The perspective and prognostic areas of zinc and lead ores in the Upper Silesia Zn-Pb Ore District

• Autorzy: Mikulski S. Z. , Strzelska-Smakowska B. , Retman W.

Warianty tytułu

PL

Obszary perspektywiczne i prognostyczne rud cynku i ołowiu w Górnośląskim Okręgu Rud Zn-Pb

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The largest perspective of zinc and lead ore resource are located in the area of Upper Silesia District, where in the Middle Triassic and Devonian carbonate rocks occurs Zn-Pb sulfide ore mineralization of the Mississippi Valley Type (MVT). Prognostic amounts of Zn-Pb ores resources estimated in the Olkusz region are close to 50 million tons, and in the Zawiercie region 15 million tons. Actually, a total of prognostic resources of sulfide Zn-Pb ores represent 76–84.3% of all economic documented deposits. Zn-Pb sulfide ores resources have been verified according to the criteria from 2007 and their quantity evaluation based on autocorrelation around the boreholes locating economic mineralisation. In the zones of documented deposits a significant increase of resources is expected, because the actual data are based on too rare drilling grid. It is appropriate to carry out further geophysical works (e.g. IP – Inductive Polarization method) and, anomalous areas should be explored by drilling. Oxidized Zn ore resources (galman) in the deposits are 51.19 million t and in mining wastes 9.64 million t and are ca. 30% less than the Zn-Pb sulfide ore resources in documented deposits. The galmans occurring in the Upper Silesian district due to low quality, environmental laws and conflicts with the spatial economy are not currently the subject of exploitation. The galman ore resources in undeveloped deposits require verification of resources in accordance with the new economic criteria.

PL

Największego przyrostu zasobów rud cynku i ołowiu w Polsce możemy spodziewać się w obszarze śląsko-krakowskim, gdzie w utworach węglanowych, głównie triasu środkowego oraz dewonu, występuje mineralizacja siarczkowa Zn-Pb typu Mississippi Valley Type. W regionie olkuskim szacunkowe zasoby prognostyczne wynoszą około 50 mln t rud Zn-Pb, a w regionie zawierciańskim około 15 milionów t rud Zn-Pb. W sumie zasoby prognostyczne siarczkowych rud Zn-Pb stanowią obecnie 76–84,3% zasobów bilansowych rud Zn-Pb w udokumentowanych złożach. Zasoby rud siarczkowych Zn-Pb zostały zweryfikowane według kryteriów bilansowości z 2007 r. i oszacowane metodą autokorelacji wokół otworów z mineralizacją bilansową. W strefach wystąpień udokumentowanych złóż można liczyć na znaczny przyrost zasobów rud, ponieważ dotychczasowe rozpoznanie niejednokrotnie było oparte na zbyt rzadkiej siatce wierceń. Celowe jest przeprowadzenie szczegółowych prac geofizycznych (np. metodą IP). W przypadku pozytywnych wyników należałoby dokonać rozpoznania płytkimi wierceniami. Zasoby tlenowych rud Zn (galmanów) wynoszą w złożach około 51,19 mln t, a w zwałach kopalnianych około 9,64 mln t i są o około 30% mniejsze od zasobów udokumentowanych rud siarczkowych w tym regionie. Galmany występujące na obszarze śląsko-krakowskim z powodu niskiej jakości, zaostrzenia przepisów środowiskowych oraz konfliktowej lokalizacji w odniesieniu do gospodarki przestrzennej nie są obecnie przedmiotem eksploatacji. Zasoby rud galmanowych wymagają weryfikacji zgodnie z nowymi kryteriami bilansowości.

Słowa kluczowe

EN

Zn-Pb ore deposits; oxidized Zn ores; prospective area; prognostic area; economic criteria

PL

złoża rud Zn-Pb; rudy tlenowe Zn; zasoby rud; obszar perspektywiczny; obszar prognostyczny; kryteria bilansowości

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN ; Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN
• Czasopismo: Gospodarka Surowcami Mineralnymi
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 29, z. 2
• Strony: 173--191
• Opis fizyczny: Bibliogr. 54 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Mikulski S. Z.

• Polish Geological Institute-National Research Institute, Warszawa, Poland

autor

Strzelska-Smakowska B.

• AGH University of Science and Technology, Krakow, Poland

autor

Retman W.

• Rathdawney Polska sp. z o.o., Krakow, Poland

Bibliografia

• [1] Blajda R., 2010a – New methodology of resources categorization and calculation for undeveloped Zn-Pb ore deposits in the Upper Silesian ore district. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, t. 26, z. 4, p.45–58.
• [2] Blajda R., 2010b – Ocean możliwości niezagospodarowanych złóż rud cynku i ołowiu regionu górnośląskiego. Zesz. Nauk. IGSMiE PAN t. 79, p. 111–120.
• [3] Blajda et al. 1997 – Blajda R., Nieć M., Jarrin J., 1997 – Ore body models to assess the tectonic setting of MV-type lead-zinc deposits in the Olkusz region, Poland. Proc. of the 8th Quadrennial IAGOG Symposium p. 571–573.
• [4] Blajda et al. 2006 – Blajda R., Kurek S., Nieć M., Przeniosło S., 2006 – Niezagospodarowane złoża rud cynku i ołowiu – ocena bazy zasobowej i możliwości jej zagospodarowania. [W:] Konferencja. Możliwoość zagospodarowania złóż peryferyjnych rud Zn-Pb. 26.01.2006 r. ZGH Bolesław S.A. p. 47–59.
• [5] Bolewski A., Gruszczyk H., eds., 1986 – Zasoby perspektywiczne kopalin Polski (stan na 1981.01.01). IG Warszawa.
• [6] Coppola et al. 2009 – Coppola V., Boni M., Gilg A., Strzelska-Smakowska B., 2009 – Non-sulfide zinc deposits in the Silesia-Cracow district, Southern Poland. Mineralium Deposita, t. 44, nr 5, p. 559–580.
• [7] Cox D.P., Singer D.A., 1986 – Mineral Deposit Models. U.S. Geol. Surv. Bull., 1693, pp. 379.
• [8] Ekiert F., 1961 – Złoża rud cynku i ołowiu w Polsce oraz perspektywy ich poszukiwań. Prace Instytutu Geologicznego.
• [9] Górecka E., 1993 – Geological setting of the Silesian-Cracow Zn-Pb deposits. Kwart. Geol. t. 37, z. 2, p. 127–145.
• [10] Gruszczyk H., Wielgomas L., 1990 – Zinc and lead ores in the Silesia-Cracow Triassic. [W:] Osika R., ed., Geology of Poland: Mineral deposits. t. 6. Instytut Geologiczny, p. 172–177. Wyd. Geol. Warszawa.
• [11] Gruszczyk H., Paulo A., 1976 – Strefa przejściowa w utworach węglanowych triasu obszaru Olkusza.Kwart. Geol. t. 22, z. 4, p. 737–749.
• [12] Jarrin J., Nieć M., 1993 – Application of the ore accumulation coefficient to the interpretation of the structure of MVT Zn-Pb ore deposit (Rodaki–Rokitno Szlacheckie deposit, Poland). Kwart. Geol. t. 37, z. 2, p. 189–208.
• [13] Kurek S., Kmieciak M., 2006a – Dodatek Nr 4 (rozliczeniowy) do dokumentacji geologicznej złoża rud cynku i ołowiu Klucze w kat C1+C2. Arch. PG Kraków.
• [14] Kurek S., Kmieciak M., 2006b – Dodatek Nr 1 do dokumentacji geologicznej złoża rud cynku i ołowiu Klucze I w kat C1. Arch. PG Kraków.
• [15] Kurek S., Kmieciak M., 2007a – Dodatek Nr1 do dokumentacji geologicznej złoża rud cynku i ołowiu Siewierz w kat D. Arch. PG Kraków.
• [16] Kurek S., Kmieciak M., 2007b – Dodatek Nr 1 do dokumentacji geologicznej złoża rud cynku i ołowiu Poręba w kat C2+D. Arch. PG Kraków.
• [17] Kurek S., Kmieciak M., 2007c – Dodatek Nr 2 do dokumentacji geologicznej złoża rud cynku i ołowiu „Jaroszowiec-Pazurek” w kat D. CAG Warszawa.
• [18] Kurek S., Kmieciak M., 2007d – Dodatek Nr 1 do dokumentacji geologicznej złoża rud cynku i ołowiu „Chechło” w kat C2+D. CAG.
• [19] Kurek et al. 2006 – Kurek S., Kmieciak M., Boratyn J., 2006 – Dodatek Nr 1 do dokumentacji geologicznej złoża rud cynku i ołowiu „Laski” w kat C1+C2. CAG.
• [20] Large D., 2001 – The geology of non-sulfide zinc deposits – an overview. Erzmetall, t. 54, z. 5, p. 264–273.
• [21] Leach et al. 2003 – Leach D.L., Bechstadt T., Boni M., Zeeh S., 2003 –Triassic-hosted MVT Zn-Pb ores of Poland, Austria, Slovenia and Italy. W: Kelley J.G., Andrew C.J. Ashton J.H.,, Boland M.B., Earls G., Fusciardi L., Stanley G. eds., Europe’s major base metal deposits, p. 169–214. Irish Association for Economic Geology.
• [22] Mikulski S.Z., 2010 – Dodatek Nr 2 do dokumentacji geologicznej złoża rud cynku i ołowiu „Gołuchowice” w kat C1+C2. CAG.
• [23] Mikulski et al. 2010 – Mikulski S.Z., Malon A., Tymiński M., Dymowski W., Urbański P., Siekiera D., Bońda R., 2010 – Weryfikacja zasobów udokumentowanych złóż rud Zn-Pb rejonu zawierciańskiego. Biuletyn Państ. Inst. Geol. t. 439 z. 2, p. 321–332.
• [24] Mikulski et al. 2011 – Mikulski S.Z., Strzelska-Smakowska B., Retman W., 2011 – Rudy cynku i ołowiu. [W:] Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski,Wołkowicz S., Smakowski T., Speczik S., eds., p. 94–104. Min. Środ. Warszawa.
• [25] Nieć et al. 2008 – Nieć M., Przeniosło S., Blajda R., Szuwarzyński M., Kurek S., 2008 – Przedokumentowanie niezagospodarowanych złóż rud cynku i ołowiu zgodnie z wymaganiami zagospodarowania przestrzennego i możliwościami zagospodarowania złóż. CAG.
• [26] Preidl M., Kmieciak M., 2007 – Dodatek Nr 1 do dokumentacji geologicznej złoża rud cynku i ołowiu „Rodaki–Rokitno Szlacheckie” w kat C2+D. CAG Warszawa.
• [27] Przeniosło S., 1974 – Cynk i ołów w utworach węglanowych triasu rejonu zawierciańskiego. Biul. IG, 278, p. 115–186.
• [28] Przeniosło et al. 1992 – Przeniosło S., Bąk B., Radwanek-Bąk B., Smakowski T., 1992 – Analiza gospodarki rudami Zn i Pb w Polsce. CAG.
• [29] Przeniosło S., Wołkowicz S., 1993 – Rudy cynku i ołowiu: 85–95. [W:] Zasoby perspektywiczne kopalin Polski wg stanu na 31 XII 1990. B. Bąk, S. Przeniosło, eds., PIG Warszawa.
• [30] Przeniosło et al. 2008a – Przeniosło S., Mikulski S.Z., Dymowski W., Siekiera D., Malon A., Tymiński M.,Urbański P., Bońda R., 2008a – Dodatek Nr 1 do dokumentacji geologicznej złoża rud cynku i ołowiu „Marciszów” w kat C2+D. CAG.
• [31] Przeniosło et al. 2008b – Przeniosło S., Mikulski S.Z., Malon A., Siekiera D., Tymiński M., Bońda R., 2008b – Dodatek Nr 1 do dokumentacji geologicznej złoża rud cynku i ołowiu „Zawiercie I” w kat C1+C2. CAG.
• [32] Przeniosło et al. 2008c – Przeniosło S., Mikulski S.Z., Malon A., Siekiera D., Tymiński M., Bońda R., 2008c – Dodatek Nr 4 do dokumentacji geologicznej złoża rud cynku i ołowiu „Zawiercie” obszar „Zawiercie II” w kat C1+C2. CAG Warszawa.
• [33] Przeniosło et al. 2008d – Przeniosło S., Mikulski S.Z., Urbański P., Dymowski W., Malon A., Siekiera D., Tymiński M., Bońda R., 2008d – Dodatek Nr 1 do dokumentacji geologicznej złoża rud cynku i ołowiu „Gołuchowice” w kat C1+C2. CAG.
• [34] Radwanek-Bąk B., 1985 – Charakterystyka petrograficzna utlenionych rud cynku ze złóż obszaru Bolesławia i Olkusza. Rocz. Pol. Tow. Geol., t. 53/1–4, p. 235–254.
• [35] Retman W., 2006 – Aktualny stan bazy zasobowej ZGH Bolesław SA i możliwości jej poszerzenia. [W:] Konferencja: Możliwości zagospodarowania złóż peryferyjnych rud Zn-Pb. 26.01.2006 r. ZGH Bolesław S.A. p. 29–43.
• [36] Retman W., Wierchowiec J., 2008 – Spektralne profilowanie indukcyjne (IP) jako efektywna metoda geofizyczna w poszukiwaniach rud Zn-Pb typu gniazdowego w rejonie olkuskim. Gospodarka Surowcami Mineralnymi t. 24, z. 4, p. 291–300.
• [37] Retman et al. 2008 – Retman W., Wierchowiec J., Mihelcić J., Piechowicz D., 2008 – Interpretacja badań geofizycznych metodą IP. Arch. ZGH Bolesław S.A.
• [38] Sangster D.F., 2003 – A special issue devoted to non-sulfide zinc deposits: A new look. Economic Geology, t. 98 z.4, p. 683–684.
• [39] Sass-Gustkiewicz et al. 1982 – Sass-Gustkiewicz M., Dżułyński S., Ridge J.D., 1982 – The emplacement od zinc-lead sulfide ores in the Upper Silesian district – A contribution to understanding of Mississippi Valley type deposit. Econ. Geol. t. 77, p. 392–412.
• [40] Smakowski et al. 2011 – Smakowski T., Ney R., Galos K., eds. 2011 – Bilans gospodarki surowcami mineralnymi Polski i świata 2009. Ministerstwo Środowiska, IGSMiE PAN, Kraków.
• [41] Smakowski T., Szamałek K., 2011 – Zasady określania zasobów perspektywicznych kopalin. [W:] Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski (red. S. Wołkowicz, T. Smakowski, S. Speczik), p. 11–15. Min. Środ. Warszawa.
• [42] Smakowski T., Wielgomas L., 1986 – Stan rozpoznania złóż i ich zasobów. [W:] Zasoby perspektywiczne kopalin Polski. Rozdz. 7. Rudy cynku i ołowiu, Bolewski A., Gruszczyk H., eds., p. 210–212. IG Warszawa.
• [43] Socha J., 2007 – Obliczenie zasobów złoża rud Zn-Pb Zawiercie I w kat.C1 wg kryteriów bilansowości 2007. Arch. ZGH Bolesław S.A.
• [44] Strzelska-Smakowska B., 2006 – Renesans zainteresowania tlenowymi rudami cynku. Gospodarka Surowcami Mineralnymi t. 22, z. spec. 1, 253–261.
• [45] Strzelska-Smakowska B., 2010 – Złoża tlenowych rud cynku w okręgu śląsko-krakowskim. Biul. Państ. Inst. Geol., t. 439, p. 371–374.
• [46] Szuflicki et al. 2012 – Szuflicki M., Malon A., Tymiński M., eds., 2012 – Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31.XII.2011r. Wyd. PIG Warszawa.
• [47] Szuwarzyński M., 1996 – Ore bodies in the Silesian-Cracow Zn-Pb ore district, Poland. [W:] Górecka E., Leach D.L., Kozłowski A., eds., Carbonate hosted zinc-lead deposits in the Silesian-Cracow area, Poland. Prace PIG, t. 154, p. 9–24.
• [48] Walczak K., 2007 – Weryfikacja bilansu zasobów rud cynku i ołowiu złoża Gołuchowice w kat. C1 wg kryterium bilansowości 2007. Arch. ZGH Bolesław S.A.
• [49] Walczak K., Wnuk R., 2007a – Złoże Klucze, obliczenie zasobów w wydzielonych rejonach wg kryterium 1975 oraz aktualnie obowiązujących wraz z oceną możliwości przyrostu zasobów w aspekcie występowania rudy opisowej. Arch. ZGH Bolesław.
• [50] Walczak K., Wnuk R., 2007b – Złoże Laski, obliczenie zasobów w wydzielonych rejonach wg kryterium 1992 oraz aktualnie obowiązujących wraz z oceną możliwości przyrostu zasobów w aspekcie występowania rudy. Arch. ZGH Bolesław.
• [51] Wnuk R., 2007 – Złoże Chechło, obliczenie zasobów w wydzielonych rejonach wg kryterium 1975 i 2007 wraz z oceną możliwości przyrostu zasobów w aspekcie występowania rudy opisowej. Arch. ZGH Bolesław.
• [52] Wnuk R., Retman W., 2007 – Prognoza przyrostu zasobów niektórych złóż rud siarczkowych rejonu olkuskiego (z uwzględnieniem stanu zasobów rud tlenowych) w aspekcie ich potencjalnego zagospodarowania. Arch. ZGH Bolesław S.A.
• [53] Wołkowicz et al. 2011 – Wołkowicz S., Smakowski T., Speczik S., eds., 2011 – Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski. Ministerstwo Środowiska. Warszawa.
• [54] Żabiński W., 1960 – Charakterystyka mineralogiczna strefy utlenienia śląsko-krakowskich złóż kruszców cynku i ołowiu. Prace Geol. PAN, nr 1, Kraków.