Methane Symposium, Tuscaloosa 12-16 May; s. 127-135.
• [9] Kotarba M., Pękała Z., Daniel J., Więcław D., Smolarski L., 1995: Rozkład głębokościowy zawartości metanu i węglowodorów wyższych w utworach węglonośnych górnego karbonu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Ney R., Kotarba M. (red.): Opracowanie modeli oraz bilansu generowania i akumulacji gazów w serii węglonośnej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Wyd. CPPGSMiE PAN, Kraków, s. 61-74.
• [10] Kotas A. (red.), 1994: Coal-Bed Methane Potential of The Upper Silesian Coal Basin, Poland. Prace PIG, CXLII, Warszawa.
• [11] Kozłowski B., Grębski Z., 1982: Odmetanowanie górotworu w kopalniach. Wyd. „Śląsk”, Katowice.
• [12] Krause E.: Aspekty bezpieczeństwa i ochrony środowiska na terenach pogórniczych związane z zagrożeniem gazowym. Człowiek i środowisko wobec procesu restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego. Wyd. CPPGSMiE PAN, Kraków 2001, s. 417-430.
• [13] Nieć M., 1993: Złoża metanu w formacjach węglonośnych. Mat. Szkoły Eksploatacji Podziemnej’93, Ustroń 1-5 marca, vol. 2; s. 281-301.
• [14] Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2009 r. w sprawie polityki energetycznej państwa do 2030 r. (M.P. z 2010 r. Nr 2 poz. 11).
• [15] Pagnier H.J.M., Van Bergen F., 2002: Demonstrating CO2-ECBM: The RECOPOL project. Greenhouse Issues, No 58.
• [16] Pilcher R.C., Bibler C.J., Glickert R., Machesky L. & Williams J.M., 1991: Assessment of the Potential for Economic Development and Utilization of Coalbed Methane in Poland. U.S. EPA Report No EPA/400/1-91/032.
• [17] Pytel J., 2004: Wykorzystanie i wystarczalność zasobów węgla kamiennego w Polsce. Mat. konf. Doświadczenia z likwidacji zakładów górniczych. Mysłowice, październik 2004. Wyd. SITG; s. 10-31.
• [18] Reduction of CO2 emission by means of CO2 storage in coal seams in the Silesian Coal Basin of Poland. Abstract book of workshop, Szczyrk 10-11 March 2005 (niepublikowany).
• [19] Wiśniowski A., Mędrygał Z., 1991: Doświadczenia w zakresie ujęcia metanu z górotworu otworami powierzchniowymi w polu Marklowice-Świerklany. Mat. seminarium nt. Zwalczanie zagrożenia metanowego w kopalniach. Teoria i praktyka. 24.10.1991 r.
• [20] Zuber M.D., Olszewski A.J., 1993: Coalbed Methane Production Forecasting: Measurement accuracy required for key reservoir properties. Proc. of the 1993 International Coalbed Methane