Octan metylu : dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

Stetkiewicz, J.; Grunt, H.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Octan metylu : dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

Autorzy

Stetkiewicz J. , Grunt H.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

www.ciop.pl/pimosp_teksty

Identyfikatory

Warianty tytułu

Methyl acetate

Języki publikacji

Abstrakty

Octan metylu jest bardzo lotną bezbarwną cieczą, o dość przyjemnym owocowym zapachu. Stosowany jest jako rozpuszczalnik w przemyśle perfumeryjnym, w wytwórniach lakierów i past do butów, jako rozpuszczalnik mas plastycznych, nitrocelulozy, acetylocelulozy, olejów i tłuszczów oraz w syntezie organicznej. Otrzymywany jest na drodze estryfikacji alkoholu metylowego kwasem octowym w obecności kwasu siarkowego, jak również podczas suchej destylacji drewna. Octan metylu dobrze wchłania się przez drogi oddechowe, przewód pokarmowy oraz przez skórę. Wykazuje działanie drażniące na oczy, skórę i układ oddechowy. Octan metylu o dużych stężeniach wykazuje działanie narkotyczne. Działanie to jest jednak słabsze w porównaniu z takimi jego homologami jak np. octan amylu. Octan metylu o dużych stężeniach wywiera silne działanie drażniące na błony śluzowe oczu i może być przyczyną zaburzeń widzenia, ponadto działa drażniąco na błony śluzowe dróg oddechowych oraz powoduje wzrost wydzielania śliny, a w wyniku połknięcia, wdychania lub kontaktu przez skórę może wywoływać ciężkie zatrucia spowodowane metanolem powstającym w wyniku hydrolizy tego estru. Krótko trwające narażenie na octan metylu o dużym stężeniu jest nieco lepiej tolerowane niż długotrwałe narażenie na ten związek o małym stężeniu. U ludzi 5-minutowe narażenie na pary octanu metylu o stężeniu 15000 mg/m³ wywołuje podrażnienie oczu, nosa, gardła i tchawicy. Nie zaobserwowano zaburzeń układowych w wyniku narażenia pracowników w przemyśle na octan metylu o stężeniu poniżej 610 mg/m³. Nie odnotowano doniesień o przypadkach zatrucia u ludzi czystym octanem metylu w przemyśle. W warunkach przemysłowych znane są wyłącznie przypadki lekkiego zatrucia tym związkiem, objawiające się bólem i zawrotami głowy, ospałością, uciskiem w klatce piersiowej, kołataniem serca, zadyszką, uczuciem pieczenia spojówek i łzawieniem oczu. Octan metylu jest czynnikiem odtłuszczającym i może wywoływać zapalenie skóry. Przedłużony kontakt z ciekłym octanem metylu może powodować suchość, pękanie i podrażnienie skóry. U szczurów, myszy i kotów narażenie inhalacyjne na związek o dużym stężeniu wywołuje działanie narkotyczne i nawet śmierć zwierząt. Octan metylu nie wykazuje działania drażniącego na skórę królika, ale działa drażniąco na jego oczy. Narażenie zwierząt na octan metylu o dużym stężeniu powoduje krwotok do płuc oraz obrzęk płuc. U zwierząt wdychanie octanu metylu w ilościach poniżej granicy poziomu dla działania narkotycznego wywołało ogólne zatrucie i długo utrzymujące się skutki tego zatrucia. Zmiany we krwi u zwierząt polegały głównie na wzroście liczby elementów morfotycznych krwi obwodowej i poziomu hemoglobiny. Wartość LD50 u szczurów po podaniu na skórę jest większa od 2000 mg/kg masy ciała, natomiast u królików większe od 5000 mg/kg masy ciała. W wyniku przewlekłego narażenia zwierząt drogą inhalacyjną na octan metylu stwierdzono obrzęk płuc, cechy uszkodzenia wątroby, nerek i mięśnia sercowego. W dostępnym piśmiennictwie nie znaleziono danych dotyczących działania rakotwórczego, embriotoksycznego oraz teratogennego octanu metylu. Wyniki testu na działanie mutagenne tego związku były negatywne. W Polsce obowiązuje wartość NDS na poziomie 100 mg/m³. Wartość NDS octanu metylu w większości państw została ustalona na poziomie 610 mg/m³. Przy ustalaniu wartości NDS brano pod uwagę fakt, że takie stężenie octanu metylu nie wywiera działania drażniącego na błony śluzowe oczu i górnych dróg oddechowych oraz nie wykazuje działania układowego. Biorąc pod uwagę te dane oraz brak nowszych danych toksykologicznych, zaproponowano przyjęcie wartości NDS dla octanu metylu na poziomie 250 mg/m³, natomiast wartości NDSCh na poziomie 600 mg/m³.

Methyl acetate (CAS Registry No. 79-20-9) is a highly volatile, colourless liquid with a rather pleasant odour. Methyl acetate is used in paint removers, as a lacquer solvent, and as a flavoring agent. The main routes in occupational exposure to methyl acetate are the respiratory system and the skin. Methyl acetate is irritating to the eyes and mucous membranes of respiratory passages of animals and exposed workers. It has caused narcosis in animals exposed to high concentrations. Methanol formed by hydrolysis of methyl acetate in the body might be responsible for its toxicity. Methyl acetate may resemble methyl alcohol in producing atrophy of the optic nerve. Prolonged contact with liquid methyl acetate may cause dryness, cracking, and irritation of the skin. Considering these data, the MAC of 250 mg/m3 was determined by analogy to methanol. The STEL is 600 mg/m3 because of its irritative effect on the eyes and the respiratory system. The skin notation (Sk) is recommended.

Słowa kluczowe

octan metylu narażenie zawodowe działanie toksyczne

methyl acetate occupational exposure toxic effect

Wydawca

Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

Rocznik

2001

Tom

Nr 3 (29)

Strony

211--226

Opis fizyczny

Bibliogr. 41 poz., tab.

Twórcy

autor

Stetkiewicz J.

Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

autor

Grunt H.

Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

Bibliografia

1. ACGIH (1996) Documentation of the threshold limit values. Methyl acetate. Ed. 6 Cincinnati.
2. Aiaz M. (1943) Boll. soc. itai. biol. sper. 18, 45 (cyt. wg von Oettingen, 1960).
3. Amoore J.E. i in. (1983) Odor as an aid to chemical safety: odor thresholds compared with threshold limit values and volatilities for 214 industrial chemicals in air and water dilution. J. Appl. Toxicol. 3(6), 272-290.
4. CHIP II, Chemical Hazard International Programm (1994) [komputerowa baza danych].
5. Duquenois P. (1934) Intoxications professionels par vapeurs de quelques esters employees comme solvants. J. Pharm. Chim. 19, 590 (cyt. wg Fairhall 1969).
6. Fairhall L.T. (1969) Industrial toxicology. 2 ed. New York, 281.
7. Fiserova-Bergerova y. i in. (1995) Dermal absorption potential of industrial chemicals: Criteria for skin notation. Am. J. Ind. Med. 17, 617-635.
8. Flury F., Neumannn E., (1927) (cyt. wg Lehmann i Flury) Toxikologie und hygiene der losungsmittel. Berlin, Springer, 1938 (cyt. wg von Oettingen, 1960).
9. Flury F, Wirth W. (1933) Arch. Gewerbe path. u. Gewerbe hyg. 5, 1 (cyt. wg. von Oettingen, 1960).
10. Fuhner H., Neubauer E. (1907) Arch. exper. Path. u. Pharmakol. 56, 333, 1907 (cyt. wg von Oettingen, 1960).
11. Hashimoto S. i in. (1983) Kankyo Kagaku Kenkyusho Kenkyu Hokoku (Kinki Daigaku). li, 2 17-223 (cyt. wg HSDB, 1996).
12. Henderson Y, Haggard H. W. (1943) Noxious gases. New York, Reinhoid Publishing Corp. 221-229.
13. HSDB, Hazardous Substances Data-Bank (1996) [komputerowa baza baza danych].
14. Ikebe S. (1934) Fol. pharmacol. Japon. 19, 2 (cyt. wg von Oettzngen, 19
15. ILO, International Labour Office (1983) Encyclopedie of occupational health and safety. 3 ed. 1, 781 Geneva.
16. ILO, International Labour Office (1991) Occupational exposure limits for airborne toxic substances. 3 ed. Geneva.
17. IUCLID, International Uniform Chemical Information Database (1996) [komputerowa baza danych].
18. Kohriyama K i in. (1989) Optic neuropathy induced by thinner sniffing. Sangyo Ika Daigaku Zasshi.; 11(4): 449-53.
19. Lund A. (1944) Ugesk. laeger 106, 308 (cyt. wg von Oettingen, 1960).
20. Łazariew N. W. (1954) Szkodliwe substancje w przemyśle. Warszawa, PWT, 363-366.
21. Mizunuma K i in. (1992) In vitro hydrolysis of methyl 1. ACGIH (1996) Documentation of the threshold limit values. Methyl acetate. Ed. 6 Cincinnati.
2. Aiaz M. (1943) Boll. soc. itai. biol. sper. 18, 45 (cyt. wg von Oettingen, 1960).
3. Amoore J.E. i in. (1983) Odor as an aid to chemical safety: odor thresholds compared with threshold limit values and volatilities for 214 industrial chemicals in air and water dilution. J. Appl. Toxicol. 3(6), 272-290.
4. CHIP II, Chemical Hazard International Programm (1994) [komputerowa baza danych].
5. Duquenois P. (1934) Intoxications professionels par vapeurs de quelques esters employees comme solvants. J. Pharm. Chim. 19, 590 (cyt. wg Fairhall 1969).
6. Fairhall L.T. (1969) Industrial toxicology. 2 ed. New York, 281.
7. Fiserova-Bergerova y. i in. (1995) Dermal absorption potential of industrial chemicals: Criteria for skin notation. Am. J. Ind. Med. 17, 617-635.
8. Flury F., Neumannn E., (1927) (cyt. wg Lehmann i Flury) Toxikologie und hygiene der losungsmittel. Berlin, Springer, 1938 (cyt. wg von Oettingen, 1960).
9. Flury F, Wirth W. (1933) Arch. Gewerbe path. u. Gewerbe hyg. 5, 1 (cyt. wg. von Oettingen, 1960).
10. Fuhner H., Neubauer E. (1907) Arch. exper. Path. u. Pharmakol. 56, 333, 1907 (cyt. wg von Oettingen, 1960).
11. Hashimoto S. i in. (1983) Kankyo Kagaku Kenkyusho Kenkyu Hokoku (Kinki Daigaku). li, 2 17-223 (cyt. wg HSDB, 1996).
12. Henderson Y, Haggard H. W. (1943) Noxious gases. New York, Reinhoid Publishing Corp. 221-229.
13. HSDB, Hazardous Substances Data-Bank (1996) [komputerowa baza baza danych].
14. Ikebe S. (1934) Fol. pharmacol. Japon. 19, 2 (cyt. wg von Oettzngen, 19
15. ILO, International Labour Office (1983) Encyclopedie of occupational health and safety. 3 ed. 1, 781 Geneva.
16. ILO, International Labour Office (1991) Occupational exposure limits for airborne toxic substances. 3 ed. Geneva.
17. IUCLID, International Uniform Chemical Information Database (1996) [komputerowa baza danych].
18. Kohriyama K i in. (1989) Optic neuropathy induced by thinner sniffing. Sangyo Ika Daigaku Zasshi.; 11(4): 449-53.
19. Lund A. (1944) Ugesk. laeger 106, 308 (cyt. wg von Oettingen, 1960).
20. Łazariew N. W. (1954) Szkodliwe substancje w przemyśle. Warszawa, PWT, 363-366.
21. Mizunuma K i in. (1992) In vitro hydrolysis of methyl acetate, a limitation in app of head - space gaschromatography in biological monitoring of exposure. Toxicology Letters 62, 247-253.
22. Munch J. C. (1972) Aliphatic alcohols and alkyl esters: narcotic and lethal potencies to tadpoles and to rabbits. Ind. Med. Surg. 41, 3 1-33.
23. NIOSH, National Institute for Occupational Safety & Health (1981) Occupational health guideline for methyl acetate. Cincinnati, U.S. Department of Health and Human Services.
24. NIOSH (1994) Pocket guide to chemical hazards, Washington.
25. von Oettingen W. F. (1959) The aliphatic acids and their esters: toxicity and potential dangers. Arch. Ind. Health 20, 517-531.
26. von Oettingen W. F. (1960) The aliphatic acids and their esters: toxicity and potential dangers. Arch. Ind. Health 21, 28-65.
27. Ogawa Y. i in. (1988) Acute optic neuropathy induced by thinner sniffing: inhalation of mixed organic solvent containing methyl alcohol and methyl acetate. Ind. Health 26, 239-244 (cyt. wg Yasugi, 1992).
28. Patty F.A. (1981) Industrial hygiene and toxicology. 4 ed. Vol. II. New York, Wiley, 2977-2989.
29. Patty F.A. (1963) Industrial hygiene and toxicology. 2 ed. Vol. II, New York, Wiley (cyt. wg Patty, 1981).
30. Proctor N.H i in. (1988) Chemical hazards of the workplace. Philadelphia 325, 1988.
31. Reus K. J. (1933) Inaugural dissertation. Wurzburg (cyt. wg von Oettingen, 1960).
32. Rozenbaum, Murowannaja (1947) Gigiena i Sanitaria 6 (cyt. wg Łazariewa 1954).
33. RTECS, Registry of Toxic Effects of Chemical Substances [komputerowa baza danych].
34. Rusiecki W. (1977) Toksykologia współczesna. Warszawa, PZWL, 157-160.
35. Sandmeyer E.E., Kirwin C.J. (1981) Esters. W: Patty’s industrial hygiene and toxicology. 3th ed. Vol.II, Toxicology. [Red.] Clayton G.D., Clayton F.E. New York, Wiley, 2267-2271.
36. Sax N.J., Lewis R.J.,Sr. (1987) Hawley’s condensed chemical dictionary. New York, 11 ed., Van Nostrand Reinhold and Co.
37. Seńczuk W. (1990) Toksykologia. Warszawa, PZWL, 409-411.
38. Tada o. i in. (1974) On the method of evaluating the exposure to methanol and methyl acetate. J. Sci.Labour 50(4), 239-248 (cyt. wg ACGIH 1996).
39. Weber S. (1902) Arch. Exper. Path. u. Pharmakol. 47, 113 (cyt. wg von Oettingen, 1960).
40. Yasugi T. i in. (1992) Diffusive personal sampler for methyl acetate monitoring. Bull. Environ. Contam.Toxicol. 49(3), 325-33.
41. Zimmermann F.K (1985) Acetone, methyl ethyl ketone, methyl acetate, acetonitrile & other polar aprotic solvents are strong inducers of aneuploidy in Saccharomyces cerevisiae. Mutation Research, 149, 339-351.
cetate, a limitation in app of head - space gaschromatography in biological monitoring of exposure. Toxicology Letters 62, 247-253.
22. Munch J. C. (1972) Aliphatic alcohols and alkyl esters: narcotic and lethal potencies to tadpoles and to rabbits. Ind. Med. Surg. 41, 3 1-33.
23. NIOSH, National Institute for Occupational Safety & Health (1981) Occupational health guideline for methyl acetate. Cincinnati, U.S. Department of Health and Human Services.
24. NIOSH (1994) Pocket guide to chemical hazards, Washington.
25. von Oettingen W. F. (1959) The aliphatic acids and their esters: toxicity and potential dangers. Arch. Ind. Health 20, 517-531.
26. von Oettingen W. F. (1960) The aliphatic acids and their esters: toxicity and potential dangers. Arch. Ind. Health 21, 28-65.
27. Ogawa Y. i in. (1988) Acute optic neuropathy induced by thinner sniffing: inhalation of mixed organic solvent containing methyl alcohol and methyl acetate. Ind. Health 26, 239-244 (cyt. wg Yasugi, 1992).
28. Patty F.A. (1981) Industrial hygiene and toxicology. 4 ed. Vol. II. New York, Wiley, 2977-2989.
29. Patty F.A. (1963) Industrial hygiene and toxicology. 2 ed. Vol. II, New York, Wiley (cyt. wg Patty, 1981).
30. Proctor N.H i in. (1988) Chemical hazards of the workplace. Philadelphia 325, 1988.
31. Reus K. J. (1933) Inaugural dissertation. Wurzburg (cyt. wg von Oettingen, 1960).
32. Rozenbaum, Murowannaja (1947) Gigiena i Sanitaria 6 (cyt. wg Łazariewa 1954).
33. RTECS, Registry of Toxic Effects of Chemical Substances [komputerowa baza danych].
34. Rusiecki W. (1977) Toksykologia współczesna. Warszawa, PZWL, 157-160.
35. Sandmeyer E.E., Kirwin C.J. (1981) Esters. W: Patty’s industrial hygiene and toxicology. 3th ed. Vol.II, Toxicology. [Red.] Clayton G.D., Clayton F.E. New York, Wiley, 2267-2271.
36. Sax N.J., Lewis R.J.,Sr. (1987) Hawley’s condensed chemical dictionary. New York, 11 ed., Van Nostrand Reinhold and Co.
37. Seńczuk W. (1990) Toksykologia. Warszawa, PZWL, 409-411.
38. Tada o. i in. (1974) On the method of evaluating the exposure to methanol and methyl acetate. J. Sci.Labour 50(4), 239-248 (cyt. wg ACGIH 1996).
39. Weber S. (1902) Arch. Exper. Path. u. Pharmakol. 47, 113 (cyt. wg von Oettingen, 1960).
40. Yasugi T. i in. (1992) Diffusive personal sampler for methyl acetate monitoring. Bull. Environ. Contam.Toxicol. 49(3), 325-33.
41. Zimmermann F.K (1985) Acetone, methyl ethyl ketone, methyl acetate, acetonitrile & other polar aprotic solvents are strong inducers of aneuploidy in Saccharomyces cerevisiae. Mutation Research, 149, 339-351.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-45830aad-b6dc-4b20-b5aa-471859ee6360