The restitution of Garbary, Cracow’s largest suburb, after the destruction caused by the invasion of archduke Maximilian Habsburg in 1587

Petrus, K.

doi:10.4467/2353737XCT.18.161.9417

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

The restitution of Garbary, Cracow’s largest suburb, after the destruction caused by the invasion of archduke Maximilian Habsburg in 1587

Autorzy

Petrus K.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

Identyfikatory

DOI

10.4467/2353737XCT.18.161.9417

Warianty tytułu

Restytucja Garbar, największego krakowskiego przedmieścia, po zniszczeniach w czasie najazdu arcyksięcia Maksymiliana Habsburga w roku 1587

Języki publikacji

Abstrakty

This paper presents an outline of the history of spatial transformations of Cracow’s largest suburb in the years 1587–1655. So far, this topic has not been given due attention and the published works only present the history of Garbary up to the invasion of Archduke Maximilian Habsburg in 1587. However, the siege of Cracow by supporters of the representative of the House of Habsburg, who aspired to the throne, closed an extremely successful stage in the history of the suburb, and the liquidation of existing buildings forced its residents to undertake a quick and intensive reconstruction. Furthermore, the paper contributes to further research into the suburb’s development at the end of the 16th century and in the first half of the 17th century, thus filling a considerable gap in research on the development of the urban system of Cracow.

W niniejszym artykule przedstawiono zarys historii przemian przestrzennych największego krakowskiego przedmieścia w latach 1587–1655. Tematowi temu nie poświęcono dotąd należnej uwagi, a opublikowane prace przedstawiają historię Garbar jedynie do najazdu arcyksięcia Maksymiliana Habsburga w roku 1587. Tymczasem oblężenie Krakowa przez zwolenników habsburskiego pretendenta do tronu zamknęło niezwykle pomyślny etap w dziejach przedmieścia, a dokonana wówczas likwidacja zabudowy zmusiła jego mieszkańców do szybkiej i intensywnej odbudowy. Artykuł stanowi również przyczynek do dalszych badań nad zabudową przedmieścia pod koniec XVI i w pierwszej połowie XVII stulecia, wypełniających istotną lukę w aktualnym stanie wiedzy o rozwoju urbanistycznym krakowskiego zespołu miejskiego.

Słowa kluczowe

Garbary (Tanner’s Suburb) Cracow suburbs urban planning history of spatial development

Garbary Kraków przedmieście urbanistyka historia rozwoju przestrzennego

Wydawca

Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki

Czasopismo

Technical Transactions

Rocznik

2018

Tom

Vol. 115, iss. 11

Strony

39--52

Opis fizyczny

Bibliogr. 43 poz., rys.

Twórcy

autor

Petrus K.

kpetrus@pk.edu.pl

Institute of History of Architecture and Monument Preservation, Faculty of Architecture, Cracow University of Technology

Bibliografia

[1] Akta wizytacji dekanatu krakowskiego z r. 1599, przeprowadzonej z polecenia kardynała Jerzego Radziwiłła – część I, published by Cz. Skowron, Lublin 1965.
[2] Atlas historyczny miast polskich, collective work, ed. R. Czaja, vol. V Małopolska, issue 1, Kraków 2007
[3] Banach J., Dawne widoki Krakowa, Kraków 1983.
[4] Bąkowski K., Dawne kierunki rzek pod Krakowem, „Rocznik Krakowski”, vol. V, 1902, pp. 138–172.
[5] Bieniarzówna J., Małecki J.M., Kraków w wiekach XVI–XVIII, Dzieje Krakowa, vol. 2, Kraków 1984.
[6] Bieniarzówna J., Piotrowski A.T., Sanktuarium maryjne w kościele OO. Karmelitów na Piasku w Krakowie. Dzieje kultu i kaplicy, Kraków 1983.
[7] Friedberg M., Kraków w dobie Odrodzenia (wiek XVI i pierwsza połowa XVII) [in:] Kraków. Studia nad rozwojem miasta, collective work, ed. J. Dąbrowski, Kraków 1957, pp. 189–227.
[8] Garbary [in:] Encyklopedia Krakowa, collective work, ed. A. H. Stachowski, Warszawa–Kraków 2000, pp. 228–229.
[9] Grabowski A., Przedmieścia i okolice Krakowa. Wypisy z Dzieł, Kraków 2007.
[10] Kęder I., Kęder W., Kościoły nieistniejące [in:] Encyklopedia Krakowa, collective work, ed. A. H. Stachowski, Warszawa–Kraków 2000, pp. 450–451.
[11] Kolak W., Inwentarz akt jurydyk krakowskich 1412–1809, Warszawa 1968.
[12] Kolak W., Jurydyki Krakowskie, „Archeion”, vol. XXXVIII, 1962, pp. 219–240.
[13] Komorowski W., Krasnowolski B., Średniowieczne i renesansowe pałace krakowskie [in:] Mecenat artystyczny a oblicze miasta, collective work, ed. D. Nowacki, Kraków 2008, pp. 77–99.
[14] Krasnowolski B., Młynówka Królewska – geneza i przekształcenia, „Rocznik Krakowski”, vol. LXIX, Kraków 2003, pp. 25–32.
[15] Kronika mieszczanina Krakowskiego z lat 1575–1595, published by H. Barycz, Kraków 1930.
[16] Księga wiertelnicza krakowska, published by K. Jelonek-Litewka, A. Litewka, Ł. Walczy, part I (1568–1577), Kraków 1997; part II (1578–1591), Kraków 1998; part III (1592–1597), Kraków 1999; part IV (1598–1606), Kraków 2000.
[17] Księgi Ławnicze Krakowskie 1365–1376 i 1390–1397. Acta scabinalia Cracoviensia 1365–1376 et 1390–1397, published by S. Krzyżanowski, Kraków 1904.
[18] Laberschek J., Rozwój przestrzenny krakowskiego zespołu osadniczego extra muros XIII–XVIII w. [in:] Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, collective work, ed. J. Wyrozumski, Kraków 2007, pp. 297–354.
[19] Lepszy K., Oblężenie Krakowa przez arcyksięcia Maksymiliana w 1587, Kraków 1929.
[20] Leszczyńska–Skrętowa Z., Czarna Ulica [in:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, part 1, vol. 3, Wrocław–Łódź 1985, pp. 438–439.
[21] Leszczyńska–Skrętowa Z., Czarna Wieś [in:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, part 1, vol. 3, Wrocław–Łódź 1985, pp. 439–441.
[22] Małecki J.M., Życie gospodarcze XVI-wiecznego Krakowa [in:] Szkice z dziejów Krakowa od czasów najdawniejszych do pierwszej wojny światowej, collective work, ed. J. Bieniarzówna, Kraków 1968, pp. 89–128.
[23] Najstarsze księgi i rachunki miasta Krakowa od 1300 do 1400, published by F. Piekosiński and J. Szujski, Kraków 1878.
[24] Pasiecznik J., Kościół i klasztor Reformatów w Krakowie, Kraków 1978.
[25] Petrus K., Analiza piętnasto- i szesnastowiecznej zabudowy zachodnich przedmieść Krakowa przykładem badań nad zaginioną architekturą miasta / Analysis of the 15th- and 16th-century building development of the western suburbs of Cracow as an example of research into the lost architecture of the town, “Czasopismo Techniczne – Technical Transactions”, No. 6-A/2015, issue 9, year 112, pp. 155–166.
[26] Petrus K., Największe przedmieście Krakowa. Zarys rozwoju przestrzennego Garbar, part I, „Czasopismo Techniczne”, No. 5-A/2011, issue 16, year 108, pp. 139–151.
[27] Petrus K., Największe przedmieście Krakowa. Zarys rozwoju przestrzennego Garbar, part II, „Czasopismo Techniczne”, No. 5-A/2011, issue 16, year 108, pp. 153–163.
[28] Piasek [in:] Encyklopedia Krakowa, collective work, ed. A. H. Stachowski, Warszawa–Kraków 2000, pp. 747.
[29] Pieradzka K., Garbary, przedmieście Krakowa (1363–1587), Kraków 1931.
[30] Prawa przywileje i statuta Miasta Krakowa 1507–1795, published by F. Piekosiński, vol. I, Kraków 1885; vol. II, Kraków 1890.
[31] Przewodnik abo kościołów krakowskich krótkie opisanie, Kraków 2002.
[32] Rączka J.W., Młyny królewskie w krajobrazie Krakowa, cz. 1, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury”, vol. XII, year 1978, pp. 19–29 .
[33] Rączka J.W., Młyny królewskie w krajobrazie Krakowa, cz. 2, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury”, vol. XIII, year 1979, pp. 7–16.
[34] Rejestry gospód w Krakowie z lat 1632 i 1649 ze zbiorów Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie i Biblioteki Jagiellońskiej, published by K. Follprecht, Kraków 2005.
[35] Rożek M., Nieistniejące kościoły Krakowa, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej”, year 33, 1983, pp. 95–120.
[36] Sikora F., Dębny Młyn [in:] Słownik historyczno – geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, part 1, vol. 3, Wrocław–Łódź 1985, pp. 538–539.
[37] Sikora L., Szwedzi i Siedmiogrodzianie w Krakowie, 1655–1657, Kraków 1908
[38] Supranowicz E., Nazwy ulic Krakowa, Kraków 1995.
[39] Tobiasz M., Jak powstały przedmieścia Krakowa?, Warszawa–Kraków 1972.
[40] Tomkowicz S., Ulice i place Krakowa w ciągu dziejów, ich nazwy i zmiany postaci, Kraków 1926.
[41] Wimmer J., Odparcie najazdu arcyksięcia Maksymiliana w 1587–88, Warszawa 1955.
[42] Wiśniewski J., Garbary [in:] Słownik historyczno – geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, part 1, vol. 4, Wrocław–Łódź 1986, pp. 693–706.
[43] Włodarczyk W., Kościół Karmelitów na Piasku, „Rocznik Krakowski”, vol. XXXVI, 1963, pp. 127–148.

Uwagi

Section "Architecture and urban planning"

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-45003e1e-feb3-4543-876d-bc5f33aaca21