Budynki centrum Jana Pawła II - wyzwanie dla inżynierii lądowej i architektury

• Autorzy: Wrana Bogumił , Wrana Jan

Identyfikatory

DOI

10.21008/j.2658-2619.2022.9.9

Warianty tytułu

EN

The buildings of the John Paul II Centre - a challenge for civil engineering and architecture

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Obiekty budowlane Centrum Jana Pawła II (CJPII) znajdują się w Krakowie- Łagiewnikach na hałdzie osadów wapiennych z dawnych Krakowskich Zakładów Sodowych „Solvay”. Obszar ten nosi nazwę Białe Morze i został zlokalizowany w naturalnym obniżeniu doliny rzeki Wilgi, pomiędzy wzniesieniem św. Józefa na północy a Górą Borkowską na południowym zachodzie. Osadnik wapienny jako podłoże budowlane dla budynków CJPII jest niespotykanym w świecie gruntem i stąd stał się wyzwaniem dla inżynierii lądowej. Wysokość osadnika hałdy sięga ok. 15 m. Do dziś zachował konsystencję pulpy koloru białego. Budynki CJPII to obiekty trzeciej kategorii geotechnicznej, posadowione na płycie fundamentowej o grubości 0,8 m, a w części środkowej - o grubości 0,45 m. Płyta oparta jest na 200 żelbetowych palach wierconych typu CFA o średnicy 1000 mm oraz 650 mm i długości do 26 m. Konstrukcja nośna budynków CJPII to żelbetowy szkielet ramowo-powłokowy. Symbolikę założenia urbanistycznego wyjaśnia np. skala rynku w Wadowicach usytuowanego na sieci 200 pali, ponad odpadem - poprzemysłowym/hałdami osadu - ubezpieczając jego przetrwanie z rozwiązaniami architektonicznymi, przywołując miejsca związane z życiem JPII (katedry wawelskiej, kościoła Mariackiego) z przyjętymi naturalnymi rozwiązaniami materiałowymi (cegła i biały kamień) przywołującymi sposoby ich łączenia, a zastosowanych na elewacjach powstających budynków JPII.

EN

The buildings of the John Paul II Centre (CJPII) are located in Kraków-Łagiewniki on a heap of limestone sediments from the former “Solvay” Sodium Plant in Kraków. The area is called Białe Morze (White Seas) and is located in the natural depression of the Wilga river valley, between św. Józefa hill in the north and Góra Borkowska hill in the southwest. The limestone sediments as a building substrate for CJPII buildings is unprecedented ground in the world and thus a challenge for civil engineering. The symbolism of the urban complex (e.g. the scale of the market square in Wadowice) located on a system of 200 piles, above the post-industrial landfill/heaps of sediments - ensuring its protection by architectural solutions referring to places connected with the life of JPII (the Wawel Cathedral, St. Mary’s Basilica in Kraków) with the adopted natural material solutions (brick and white stone) recalling the ways of combining them, and used on the facades of the emerging JPII buildings.

Słowa kluczowe

PL

świątynia; symbol; inżynieria lądowa; założenia urbanistyczne

EN

temple; symbol; civil engineering; urban planning design

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz
• Rocznik: 2022
• Tom: Z. 9
• Strony: 147--162
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Wrana Bogumił

• Politechnika Krakowska, Wydział Budownictwa

• https://orcid.org/0000-0002-5252-6341

autor

Wrana Jan

• Politechnika Lubelska, Wydział Budownictwa i Architektury, Katedra Architektury Współczesnej

• https://orcid.org/0000-0002-4884-0418

Bibliografia

• 1. Adamska M., Siewak-Sojka Z., 2011, Architektura świata. Architektura wczesnochrześcijańska i bizantyjska. Architektura wczesnego średniowiecza, Wydawnictwo Dragon, Bielsko-Biała.
• 2. Bieniarzówna J., Malecki J., Mitkowski J. (red.), 1979-1997, Dzieje Krakowa, t. 4: Kraków w latach 1918-1939, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• 3. Bujak A., 2012, Łagiewniki. Szansa dla świata, Biały Kruk, Kraków.
• 4. Bujak A., Sosnowska J., 2015, Dom Świętego. Sanktuarium św. Jana Pawła II, Biały Kruk, Kraków.
• 5. Czado B., Domski J., Wrana B., 2014, Optymalizacja posadowienia palowego obiektów Centrum Jana Pawła II w Krakowie-Łagiewnikach. Materiały Seminarium IBDiM i PZWFS. Wzmocnienie podłoża i fundamentów, Wydawnictwo AGH, Warszawa.
• 6. ISO 14688-1: Geotechnical investigation and testing - Identification and classification of soil. Part 1: Identification and description.
• 7. ISO 14688-2: Geotechnical investigation and testing - Identification and classification of soil. Part 2: Principles for the classification.
• 8. Machowski M. (red.), 1993, Sztuka świata, t. 3, Wydawnictwo Arkady, Warszawa.
• 9. Muratow P., 1972, Obrazy Włoch, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• 10. PN-B-02482:1983 - Fundamenty budowlane. Nośność pali i fundamentów palowych.
• 11. PN-EN 1997-1, Eurocode 7: Geotechnical design. Part 1: General rules.
• 12. PN-EN1997-2, Eurocode 7: Geotechnical design. Part 2: Ground investigation and testing.
• 13. Robertson P.K., Campanella R.G., Gillespie D., Greig J., 1986, Use of piezometer cone data, in: Proceedings of the ASCE Specialty Conference In Situ 86: Use of In Situ Tests In Geotechnical Engineering, Blacksburg, pp. 1263-1280.
• 14. Wrana B., 2009, Projekt budowlany posadowienia obiektów Centrum Jana Pawła II na Białych Morzach, BOMES, Kraków.
• 15. Wrana B., 2014, Lectures on Soil Mechanics, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• 16. Wrana B., 2015, Pile load capacity - calculation methods, “Studia Geotechnica et Mechanica”, vol. 37, no. 4, pp. 83-93.
• 17. Wrana B., 2016, Lectures on Foundation Design, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• 18. Wrana B., Czado B., 2011, Zastosowanie wyników testu CPT do oceny nośności pala, „Górnictwo i Geoinżynieria”, z. 2, s. 605-611.
• 19. Wrana B., Wrana J., 2020a, Budynki Centrum Jana Pawła II - wyzwanie dla inżynierii lądowej i architektury / Buildings of the John Paul II Center - a challenge for civil engineering and architecture, „Budownictwo i Architektura”, 19 (4), s. 101-114.
• 20. Wrana B., Wrana J., 2020b, Buildings of the John Paul II Center - a challenge for civil engineering and architecture. Advanced models and new concepts in concrete and masonry structures. Proceedings. 10th International Conference, 2020 of Poland Lublin University Technology, Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Lublin.
• 21. Wrana J., 2010, Architektura - zrozumiały komunikat przestrzenny, „Czasopismo Techniczne”, z. 15, s. 413-416.
• 22. Wrana J., 2011a, Architektura z poszanowaniem miejsca, „Budownictwo i Architektura”, (2), s. 129-139.
• 23. Wrana J., 2011b, Tożsamość miejsca - kryterium w projektowaniu architektonicznym, Politechnika Lubelska, Lublin.
• 24. Wrana J., 2012, Eseje o tożsamości miejsca. Wybrane artykuły dotyczące tożsamości i kontekstu, Politechnika Lubelska, Lublin.
• 25. Wrana J., 2016, Sacrum a nowoczesność - rozważania na przykładzie kościoła św. Stanisława w Krakowie, „Architecturae et Artibus”, t. 8, nr 3. Międzynarodowa Konferencja Naukowa PIĘKNO W SAKRUM, 14-16 kwietnia 2016, Białystok, sesja: Architektura sakralna XXwieku, prowadzenie: dr hab. inż. arch. J. Wrana.
• 26. Wrana J., Fitta A., 2011, Architektura a kontekst miejsca, „Budownictwo i Architektura”, (1), s. 5-13.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).