Karbendazym. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

• Autorzy: Sitarek K.

Warianty tytułu

EN

Carbendazim

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Karbendazym jest białym, krystalicznym proszkiem stosowanym jako środek grzybobójczy. Jest on również metabolitem takich fungicydów, jak benomyl czy tiofanat metylu. W Polsce są stosowane 42 preparaty, zawierające karbendazym. Karbendazym należy do związków nieklasyfikowanych na podstawie siły działania toksycznego w warunkach narażenia ostrego. Wartość LD50 po jednorazowym podaniu do żołądka szczurów wynosi 6400 mg/kg. Karbendazym jest związkiem zaburzającym rozród zwierząt doświadczalnych; działa gonado toksycznie po podaniu samcom szczura, indukuje ponadto wady wrodzone u szczurów narażanych w okresie organogenezy oraz powoduje wzrost śmiertelności wewnątrzmacicznej. Karbendazym dobrze wchłania się z układu pokarmowego szczurów (80- 85% dawki ulega wchłonięciu), ale bardzo słabo wchłania się przez skórę. Związek ten nie kumuluje się w ustroju. Głównymi metabolitami karbendazymu wydalanymi z moczem szczurów są wodorosiarczan-2[(metoksykarbonylo)-amino]-1H-benzimidazolo- 5-ylo i kwas {2-[(metoksykarbo-nylo)-amino]-6-okso-1-tlenek-6H-benzimidazol-5-ilo-D glikopiranozydouranowy. Karbendazym ulega szybko wydaleniu z ustroju. W ciągu 72 h wydala się z moczem i kałem około 98% dawki podanej szczurom per os. Przyjmuje się, że mechanizm działania toksycznego tego związku polega na uszkodzeniu mikrotubul, struktur odpowiedzialnych między innymi za transport wewnątrzkomórkowy czy też podział komórek. Na podstawie wyników, przeprowadzonych w latach 90. badań genotoksyczności, ujawniono, że karbendazym powoduje wzrost częstości mikrojąder w szpiku kostnym myszy oraz w limfocytach krwi obwodowej ludzi. Zwrócono uwagę na fakt, że wyniki te nie powinny być lekceważone mimo słabej rozpuszczalności karbendazymu w wodzie i małej jego biodostępności. Na podstawie wyników badań rakotwórczości karbendazymu, przeprowadzonych na różnych szczepach myszy, wynika, że u myszy szczepów SPF-Swiss i szczepu CD-1 indukuje on raki i gruczolaki wątrobowokomórkowe. Natomiast u myszy szczepu NMRKf (SPF-71) nie ujawniono działania rakotwórczego po 96 tygodniach narażania na ten związek. Jednakże myszy dwóch pierwszych szczepów charakteryzuje duża spontaniczna częstość nowotworów wątroby i są one w związku z tym niewłaściwe do testowania substancji, mogących indukować nowotwory o tej lokalizacji. Wnioskowanie należy więc oprzeć na wynikach badania wykonywanego na myszach NMRKf (SPF 71) i uznać, że karbendazym nie jest czynnikiem rakotwórczym dla myszy. W piśmiennictwie nie znaleziono danych na temat działania rakotwórczego karbendazymu u ludzi. W Polsce nie ustalono dotąd wartości NDS i NDSCh karbendazymu**. Jedynie w ZSRR istniał normatyw NDSCh tego związku i wynosił on 0,1 mg/m3. Za podstawę proponowanej wartości NDS karbendazymu przyjęto fakt, iż związek ten jako metabolit benomylu powinien mieć wartość NDS na takim samym poziomie. Ustalone przez ACGIH oraz obowiązujące w większości państw wartości normatywne benomylu wynoszą 10 mg/m3, stąd dla karbendazymu proponuje się przyjęcie takiej samej wartości normatywu, tj. na poziomie 10 mg/m3. Ponieważ związek ten zaburza rozwój wewnątrzmaciczny należy go oznaczyć dodatkowo literami „Ft” – fetotoksyczny.

EN

Carbendazim is the most widely used representative of the benzimidazole family of fungicides. It is also the main metabolite of benomyl in mammals the degradation product of benomyl in the environment. This chemical is well absorbed after oral exposure. The absorption by male rats administered a single oral dose of 12 mg/kg 14C-carbendazim was determined to be 85%. The main metabolite of this compounds in urine is methyl 5-hydroxy-2-imidazolecarbamate. It is not a carcinogenic agent. The Expert Group for Chemical Agents has established an 8-hour TWA value of 10 mg/m3 and suggested additional notation: Ft (fetotoxic substance).

Słowa kluczowe

PL

karbendazym; narażenie zawodowe; działanie toksyczne

EN

carbendazime; occupational exposure; toxicity

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2004
• Tom: Nr 1 (39)
• Strony: 45--63
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., tab.

Twórcy

autor

Sitarek K.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera ul. św. Teresy 8 90-950 Łódź

Bibliografia

• 1. ACGIH (1999) Guide to occupational exposure values. Cincinnati, ACGIH.
• 2. Cummings A.M. (1992) Developmental effects of methyl benzimidazolecarbamate following exposure during early pregnancy. Fundam. Appl. Toxicol. 18 (2), 288-293.
• 3. Gray L.E. i in. (1988) The development of a protocol to assess reproductive effects of toxicants in the rat. Reprod. Toxicol. 23-4, 281-287.
• 4. Gray L.E. i in. (1990) Carbendazim-induced alterations of reproductive development and function in the rat and hamster. Fundam. Appl. Toxicol. 15(2), 281-297.
• 5. Janardham A., Sattur P.B., Sisodia P. (1984) Teratology of methyl benzimidazole carbamate in rats and rabbits. Bull. Environ. Contam. Toxicol. 33(3), 257-263.
• 6. Krechniak J., Kłosowska B. (1986) The fate of 14C carbendazim in rat. Xenobiotica, 16(9), 809-815.
• 7. Matsuo F., Nakai M., Nasu T. (1999) The fungicide carbendazim induces meiotic micronuclei in the spermatids of the rat testis. J. Vet. Med. Sci., Vol. 61, 5, 573-576. 63
• 8. Rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 21 sierpnia 1997 r. DzU, załącznik do nr. 105, poz. 671 z dnia 10 września 1997.
• 9. RTECS (1999), (Komputerowa Baza Danych).
• 10. Sarrif A.M. i in. (1994a) Evaluation of carbendazim for gene mutations in the Salmonella/Ames plate incorporation assay: the role of aminophenazine impurities. Mutat. Res. Vol. 321, 1-2, 43-56.
• 11. Sarrif A.M. i in. (1994b) Evaluation of benomyl and carbendazim in the in vivo aneuploidy/micronucleus assay in BDF1 mouse bone marrow. Mutat. Res. Vol. 310, 1, 143-149.
• 12. WHO (1993) Carbendazim. Environmental Health Criteria 149. World Health Organization, Geneva.
• 13. Van-Hummelen P., Elhajouji A., Kirsch-Volders M. (1995) Clastogenic and aneugenic effects of three benzimidazole derivatives in the in vitro micronucleus test using human lymphocytes. Mutagenesis, Vol. 10, 1, 23-29.
• 14. Vigreux C. i in. (1998) DNA damaging effects of pesticides measured single cell gel electrophoresis assay (comet assay) and the chromosomal aberration test, in CHOK1 cells. Mutat. Res. Vol. 419, 1-3, 79-90.