Działalność Prowincjalnego Związku Straży Pożarnych Śląska w latach 1863−1939

• Autorzy: Falecki Dariusz

Warianty tytułu

EN

Activities of the Provincial Fire Brigade Association of Silesia in 1863–1939

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Historia pożarnictwa na Śląsku nie doczekała się do tej pory monografii lub opracowania w formie wydawnictwa naukowego. Bazę źródłową dla artykułu stanowi literatura w języku niemieckim oraz zasoby Archiwum Państwowego w Katowicach. Część materiałów źródłowych udostępniło autorowi Niemieckie Muzeum Pożarnictwa w Fuldzie. W obszernym wstępie przedstawiono wydarzenia z połowy XIX w., które miały wpływ na początki zorganizowanego pożarnictwa na Śląsku. Po dokonaniu ich analizy wyłania się obraz bardzo dobrze zorganizowanej ochrony przeciwpożarowej prowadzonej przez Prowincjalny Związek Straży Pożarnych Śląska. Wpływ na organizację śląskiego pożarnictwa miały ówczesne wydarzenia polityczne, czyli m.in. dojście do władzy w 1933 r. hitlerowców, co zostało uwzględnione w artykule przez autora. Wcześniej, bo w 1922 r., część wschodnia Górnego Śląska przypadła Polsce, czego − z uwagi na odmienność tematu − nie omówiono w artykule.

EN

The history of firefighting in Silesia has not received a monography or scientific publication yet. The database source for the article is literature in German and the resources of the State Archives in Katowice. Some of the source materials were made available to the author by the German Fire Brigade Museum in Fulda. The extensive introduction presents events from the mid-nineteenth century, which influenced the beginnings of organized firefighting in Silesia. After analyzing the material, a picture of very well organized fire protection, conducted by the Provincial Association of Fire Brigades of Silesia, emerges. The discussed issues were influenced by the political events, ie the rise of the Nazis in 1933, which was included in the article by the author. Earlier, in 1922, the eastern part of Upper Silesia fell to Poland, which, due to the differences in the subject, was not discussed in the article.

Słowa kluczowe

PL

początki zorganizowanego pożarnictwa na Śląsku; stan ochrony przeciwpożarowej od drugiej połowy XIX w do pierwszej tercji XX w na Śląsku; czołowi działacze śląskiego pożarnictwa

EN

beginnings of organized firefighting in Silesia; state of fire protection from the second half of the 19th century to the first third of the 20th century in Lower and Upper Silesia; leading activists of Silesian firefighting

• Wydawca: Szkoła Główna Służby Pożarniczej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
• Rocznik: 2019
• Tom: Nr 69 (tom 1)
• Strony: 141--153
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., tab.

Twórcy

autor

Falecki Dariusz

• Centralne Muzeum Pożarnictwa

Bibliografia

• [1] Atzmanninger G., Nebenführ E., Die Geschichte des Turnens im deutschsprachigen Raum [w:] Feuerwehr und Turnbewegung, Schinnerl A. (red.). Wydawnictwo Internationale Arbeitsgemeinschaft für Feuerwehr – und Brandschutzgeschichte im CTIF, Pŕibyslav 2011.
• [2] Bębnik G., Ordnungspolizei zamiast straży pożarnej [w:] Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej, nr 6−7, W. Bułhak (red.), Wydawnictwo IPN, Warszawa 2004.
• [3] Czapliński M., Śląsk od pierwszej po koniec drugiej wojny światowej (1918−1945) [w:] Historia Śląska, M. Czapliński (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002.
• [4] Czapliński M., Niemiecki Śląsk po podziale w Republice Weimarskiej. Prowincja górnośląska [w:] Historia Śląska, M. Czapliński (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002.
• [5] Ewald G., Die Geschichte der Feuerspritze bis 1945, Motorbuch-Verlag, Stuttgart 1978.
• [6] Hellmann J., Festschrift zur Feier des 50jährigen Bestehens des Provinzial-Verbandes der Feuerwehren Schlesiens in Schweidnitz im September 1913, Neisse 1913.
• [7] Körting G., Oberschlesien, Erinnerungen an die Feuerwehr, Deutsches Feuerwehrmuseum, Fulda 1991 (praca w maszynopisie).
• [8] Magirus C.D., Das Feuerlöschwesen in allen seinen Theilen, Selbsverlag des Verfassers, Ulm 1877.
• [9] Metzger R., 150 Jahre Metz Feuerwehrgeräte, Concordia Verlag, Bühl 1992.
• [10] Schamberger R., Der Deutsche Feuerwehrverband [w:] Entstehung und Entwicklung der Feuerwehr-Verbände, Internationale Arbeitsgemeinschaft für Feuerwehr – und Brandschutzgeschichte im CTIF, Varażdin 2010.
• Czasopisma
• [1] Hämel A., Johannes, Joseph, Konrad Hellmann, „Schlesische Feuerwehrzeitung“ 1924, nr 19.
• [2] Hämel E., Kurze Geschichte des Provinzial Feuerwehrverbandes, „Schlesische Feuerwehrzeitung“ 1933, nr 13.
• [3] Verhandlungsniederschrift über die Sitzung anlässlich des ordentlichen Feuerwehrtages des Verbandes der Feuerwehren Schlesiens am 5 Januar 1928, „Schlesische Feuerwehrzeitung“ 1928, nr 2.
• [4] Feuerwehrfachschule in Weiβstein Kreis Waldenburg in Schlesien, „Schlesische Feuerwehrzeitung“ 1929, nr 21.
• [5] Bekanntmachungen und Mitteilungen, „Schlesische Feuerwehrzeitung“ 1935, nr 3.
• [6] Mitgliederversammlung der Provinzial-Feuerwehrverbände, „Schlesische Feuerwehrzeitung“ 1936, nr 5.
• [7] Sauerbier E., Geschäftsbericht für 1936 der Ober – und Niedeschlesischen Provinzial-Feuerwehrverbände, „Schlesische Feuerwehrzeitung“ 1937, nr 19.
• [8] Die 9 Bezirke der Provinz Schlesien in Feuerlöschwesen, „Schlesische Feuerwehrzeitung“ 1938, nr 12.
• [9] Tag der deutschen Polizei, „Schlesische Feuerwehrzeitung“ 1939, nr 4.
• [10] Gesetzliche Neuordnung des Feuerloschwesens, „Schlesische Feuerwehrzeitung“ 1938, nr 23.
• Źródła archiwalne
• [1] Archiwum Państwowe Katowice, zespół: – Akta Miasta Chorzów, sygn.: 426, 3014
• Inne
• [1] Berichte des Ausschusses des Provinzial-Verbandes der Feuerwehren Schlesiens, Neisse. (Sprawozdania Komisji Prowincjalnego Związku Straży Pożarnych Śląska za lata 1902−1912).
• [2] Festschrift zum 25jährigen Jubelfeste des Feuer-Rettungsvereins, Breslau 1869.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).