1,2-Dichloroetan : metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy

• Autorzy: Woźnica A.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0012.0761

Warianty tytułu

EN

1,2-Dichloroethane : determination in workplace air

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

1,2-Dichloroetan jest bezbarwną, wysoce łatwopalną cieczą o zapachu podobnym do chloroformu. Substancja ta jest stosowana w przemyśle jako półprodukt do produkcji chlorku winylu oraz innych chlorowanych węglowodorów. 1,2-Dichloroetan jest także stosowany jako rozpuszczalnik. Jest substancją rakotwórczą. Celem pracy było opracowanie metody oznaczania 1,2-dichloroetanu w środowisku pracy, która umożliwi oznaczanie stężeń tej substancji w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie od 1/10 do 2 wartości NDS (0,82 ÷ 16,4 mg/m3). W badaniach stosowano chromatograf gazowy (GC) z detektorem płomieniowo-jonizacyjnym (FID) wyposażony w kolumnę kapilarną HP-1 (50 m x 0,32 mm; 0,3 μm). Metoda polega na: zatrzymaniu 1,2-dichloroetanu na węglu aktywnym, desorpcji disiarczkiem węgla i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu. Zastosowanie do analizy kolumny HP-1 pozwala na selektywne oznaczenie 1,2-dichloroetanu w obecności innych substancji współwystępujących w badanym powietrzu. Współczynnik desorpcji wynosi 0,98. Uzyskane krzywe kalibracyjne charakteryzują się wysoką wartością współczynnika korelacji (r = 0,9999), który świadczy o liniowości wskazań detektora FID w zakresie stężeń 9,84 ÷ 196,8 μg/ml, co odpowiada zakresowi 0,82 ÷ 16,4 mg/m3 dla próbki powietrza o objętości 12 l. Granica wykrywalności wynosi 2,284 μg/ml, a granica oznaczalności 6,85 μg/ml. Metoda charakteryzuje się dobrą precyzją i dokładnością, spełnia wymagania zawarte w normie europejskiej PN-EN 482 dla procedur oznaczania czynników chemicznych. Opracowaną metodę oznaczania 1,2-dichloroetanu zapisano w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku.

EN

1,2-Dichloroethane is a colorless, highly flammable liquid with a chloroform-like odor. This substance is used in industry as an intermediate in the production of vinyl chloride, but it is also used in the production of other chlorinated hydrocarbons. It is also used as a solvent. 1,2-Dichloroethane is carcinogenic for humans. The aim of this study was to develop a method for determining concentrations of 1,2-dichloroethane in the workplace air in the range from 1/10 to 2 MAC values (0.82–16.4 mg/m3 ). The study was performed using a gas chromatograph (GC) with a flame ionization detector (FID) equipped with a capillary column HP-1 (50 m x 0.32 mm; 0.3 µm). The method is based on the adsorption of 1,2-dichloroethane on activated charcoal, desorption of analyzed compound with carbon disulfide and analysis of obtained solution with GC-FID. The use of HP-1 column enabled selective determination of 1,2-dichloroethane in a presence of other substances. The average desorption coefficient of 1,2-dichloroethane from charcoal was 0.98. The method is linear (r = 0.9999) within the investigated working range from 9.84 to 196.8 µg/ml, which is equivalent to air concentrations from 0.82 to 16.4 mg/m3 for a 12-L air sample. The limit of detection (LOD) and limit of quantification (LOQ) were to 2.284 µg/ml and 6.85 µg/ml, respectively. The analytical method described in this paper enables selective determination of 1,2-dichloroethane in workplace air in presence of other substances at concentrations from 0.82 mg/m3 (1/10 MAC value). The method is precise, accurate and it meets the criteria for procedures for measuring chemical agents listed in Standard No. EN 482. The method can be used for assessing occupational exposure to 1,2-dichloroethane and associated risk to workers’ health. The developed method of determining 1,2-dichloroethane has been recorded as an analytical procedure (see appendix).

Słowa kluczowe

PL

dichloroetan; czynnik rakotwórczy; metoda analityczna; powietrze na stanowiskach pracy; GC-FID

EN

dichloroethane; carcinogen; analytical method; workplace air; GC-FID

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2018
• Tom: Nr 2 (96)
• Strony: 133--143
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Woźnica A.

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16

Bibliografia

• 1. CHEMPYŁ (2017). Baza wiedzy o zagrożeniach chemicznych i pyłowych. Warszawa, CIOP-PIB.
• 2. Centralny Rejestr Danych o Narażeniu na Substancje Chemiczne, ich Mieszaniny, Czynniki lub Procesy Technologiczne o Działaniu Rakotwórczym (2015). Łódź, IMP.
• 3. Kalina A. (2000). Chlorowane węglowodory alifatyczne – metoda oznaczania z zastosowaniem próbników pasywnych. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 3(25), 54–64.
• 4. D.E. (1979). Index of Sampling & Analytical Methods. Ethylene Dichloride. Method: OSHA 03.
• 5. Obwieszczenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 czerwca 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU 2017, poz. 1348.
• 6. Pendergrass S.M. (2003). Hydrocarbons, halogenated: method no 1003. NIOSCH Manual of Analytical Methods (NMAM). Fourth Edition, Cincinnati, OH, National Institute for Occupational Safety and Health.
• 7. PN-EN 482+A1:2016 Narażenie na stanowiskach pracy. Ogólne wymagania dotyczące charakterystyki procedur pomiarów czynników chemicznych.
• 8. PN-Z-04120-01:1979 Ochrona czystości powietrza – Badania zawartości chlorku etylenu – Oznaczanie chlorku etylenu na stanowiskach pracy metodą chromatografii gazowej [norma wycofana].
• 9. PN-Z-04008-7:2002/Az1:2004 Ochrona czystości powietrza – Pobieranie próbek – Zasady pobierania próbek powietrza w środowisku pracy i interpretacji wyników.
• 10. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1272/2008 z dnia 16.12.2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniającego i uchylającego dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/ WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (zwane rozporządzeniem GHS). Dz. Urz. UE z dnia 31.12.2008 r., L 535.
• 11. Soćko R. (2014). 1,2-Dichloroetan. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 4(82), 23–64.