Differences in ice cover in the anthropogenic reservoir of Pławniowice in the years 1986–2012

• Autorzy: Kostecki M.

Identyfikatory

DOI

10.2478/aep-2013-0035

Warianty tytułu

PL

Zróżnicowanie pokrywy lodowej w zbiorniku antropogenicznym Pławniowice, w wieloleciu 1986–2012

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article presents changes in the thickness and duration of the ice cover found in the restored anthropogenic water reservoir of Pławniowice. It also defines the role the ice cover plays in the formation of the reservoir limnological cycle. Characteristic and significant changeability of the ice cover thickness and duration was observed. The changes in the ice cover demonstrate that they are cyclical but not regular. The ice cover did not always form in the analyzed period. It happened twice, i.e. in 1988 and 2007 (a gap of 20 years). The longest lake freezing period lasted 119 days. Changes in the ice cover duration also show certain periodicity. The shortest periods occurred approx. every 7 years. Maximum values of the ice cover thickness ranged between 10 and 52 cm. There is a relation between the ice cover thickness and its duration period. The rate of increase in the ice cover thickness varied between 0.296 and 3.6 cm/d. The hypolimnion removal impact on the ice cover duration period and thickness was not observed. On the other hand, the ice cover duration period affects the spring circulation duration. Thus, it has an influence on the oxygen balance of the limnic ecosystem.

PL

W artykule przedstawiono zmiany okresu występowania oraz grubości pokrywy lodowej rekultywowanego antropogenicznego zbiornika wodnego w Pławniowicach. Określono rolę pokrywy lodowej w kształtowaniu cyklu limnologicznego zbiornika. Stwierdzono charakterystyczną, znaczną zmienność długości okresu występowania oraz grubości pokrywy lodowej. Zmiany grubości pokrywy lodowej wskazują na ich cykliczny, choć nie regularny charakter W analizowanym okresie dwukrotnie, w odstępie 20 lat (1988, 2007) stwierdzono brak pokrywy lodowej. Najdłuższy okres zlodzenia wynosił 119 dni. Zmiany długości okresu występowania pokrywy lodowej również wykazują pewną cykliczność. W tym przypadku najkrótsze okresy występowały, co około 7 lat. Maksymalne wartości miąższości pokrywy lodowej w poszczególnych latach wynosiły od 10 cm do 52 cm. Miąższość pokrywy lodowej pozostaje w zależności od czasu jej występowania. Szybkość przyrostu grubości pokrywy lodowej zmieniała się od 0,296 cm/d do 3,6 cm/d. Nie stwierdzono wpływu usuwania hypolimnionu na długość okresu występowania oraz miąższość pokrywy lodowej. Długość okresu występowania pokrywy lodowej wpływa na czas trwania cyrkulacji wiosennej. Ma zatem wpływ na bilans tlenowy ekosystemu limnicznego.

Słowa kluczowe

EN

ice phenomena; anthropogenic reservoir; Pławniowice lake

PL

zjawiska lodowe; zbiornik antropogeniczny; Pławniowice jezioro

• Wydawca: Institute of Environmental Engineering, Polish Academy of Sciences
• Czasopismo: Archives of Environmental Protection
• Rocznik: 2013
• Tom: Vol. 39, no. 4
• Strony: 3--14
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Kostecki M.

• Institute of Environmental Engineering of Polish Academy of Sciences, ul. M. Skłodowskiej-Curie 34, 41-819 Zabrze, Poland

Bibliografia

• [1] Choiński, A. (1995). Zarys limnologii fizycznej Polski. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, 298, 1995.
• [2] Choiński, A., Gałka, M., & Ławniczak, A. (2006). Przykłady zróżnicowania grubości pokryw lodowych wybranych jezior, Badania fizjograficzne nad Polską zachodnią, Seria A - Geografia Fizyczna, 57, 15-20.
• [3] Dąbrowski, M., Marszelewski, & W. Skowron, R. (2004). The trends and dependencies between air and water temperatures in the lakes located in Nothern Poland in the years 1961-2000, Hydrology and Earth System Sciences, 8, 1, 79-87.
• [4] Gierszewski, P. (1998). Zmiany brzegów wywołane termicznymi ruchami lodu na przykładzie zbiornika Włocławskiego, Przegląd Geograficzny, 66/4, 657-674.
• [5] Gołek, J. (1986). Zjawiska lodowe w wodach powierzchniowych, (in:) Atlas hydrologiczny Polski, Warszawa 1986.
• [6] Grześ, M. (1974). Badania nad termiką i zlodzeniem jeziora Gopło. PAN, Inst. Geogr. Dokumentacja Geogr., 3, Warszawa 1974.
• [7] Jankowski, A.T., Machowski, R., Piątek, M., Rzętała, M., Rzętała, M.A., & Solarski, M. (2009). Cechy charakterystyczne zlodzenia zbiorników wodnych w regionie górnośląskim (In:) Marszelewski, W. (Ed.): Anthropogenic and natural transformations of lakes, 3, 103-108, 2009.
• [8] Kostecki, M. (1977). Chemizm wód oraz podstawowe wskaźniki określające intensywność krążenia materii w zbiorniku zaporowym, w Pławniowicach, Archiwum Ochrony Środowiska, 3-4, 163-182.
• [9] Kostecki, M. (2006). Hypolimnetic withdrawal as a restoration technique of Pławniowice anthropogenic reservoir, The International Conference on prof. dr hab. Marek Kraska’s 70-year jubilee and the 15-th anniversary of the Department of Water Protection Feculty of Biology; Adam Mickiewicz Uniwersity, “The Functioning of Water Ecosystems and their Protection, 2006.
• [10] Kostecki, M. (2007). Rekultywacja zbiornika Pławniowice metoda kortowską, VI Konferencja Naukowo- -Techniczna „Ochrona i rekultywacja jezior”, Toruń, 99-115, 2007.
• [11] Lange, W. (ed.) (1993). Metody badań fizycznolimnologicznych, Wyd. UG Gdańsk, 175, 1993.
• [12] Lityńska, Z. (1965). Prognoza zamarzania Jeziora Mikołajskiego, Prace PIHM, 96, Warszawa, 1965.
• [13] Lossow, K. (1980). Wpływ sztucznej destratyfikacji na układy fizyczno-chemiczne wód jez. Starodworskiego. Zesz. Nauk. Art., 11, 3-66.
• [14] Machowski, R. (2009). Przebieg zjawisk lodowych zbiornika Czechowice (in:) Jankowski, A.T., Absalon, D., Machowski, R., & Ruman, M. (eds.). Przeobrażenia stosunków wodnych w warunkach zmieniającego się środowiska, Sosnowiec, 187-196, 2009.
• [15] Marszelewski, W., & Skowron, R. (2009). Extreme ice phenomena on the lakes of Nothern Poland, Limnological Review, 9, 2-3, 81-89.
• [16] Matusewicz, J. (1939). Badania nad zlodzeniem jezior w Polsce, Wiadomości Służby Hydrologicznej i Meteorologicznej, 2, 1.
• [17] Mientki, Cz., & Dunalska, J. (1997). Wpływ mieszania wiosennego na wybrane parametry fizykochemiczne wody Jeziora Kortowskiego w okresie stagnacji letniej. (Impact of the spring turnover on the selected physic-chemical water parameters of Lake Kortowskie during the summer stagnation), XVII Zjazd PTH, Poznań 1997.
• [18] Olszewski, P. (1959). Stopnie nasilenia wpływu wiatru na jeziora. Zesz. Nauk WSR, 4.
• [19] Pasławski, Z. (1982). Zlodzenie jezior w Polsce, Przegląd Geograficzny 27, 1-2, 97-92.
• [20] Patalas, K. (1960). Mieszanie wody jako czynnik określający intensywność krążenia materii w różnych morfologicznie jeziorach okolic Węgorzewa, Roczniki Nauk Rolniczych, 77, 1.
• [21] Piątek, M., Solarski, M., Rzętała, M., & Pardela, A. (2010). Przebieg zjawisk lodowych w wybranych antropogenicznych zbiornikach wodnych Wyżyny Katowickiej, (Ice phenomena in chosen anthropogenic water reservoirs of Katowice Upland), (In:) Ciupa, T., & Suligowski, R. (Eds.). Woda w badaniach geograficznych, Kielce, 243-252, 2010.
• [22] Ruman, M., & Rzętała, M. (2005). Zróżnicowanie pokrywy lodowej zbiorników zaporowych Turawa i Kozłowa Góra w latach hydrologicznych 1975-1996. (In:) Jankowski, A.T., & Rzętała, M. (Eds.), Jeziora i sztuczne zbiorniki wodne - procesy przyrodnicze oraz znaczenie społeczno-gospodarcze, Sosnowiec, 189-196, 2005.
• [23] Rzętała, M. (2003). Procesy brzegowe i osady denne wybranych zbiorników wodnych w warunkach zróżnicowanej antropopresji (na przykładzie Wyżyny Śląskiej i jej obrzeży), Katowice, 147, 2003.
• [24] Skowron, R., & Szczepanik, W. (1988). Zróżnicowanie przestrzenne i tendencje zmian przebiegu zjawisk lodowych w jeziorach Polski Północnej. (In:) Naturalne i antropogeniczne przemiany jezior i mokradeł w Polsce, Toruń, 1988.
• [25] Skowron, R. (2011). Zróżnicowanie i zmienność wybranych elementów reżimu termicznego w jeziorach na Niżu Polskim (The differentiation and the changeability of chosen of elements the thermal regima of waters in lakes on Polish Lowland), Rozprawy Monograficzne, Wyd. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, 1-245, 2011.
• [26] Solarski, M., & Pardela, A. (2010). Przebieg zjawisk lodowych w zbiorniku wodnym w niecce osiadania w sezonie zimowym 2008/2009, Kształtowanie środowiska geograficznego i ochrona przyrody na obszarach uprzemysłowionych i z urbanizowanych, 42, 70-79.
• [27] Strugała, B. (2006). Zróżnicowanie pokrywy lodowej wybranych zbiorników wodnych w Świętochłowicach w 2006 roku. (In:) Machowski, R., & Ruman, M., (Eds.), Z badań nad wpływem antropopresji na środowisko, Sosnowiec, 7, 98-101.