PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Tytuł artykułu

Czynniki uaktywniające i zróżnicowanie czasowe przemieszczeń koluwiów w różnych częściach stoku osuwiskowego : analiza dendrochronologiczna na przykładzie osuwiska Skalka (Moravskoslezské Beskydy)

Treść / Zawartość
Warianty tytułu
EN
Triggering factors and temporal variability of colluvium movements within a landslide slope : dendrochronological analysis at the example of Skalka landslide (Moravskoslezské Beskydy)
Języki publikacji
PL
Abstrakty
PL
Celem badań było określenie zmienności czasowej osuwania i stwierdzenie różnic w aktywności poszczególnych części stoku osuwiskowego. Zastosowano metody dendrochronologiczne: dla 60 świerków pospolitych analizowano dekoncentryczność przyrostów rocznych. Największą dynamikę osuwania stwierdzono w latach: 1975, 1993, 1985, 1968–1969, 1995. Liczba zaburzeń wzrostu radialnego drewna świadczących o osuwaniu w poszczególnych latach dobrze odpowiada przebiegowi sum opadów półrocza letniego (np. osuwanie i opady w latach: 1968, 1972, 1975, 1977, 1985, 2010) oraz w mniejszym stopniu zimowego. Wyniki wskazują na nierównoczesną aktywność poszczególnych części osuwiska i uruchamianie różnych jego partii podczas różnych epizodów opadowych oraz prawdopodobnie w efekcie innych czynników uaktywniających (np. trzęsień ziemi z lat 1992–1993 o epicentrach w Beskidzie Sądeckim).
EN
The aim of the study was to determine the temporal variability o landsliding and differences in the activity of individual part of a small landslide. Dendrochronological methods have been applied: tree-ring eccentricity was analysed for 60 Norway spruce trees. The most dynamic landsliding occurred in: 1975, 1993, 1985, 1968–1969 and 1995. The number of wood-growth disturbances recording landsliding in particular years matches well with precipitation totals for summer half-years (e.g. landsliding and precipitation in: 1968, 1972, 1975, 1977, 1985, 2010) and to the smaller degree with totals for winter half-years (e.g. 1961). Results indicate uneven activity of particular landslide sections. The movement in particular parts of the landslide is triggered during various precipitation events or due to other factors (e.g. 1992–1993 earthquakes with epicentres in Beskid Sądecki Mts).
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
103--113
Opis fizyczny
Bibliogr. 46 poz., rys.
Twórcy
  • Katedra Rekonstrukcji Środowiska Geograficznego, Wydział Nauk o Ziemi, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Sosnowiec
autor
  • Katedra Rekonstrukcji Środowiska Geograficznego, Wydział Nauk o Ziemi, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Sosnowiec
Bibliografia
  • Azañon J.M., Azor A., Pérez-Peña J.V., Carrillo J.M., 2005. Late Quaternary large-scale ratational slides inducted by river incision: The Arroyo de Gor area (Guadix basin, SE Spain). Geomorphology 69: 152–168.
  • Bajgier-Kowalska M., 1994. Rozwój osuwisk w czołowej strefie płaszczowiny magurskiej w dorzeczu górnej Soły. Przegląd Geograficzny 66(3–4): 375–388.
  • Braam R.R., Weiss E.E.J., Burrough, P.A., 1987. Spatial and temporal analysis of mass movement using dendrochronology. Catena 9: 573–584.
  • Gerlach T., Pokorny J., Wolnik R., 1958. Osuwisko w Lipowicy. Przegląd Geograficzny 30(4): 685–698.
  • Gil E., Zabuski L., Mrozek T., 2009. Hydrometeorological conditions and their relation to landslide processes in the Polish flysch Carpathians (an example of Szymbark area). Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica 43: 127–143.
  • Gorczyca E., 2008. Rola płytkich ruchów osuwiskowych w kształtowaniu stoków fliszowych (na przykładzie Beskidu Wyspowego i Bieszczadów). Przegląd Geograficzny 80(1): 105–126.
  • Gorczyca E., 2010. Slope relaxation following landslides in the Łososina River Basin, Beskid Wyspowy Mts., Poland. Landform Analysis 14: 3–11.
  • Guterch B., 2009. Sejsmiczność Polski w świetle danych historycznych. Przegląd Geologiczny 57: 513–520.
  • Harvey A.M., 2007. Differential recovery from the effects of a 100-year storm: Significance of long-term hillslope channel coupling; Howgill Fells, northwest England. Geomorphology 84: 192–208.
  • Hess M., 1965. Piętra klimatyczne w Polskich Karpatach Zachodnich, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Geograficzne 11, Kraków.
  • Interactive Geological Maps of the Czech Republic, 2003. 1:25 000, DVD-ROM. Czech Geological Survey, Prague.
  • Klimeš J., Baroň I., Pánek T., Kosačík T., Burda J., Kresta F., Hradecký J., 2009. Investigation of recent catastrophic landslides in the flysch belt of Outer Western Carpathians (Czech Republic): progress towards better hazard assessment. Nat. Hazards Earth Syst. Sci. 9: 119–128.
  • Klimeš J., Blahůt J., 2012. Landslide risk analysis and its application in regional planning: an example from the highlands of the Outer Western Carpathians, Czech Republic. Natural Hazards 64(2): 1779–1803.
  • Krąpiec M., Margielewski W., 1991. Zastosowanie analizy dendrogeomorfologicznej w datowaniu powierzchniowych ruchów masowych. Kwartalnik AGH – Geologia 17(1–2): 67–81.
  • Krąpiec M., Margielewski W., 2000. Analiza dendrogeomorfologiczna ruchów masowych na obszarze polskich Karpat fliszowych. Kwartalnik AGH Geologia 26(2): 141–171.
  • Krąpiec M., Rączkowski W., Danek M., Kłusek M., Gil E., Zabuski L., 2008. Monitoring dendrogeomorfologiczny osuwisk w Beskidzie Niskim. Prace Komisji Paleogeografii i Czwartorzędu PAU 6: 173–184.
  • Lang A., Moya J., Corominas J., Schrott L., Dikau R., 1999. Classic and new dating methods for assessing the temporal occurrence of mass movements. Geomorphology 30: 33–52.
  • Lévy S., Jaboyedoff M., Locat J., Demers D., 2012. Erosion and channel change as factors of landslide and valley formation in Champlain Sea Clays: The Chacoura River, Quebec, Canada. Geomorphology 145–146: 12–18.
  • Lopez Saez J., Corona C., Stoffel M., Schoeneich P., Berger F., 2012. Probability maps of landslide reactivation derived from tree-ring records: Pra Bellon landslide, southern French Alps. Geomorphology 138: 189–202.
  • Malik I., 2008. Dendrochronologiczny zapis współczesnych procesów rzeźbotwórczych kształtujących stoki i doliny rzeczne wybranych stref krajobrazowych Europy Środkowej. Wyd. UŚ, Katowice.
  • Malik I., Wistuba M., 2012. Dendrochronological methods for reconstructing mass movements – landslide activity analysis using tree-ring eccentricity. Geochronometria 39(3): 180–196.
  • Margielewski W., 1997. Dated landslides of the Jaworzyna Krynicka range (Polish Outer Carpathians) and their relations to climatic phases of the Holocene. Annales Socirtatis Geologorum Poloniae 67: 83–92.
  • Margielewski W., Święchowicz J., Starkel L., Łajczak A., Pietrzak M., 2008. Współczesna ewolucja rzeźby Karpat fliszowych. W: L.Starkel (red.), Współczesne przemiany rzeźby Polski. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków: 57–133.
  • Massey C.I., Petley D.N., McSaveney M.J., 2013. Patterns of movement in reactivated landslides. Engineering Geology 159: 1–19.
  • Nawrocka N., 2013. Analiza dendrogeomorfologiczna drzew różnych gatunków z obszaru osuwiska „L. Sawickiego” w Szymbarku, Beskid Niski, Karpaty Zewnętrzne. Folia Quaternaria 81.
  • Noferini L., Pieraccini M., Mecatti D., Macaluso G., Atzeni C., Mantovani M., Marcato G., Pasuto A., Silvano S., Tagliavini F., 2007. Using GB-SAR technique to monitor slow moving landslide. Engineering Geology 95 (3–4): 88–98.
  • Pánek T., Brázdil R., Klimeš J., Smolková V., Hradecký J., Zahradníček P., 2011a. Rainfallinduced landslide event of May 2010 in the eastern part of the Czech Republic. Landslides 8: 507–516.
  • Pánek T., Šilhán K., Tábořík P., Hradecký J., Smolková V., Lenart J., Brázdil R., Kašičková L., Pazduri A., 2011b. Catastrophic slope failure and its origins: Case of the May 2010 Girová Mountain long-runout rockslide (Czech Republic). Geomorphology 130: 352–364.
  • Papciak T., Malik I., Krzemień K., Wistuba M., Gorczyca E., Wrońska-Wałach D., Sobucki M., 2015. Precipitation as a factor triggering landslide activity in the Kamień massif (Beskid Niski Mts, Western Carpathians). Bulletin of Geography. Physical Geography Series 8: 5–17.
  • Rączkowski W., 2007. Landslide hazard in the Polish Flysch Carpathians. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica 41: 61–75.
  • Schweingruber F.H., 1996. Tree Rings and Environment. Dendroecology, Birmensdorf, Swiss Federal Institute for Forest, Snow and Landscape Research, Berne, Stuttgart, Vienna, 272.
  • Seneta W., Dolatowski J., 2008. Dendrologia, PWN, Warszawa.
  • Shroder J.F., 1980. Dendrogeomorphology: review and new techniques of tree-ring dating. Progress in Physical Geography 4: 161–188.
  • Šilhán K., 2012. Dendrogeomorphological analysis of the evolution of slope processes on the flysch rocks (Vsetínské Vrchy MTS., Czech Republic).
  • Šilhán K., Pánek T., Hradecký J., 2012. Tree-ring analysis in the reconstruction of slope instabilities associated with earthquakes and precipitation (the Crimean Mountains, Ukraine): Geomorphology 173–174: 174–184.
  • Šilhán K., Pánek T., Dušek R., Havlů D., Brázdil R., Kašičková L., Hradecký J., 2013. Dating of bedrock landslide reactivations using dendrogeomorphic techniques: the Mazák landslide, Outer Western Carpathians (Czech Republic). Catena 104: 1–13.
  • Šilhán K., Pánek T., Turský O., Brázdil R., Klimeš J., Kašičková L, 2014. Spatio-temporal patterns of recurrent slope instabilities affecting undercut slopes in flysch: A dendrogeomorphic approach using broad-leaved trees. Geomorphology 213: 240–254.
  • Starkel L., 2008. Rola ekstremalnych zjawisk meteorologicznych w przekształcaniu rzeźby południowej Polski. W: M.J.Kotarba (red.), Przemiany środowiska naturalnego a rozwój zrównoważony. Wyd. TBPŚ GEOSFERA, Kraków: 41–52.
  • Starkel L., 2014. O niektórych prawidłowościach rozwoju rzeźby gór i ich przedpoli. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Wydawnictwo Akademickie “Sedno”, Warszawa: 71–115.
  • Štekl I., Brázdil R., Kakos V., Jež J., Tolasz R., Sokol Z., 2001. Extrémní denní stážkové úhrny na území ČR vobdobí 1879–2000 a jejich synoptické příčiny. Národní klimatický program České republiky 31, Praha.
  • Wistuba M., Malik I., 2011. Indeks dekoncentryczności przyrostów rocznych drzew – narzędzie do identyfikacji współczesnych ruchów osuwiskowych. Czasopismo Geograficzne 82(4): 401–421.
  • Wistuba M., Malik I., Fajer M., Papciak T., 2013a. Dendrochronological record of coupling between landslides and eroding stream channel (Western Outer Carpathians, Czech Republic). Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica 47.
  • Wistuba M., Malik I., Gärtner H., Kojs P., Owczarek P., 2013b. Application of eccentric growth of trees as a tool for landslide analyses: The example of Picea abies Karst. in the Carpathian and Sudeten Mountains (Central Europe). Catena 111: 41–55.
  • Wistuba M., Malik I., Polowy M., Michałowicz P., 2014. Zastosowanie dekoncentryczności przyrostów rocznych w badaniach stoku o wysokim zagrożeniu osuwiskowym (Milówka, Beskid Żywiecki). Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej.
  • Wistuba M., Malik I., Wójcicki K., Michałowicz P., 2015. Coupling between landslides and eroding stream channels reconstructed from spruce tree rings (examples from the Carpathians and Sudetes – Central Europe). Earth Surface Processes and Landforms 40(3): 293–312.
  • Ziętara T., 1968. Rola gwałtownych ulew i powodzi w modelowaniu rzeźby Beskidów. Prace Geograficzne PAN 60.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-4470132b-026e-442d-83bc-dcbe0dc9a768
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.